Thu hẹp biến động, dòng tiền đổi vai dẫn dắt

Theo ông Hồ Hữu Tuấn Hiếu - Chuyên gia Chiến lược đầu tư Công ty Chứng khoán SSI, nhịp giảm nhanh trong phiên 20/10 đã được “vá” lại một phần về điểm số, một số cổ phiếu thậm chí trở lại đỉnh cũ.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý không còn là điểm số đơn thuần mà là cấu trúc phục hồi. Nhóm vốn hóa lớn từng dẫn dắt xu hướng tăng trước đó, đặc biệt ngân hàng và chứng khoán, hiện vẫn thiếu vắng vai trò dẫn dắt. Nhiều mã đầu ngành của hai nhóm này đã lùi 15-25%, cho thấy thị trường cần một “quãng nghỉ” đủ dài để tái cân bằng trước khi hình thành động lực tăng mới.

Ở chiều tích cực, dòng tiền thể hiện xu hướng tìm kiếm cơ hội ngoài “trục cũ”. Những cái tên từng yếu trong giai đoạn tháng 7-8 như công nghệ bắt đầu hồi phục; FPT là ví dụ tiêu biểu cho sự xoay trục của dòng tiền. Ngoài ra, dầu khí, một số midcap xây dựng và bán lẻ như CTD, PNJ ghi nhận phản ứng sớm nhờ kỳ vọng lợi nhuận quý III-IV khả quan.

Đây là khác biệt so với các nhịp điều chỉnh trước, khi phản ứng đầu tiên thường đến từ ngân hàng - chứng khoán rồi mới lan tỏa. Sự thay đổi “vai diễn” này cho thấy tâm lý nhà đầu tư chưa rút khỏi thị trường, nhưng ưu tiên quay vòng vào nhóm có câu chuyện riêng và định giá hợp lý.

Theo ông Hiếu, để xu hướng chính khởi sắc bền vững, thị trường cần một giai đoạn biến động hẹp dần, củng cố lại trạng thái cân bằng của các cổ phiếu trụ. Khi nhóm trụ ổn định hơn, xác suất hình thành nhịp tăng mới sẽ cao hơn. Rủi ro hiện nay không nằm ở việc hình thành xu hướng giảm mới, mà ở quá trình “mài mòn thời gian” do thiếu đồng thuận từ nhóm vốn hóa lớn.

Một yếu tố đáng chú ý khác là kỳ cơ cấu ETF nội sắp tới. Với rổ VN Diamond (dự kiến có 18 cổ phiếu, trong đó ngân hàng chiếm 9 mã nhưng bị khóa trọng số ở 40%), danh mục sẽ có điều chỉnh kỹ thuật nhỏ.

Một số mã như CTD, PNJ, BMP có thể được mua ròng, trong khi MBB, TPB, TCB chịu áp lực bán, song thanh khoản lớn giúp giảm tác động. Tổng quy mô các quỹ mô phỏng VN Diamond hiện quanh 14.000 tỷ đồng, thấp hơn mức đỉnh 20.000–25.000 tỷ đồng trước đây, nên ảnh hưởng cơ cấu chỉ mang tính ngắn hạn.

Chiến lược sắp tới: Bám sát lợi nhuận và thanh khoản

Theo ông Hiếu, chiến lược phù hợp lúc này là “thận trọng chủ động”. Nhà đầu tư ngắn hạn nên tận dụng nhịp hồi để hạ dần tỷ trọng tại các vị thế ngân hàng, chứng khoán nếu đang nắm cao, bởi hai nhóm này cần sự trở lại mạnh mẽ của thanh khoản (khoảng 30.000-40.000 tỷ đồng/phiên) để bật lại.

Ngược lại, bán tháo cực đoan không phải lựa chọn hợp lý; nên duy trì tỷ trọng vừa phải, sẵn sàng xoay trục khi tín hiệu cải thiện xuất hiện. Thời điểm này, cơ hội thuộc về cổ phiếu có câu chuyện lợi nhuận cụ thể, nhất là trong mùa công bố kết quả quý III-IV. PNJ là ví dụ điển hình, với lợi nhuận tăng đột biến trên nền thấp điểm mùa vụ, tạo hiệu ứng tích cực về giá dù tính phân hóa cao.

Trong nhóm dầu khí, các mã gắn với chu kỳ dịch vụ và backlog lớn như PVD, hoặc biên lợi nhuận cải thiện như BSR, được SSI đánh giá tích cực. Với nhóm “đi sau” như PTB, MSH, nhịp hồi có thể đến nhờ mùa kết quả kinh doanh, nhưng rủi ro về thuế và cầu tại Mỹ vẫn cần theo dõi, nên chỉ phù hợp với giao dịch ngắn hạn.

Ở nhóm ngân hàng, định giá chung đang ở vùng trung tính sau quãng tăng dài. Thiếu vắng thanh khoản khiến khả năng bứt phá ngắn hạn giảm, song triển vọng trung - dài hạn vẫn tích cực nếu kinh tế đi đúng hướng. Những ngân hàng năng động trong cho vay bất động sản như HDB, VPB có thể duy trì tăng trưởng vài quý tới, nhưng cần giám sát chặt chất lượng tài sản.

Với nhóm chứng khoán, quý IV khó lặp lại kết quả ấn tượng như quý III khi thanh khoản toàn thị trường hạ nhiệt. Điểm kỳ vọng nằm ở lộ trình phát triển sản phẩm mới và CCP, có thể tạo động lực cho giai đoạn 2026–2027.

Về quản trị rủi ro, chuyên gia SSI khuyến nghị hạn chế đòn bẩy, ưu tiên chiến thuật “giữ nền - giữ tiền”: chấp nhận biên lợi nhuận vừa phải, bảo toàn vị thế, chờ tín hiệu xác nhận gồm thanh khoản hồi phục, trụ cân bằng và lợi nhuận vượt kỳ vọng.

Tư duy “tích sản ngân hàng” chưa phù hợp lúc này vì mặt bằng giá chưa rẻ; thay vào đó là đầu tư theo tăng trưởng, chọn doanh nghiệp có kết quả vượt kỳ vọng và còn dư địa định giá.

“Thị trường đang trong pha ‘làm nguội’ với biên độ thu hẹp và phân hóa rõ. Nhà đầu tư nên thận trọng chủ động, duy trì tỷ trọng vừa phải, xoay trục sang nhóm có câu chuyện lợi nhuận như dầu khí, công nghệ, bán lẻ; chờ tín hiệu thanh khoản và trụ cân bằng để xác nhận nhịp tăng mới”, ông Hiếu nhận định.