Tạo khung pháp lý minh bạch, đáp ứng chuẩn mực quốc tế
Theo Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Thị Thu Vân, các bộ, ngành được giao xây dựng 8 Nghị định gồm: Nghị định quy định về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng; Nghị định hướng dẫn về chính sách tài chính trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; Nghị định quy định về cấp phép thành lập và hoạt động ngân hàng, quản lý ngoại hối, phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố, chống tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt tại Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; Nghị định hướng dẫn về chính sách xuất nhập khẩu, phân phối hàng hóa và dịch vụ, sàn giao dịch, nền tảng giao dịch trong Trung tâm tài chính quốc tế; Nghị định hướng dẫn về lao động, việc làm và an sinh xã hội trong Trung tâm tài chính quốc tế; Nghị định hướng dẫn về chính sách đất đai, xây dựng và môi trường trong Trung tâm tài chính quốc tế; Nghị định quy định về Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính quốc tế và việc áp dụng pháp luật, giải quyết tranh chấp tại Trung tâm tài chính quốc tế; Nghị định hướng dẫn về chính sách cư trú, xuất nhập cảnh trong Trung tâm tài chính quốc tế. Trong số này, đã có 5 dự thảo Nghị định trình xin ý kiến Chính phủ xem xét; 1 dự thảo Nghị định đã có ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp và 2 dự thảo Nghị định đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện.
Liên quan vấn đề này, tại cuộc họp về xây dựng Nghị định mới đây, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết, đây là những Nghị định có tầm vóc, ý nghĩa hết sức quan trọng trong triển khai Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Tầm vóc của các Nghị định này cũng có thể coi như là luật; làm không kỹ, không chất lượng là không đạt yêu cầu, sẽ phát sinh các hệ lụy, các vấn đề, không tạo ra được các cơ chế vượt trội, đột phá. Vì vậy, yêu cầu đặt ra đối công tác xây dựng các dự thảo Nghị định này là phải bảo đảm chất lượng tốt nhất, đáp ứng được các mục tiêu, yêu cầu đặt ra.
Cũng theo Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình, các dự thảo Nghị định thuộc trách nhiệm của bộ, ngành nào, bộ, ngành đó có trách nhiệm tiếp thu các ý kiến đóng góp để bổ sung, hoàn thiện. Khi các dự thảo Nghị định đã được cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung, hoàn thiện, phải tiến hành thẩm định kỹ, theo đúng quy trình, quy định. Đáng chú ý, Phó Thủ tướng Thường trực còn yêu cầu TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng - là hai địa phương trực tiếp thực hiện, cần phải rà soát, đọc kỹ nội dung các dự thảo Nghị định để tham gia, đóng góp ý kiến.
Theo các chuyên gia, Trung tâm tài chính quốc tế là nơi hội tụ các dịch vụ tài chính toàn cầu như ngân hàng, bảo hiểm, thị trường vốn, quản lý quỹ, tài chính phái sinh, tài sản số, fintech, trọng tài thương mại quốc tế…; đóng vai trò như “điểm trung chuyển” của dòng vốn, công nghệ tài chính và nhân lực chất lượng cao, có sức lan tỏa vượt phạm vi quốc gia. Trung tâm này chỉ thành công khi có khung pháp lý minh bạch, ổn định, bảo đảm niềm tin pháp lý cho doanh nghiệp và nhà đầu tư toàn cầu; tạo môi trường cạnh tranh công bằng và cơ chế giải quyết tranh chấp độc lập, đáng tin cậy; linh hoạt, thích ứng nhanh với đổi mới công nghệ…
Vì vậy, việc thiết kế khung pháp lý cho Trung tâm tài chính quốc tế cần phải tuân theo những nguyên tắc nhất định, có thể được thiết kế theo hướng tách biệt hợp lý với hệ thống pháp luật quốc gia. Khung pháp lý thường đi kèm với việc thiết kế Tòa án hoặc cơ quan tài phán có tính liêm chính cao nhất có thể. Bên cạnh đó, để giảm thiểu các quy trình, thủ tục hành chính phức tạp, Trung tâm tài chính quốc tế cần có một cơ quan quản lý thống nhất, có các chính sách về thuế, xuất nhập cảnh thuận lợi cho các nhân tài tài chính, nhân tài công nghệ, nhân tài pháp lý và các chuyên gia khác…
Thể hiện rõ quyết tâm chính trị
Hiện nay, Việt Nam đã và đang nhanh chóng biến quyết tâm chính trị thành hành động cụ thể, với tốc độ khẩn trương và tinh thần đổi mới mạnh mẽ. Theo đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết thành lập Trung tâm tài chính quốc tế, với mục tiêu kiến tạo hệ sinh thái tài chính toàn diện, hiện đại và kết nối toàn cầu; qua đó hướng đến thu hút dòng vốn để phục vụ 3 đột phá chiến lược: Xây dựng hành lang pháp lý toàn diện, tiên tiến; phát triển hạ tầng kinh tế đồng bộ, hiện đại; thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao. Đồng thời, tạo ra một khu vực thực thi chính sách và mô hình quản trị mới, linh hoạt, tương thích với các yêu cầu của toàn cầu hóa và xu thế chuyển đổi số. Chính phủ cũng quyết tâm xây dựng cơ sở pháp luật toàn diện, từ chính sách tài chính, thuế, quản lý ngoại hối, ngân hàng…; đến cơ chế giải quyết tranh chấp theo chuẩn mực quốc tế tiên tiến nhất, để mang lại sự an tâm và tin cậy tuyệt đối cho nhà đầu tư.
Đáng chú ý, TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng đã chủ động nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm quốc tế như: Đã ký các biên bản ghi nhớ hợp tác chính thức với Trung tâm tài chính quốc tế Abu Dhabi nhằm chia sẻ kinh nghiệm, hoàn thiện công cụ pháp lý, đặc biệt là đào tạo nguồn nhân lực. Đồng thời, đã ban hành chính sách ưu đãi mời gọi chuyên gia quốc tế, cử nhân sự tài năng đi đào tạo tại các trung tâm tài chính uy tín, đặt hàng các trường đại học trong nước thực hiện chương trình đào tạo.
Theo Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Phạm Đức Ấn, Đà Nẵng được biết đến là một trong những trung tâm đổi mới sáng tạo của Việt Nam. Với nền tảng sẵn có, nhất là cơ sở hạ tầng hiện đại và đồng bộ, Đà Nẵng đang tập trung đầu tư, phát triển để trở thành trung tâm thử nghiệm và phát triển các công nghệ mới, từ internet vạn vật đến trí tuệ nhân tạo và chuỗi khối. Đà Nẵng cũng là thành phố đầu tiên của Việt Nam được thành lập khu thương mại tự do, cùng hệ thống các khu công nghệ thông tin tập trung, khu kinh tế mở, khu công nghệ cao, khu công nghiệp và các cơ sở lưu trú cao cấp, tạo nên hệ sinh thái phong phú để thực hiện sứ mệnh xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế thực chất, lâu dài.
Theo đó, Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP. Đà Nẵng sẽ phát triển dựa trên 2 trụ cột chính: Tài chính xanh, tài chính thương mại và công nghệ tài chính, tài sản số. Đà Nẵng xác định sẽ trở thành “phòng thí nghiệm” cho các mô hình tài chính mới, từ tài sản số, tiền số, thanh toán số đến những giải pháp ứng dụng blockchain và trí tuệ nhân tạo, đi kèm với sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động quản lý quỹ để hỗ trợ các startup công nghệ tài chính. Song song đó, thành phố sẽ khuyến khích các sản phẩm, sáng kiến tài chính xanh nhằm đồng hành cùng mục tiêu phát thải ròng bằng “0” của quốc gia và tầm nhìn phát triển bền vững của quốc tế, phát huy tiềm năng về năng lượng tái tạo, du lịch bền vững.
Đáng chú ý, TP. Đà Nẵng đặt trọng tâm phát triển tài chính thương mại xuyên biên giới gắn với cảng biển, logistics, du lịch quốc tế, cùng với các dịch vụ tài chính offshore dành cho các tổ chức, doanh nghiệp FDI và nhà đầu tư toàn cầu. Cùng với đó, chú trọng tạo dựng môi trường tài chính thuận lợi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng như các startup đổi mới sáng tạo, nhằm tạo nên hệ sinh thái tài chính đa dạng, năng động và sáng tạo gắn với các giá trị cốt lõi như xanh, thông minh, số hóa, đổi mới, bao quát và lấy khách hàng làm trung tâm, mang lại chất lượng cuộc sống tốt.
Để thực hiện định hướng trên, bên cạnh việc tham vấn, phối hợp với các bộ, ngành Trung ương hoàn thiện khung pháp lý, TP. Đà Nẵng đã khẩn trương triển khai đầu tư hạ tầng, nhân lực và cải thiện môi trường sống, làm việc phục vụ cho việc hình thành hệ sinh thái cho Trung tâm tài chính quốc tế. Đồng thời, tập trung phát triển hệ thống giáo dục, y tế chuyên sâu chuẩn quốc tế; phát triển 7 trung tâm dữ liệu; đã phủ sóng 5G với tốc độ trung bình cao nhất Việt Nam; lựa chọn cán bộ giỏi để cử đi thực tập sinh và tham dự các khóa đào tạo chuyên sâu tại các trung tâm tài chính lớn…
Ngoài ra, Đà Nẵng đã ký kết gần 20 biên bản hợp tác với các định chế tài chính và công nghệ toàn cầu, trong đó có Abu Dhabi Global Market, Binance, Bybit, Tether, DTCpay, APEX Group, Hiệp hội Fintech Thụy Sĩ… nhằm chia sẻ kinh nghiệm quản lý, vận hành, đào tạo nhân lực, kết nối và giới thiệu các nhà đầu tư, các định chế tài chính, quỹ đầu tư đến với Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại thành phố Đà Nẵng.
“TP. Đà Nẵng cam kết đồng hành cùng nhà đầu tư trong suốt quá trình, từ ý tưởng đến triển khai; bảo đảm khung pháp lý minh bạch, linh hoạt, phù hợp với chuẩn mực quốc tế; tạo dựng môi trường làm việc, môi trường sống an toàn, hiện đại, thân thiện và đầy tiềm năng phát triển để xây dựng và phát triển một trung tâm tài chính quốc tế hiện đại, sáng tạo và đáng tin cậy tại châu Á - Thái Bình Dương”, ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng cam kết.
Từ thực tế cho thấy, Việt Nam có những lợi thế trong việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế như: Môi trường chính trị ổn định; môi trường sống và đầu tư lành mạnh, an toàn; có đường lối đối ngoại đa phương, cởi mở, luôn là bạn, đối tác tin cậy của cộng đồng quốc tế. Chính phủ Việt Nam cam kết xây dựng nền hành chính phục vụ, luôn đồng hành, lắng nghe và hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp; đặc biệt là công cuộc cải cách sâu rộng, sắp xếp lại địa giới hành chính, tổ chức bộ máy chính quyền tinh gọn, đẩy mạnh cải cách hành chính, cắt giảm tối thiểu 30% thủ tục hành chính, 30% chi phí tuân thủ, tạo ra môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch và thân thiện.
Bên cạnh đó, người dân Việt Nam cần cù, ham học hỏi, có khát vọng vươn lên mãnh liệt và không chùn bước trước khó khăn. Thế hệ trẻ Việt Nam có khả năng tiếp thu nhanh chóng tri thức và kinh nghiệm tiên tiến của nhân loại, sẵn sàng làm việc tận tâm. Ngoài ra, nền tảng kinh tế vĩ mô của Việt Nam vững chắc; dù phải đối mặt với nhiều thách thức, song Việt Nam vẫn kiểm soát được lạm phát, tăng trưởng GDP đạt cao; quy mô nền kinh tế dự kiến vượt 510 tỷ USD trong năm nay, dòng vốn FDI chất lượng cao liên tục gia tăng.
Bước vào kỷ nguyên mới, với mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững, nhu cầu cho đầu tư hạ tầng kinh tế như sân bay, cảng biển, đường sắt tốc độ cao, năng lượng tái tạo, hạ tầng số… đòi hỏi nguồn lực tài chính lớn. Vì vậy, việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế được xem là bước đi đột phá. Mặc dù mới chỉ phát triển tự nhiên và chưa được đầu tư theo chiến lược bài bản, nhưng TP. Hồ Chí Minh đã được công nhận là trung tâm tài chính, đứng thứ 98 trên 119 thành phố trong bảng xếp hạng Chỉ số Trung tâm tài chính toàn cầu (GFCI) tháng 3/2025, tăng 7 bậc.
Như vậy, bên cạnh hai địa phương là TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng được lựa chọn trở thành địa điểm xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế, việc Việt Nam gấp rút hoàn thiện 8 Nghị định để hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động của Trung tâm tài chính quốc tế đã cho thấy quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước ta trong việc thu hút dòng vốn, công nghệ tài chính và nhân lực chất lượng cao để phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
