Phát biểu tại Hội thảo và Triển lãm cấp cao thường niên ngành Ngân hàng – Smart Banking 2025 diễn ra vào ngày 25/9/2025, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Tiến Dũng cho biết, NHNN là một trong số ít các bộ, ngành ban hành hệ thống các Thông tư để điều chỉnh toàn bộ quá trình thu thập, tổng hợp, phân tích dữ liệu.

Phó Thống đốc nhấn mạnh, trong ngành Ngân hàng, không có bất kỳ dữ liệu nào được thu thập ngoài khuôn khổ pháp lý này: từ hệ thống báo cáo thống kê, giám sát thông tin tín dụng, hệ thống phòng chống rửa tiền, đến tất cả các ứng dụng nghiệp vụ... đều có Thông tư quy định, làm căn cứ pháp lý cho toàn ngành.

Phó Thống đốc cũng nêu, bên cạnh phương châm “Đúng - Đủ - Sạch - Sống”, dữ liệu còn phải giải quyết được hai vấn đề then chốt. Đó là, khai thác dữ liệu hiệu quả và xây dựng các ứng dụng tốt, tích hợp thông minh, tiện ích, thuận tiện cho người dùng.

“Dữ liệu là nền tảng, là tài nguyên quý giá. Tuy nhiên, khách hàng mới là trung tâm. Do đó, trong thời đại số hiện nay, ngành ngân hàng phải đáp ứng được 3 yếu tố gồm: Tạo nên những ứng dụng tốt, thông minh cho khách hàng; hỗ trợ hiệu quả cho khách hàng; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng”, Phó Thống đốc nhấn mạnh.

Hiện nhiều ngân hàng lớn đã cắt giảm trên 100 phòng giao dịch nhờ 98% khách hàng chuyển sang kênh số. Tỷ lệ người trưởng thành Việt Nam có tài khoản ngân hàng đã đạt gần 88% – con số nền tảng cho phát triển tài chính bao trùm.

Riêng hệ thống thanh toán liên ngân hàng hiện ghi nhận trên 30 triệu giao dịch/ngày với giá trị khoảng 900 nghìn tỷ đồng, tương đương hơn 40 tỷ USD. Đây là minh chứng rõ rệt cho năng lực hạ tầng số ngành ngân hàng.

Nhưng Phó Thống đốc lưu ý bài toán không chỉ là có dữ liệu, mà là phải khai thác dữ liệu hiệu quả. Dù đã có cơ sở dữ liệu căn cước công dân đầy đủ nhưng một số thủ tục vẫn đòi hỏi xác nhận thủ công, cho thấy việc liên thông, kết nối và tận dụng dữ liệu cần được đẩy mạnh hơn nữa.

Đồng quan điểm, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương - Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia, Bộ Công an kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu quốc gia đánh giá, dữ liệu từ vai trò là sản phẩm phụ đã trở thành nguyên liệu chính cho phát triển kinh tế - xã hội.

Ngân hàng là một trong những ngành đi tiên phong trong lĩnh vực chuyển đổi số tuy nhiên chất lượng dữ liệu thu thập được của ngân hàng vẫn còn là một trong những thách thức. Dữ liệu ngân hàng chưa có sự liên thông đầy đủ với cơ quan thuế, hải quan... do đó chưa tạo được bức tranh toàn diện để có được dữ liệu phục vụ đa mục tiêu.

Từ những vấn đề trên, TS. Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, để đạt được những “đột phá” thực sự trong năm 2025 và giai đoạn tiếp theo, ngành Ngân hàng cần đồng thời giải quyết nhiều bài toán.

Đó là phải chuẩn hóa, làm sạch dữ liệu trên toàn hệ thống; xây dựng kiến trúc dữ liệu hợp nhất, tránh chồng chéo giải pháp; thiết lập khung quản trị dữ liệu toàn diện về bảo mật, quyền riêng tư và đạo đức sử dụng; tăng cường khả năng liên thông dữ liệu có kiểm soát giữa ngân hàng và các nền tảng định danh, dữ liệu dân cư, doanh nghiệp, thương mại điện tử, bảo hiểm, viễn thông...

Để thực sự lấy khách hàng làm trung tâm, theo Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng, ngân hàng cần phát triển ứng dụng thông minh, tích hợp cao độ, kết nối trực tiếp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Theo các chuyên gia, "Dữ liệu là nền tảng – Khách hàng là trung tâm” không chỉ là việc triển khai thêm vài hệ thống công nghệ, mà là sự dịch chuyển căn bản trong tư duy quản trị từ quản lý chức năng sang quản lý theo quy trình.

Cùng với đó, một xu hướng quan trọng khác là open banking – ngân hàng mở. NHNN đã ban hành Thông tư về Open API cho phép các bên thứ ba kết nối dịch vụ ngân hàng an toàn, học hỏi từ kinh nghiệm châu Âu với PSD2, PSD3 trong đó các bên buộc phải chia sẻ dữ liệu nhưng vẫn đảm bảo an toàn và quyền riêng tư.