5/5 chỉ tiêu đầu tư công trung hạn đạt và vượt

Phát biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội chiều 30/10 về tình hình thực hiện kế hoạch đầu tư công, đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh - Đoàn Vĩnh Long đánh giá cao sự chỉ đạo quyết liệt, sâu sát của Thủ tướng Chính phủ và tập thể Chính phủ trong việc thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.

Đại biểu nêu rõ, trong thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều nghị quyết, công điện, tổ chức các hội nghị trực tuyến toàn quốc, kiểm tra thực tế tại các địa phương và yêu cầu giải ngân phải “đi trước một bước”, “tiền phải ra công trình, dự án phải ra sản phẩm, hiệu quả phải đến với người dân”.

Nhờ sự chỉ đạo đó, 5/5 chỉ tiêu đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021–2025 đều đạt và vượt mục tiêu đề ra. Nổi bật là tỷ trọng đầu tư phát triển chiếm khoảng 32% tổng chi ngân sách nhà nước, cao hơn so với các giai đoạn trước; 85% số dự án đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, nhiều công trình trọng điểm quốc gia đã phát huy hiệu quả rõ rệt như cao tốc Bắc – Nam, sân bay Long Thành, các tuyến vành đai Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, hạ tầng số quốc gia, các công trình chống sạt lở, ứng phó biến đổi khí hậu.

Đại biểu nhấn mạnh, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng giao thông, quyết tâm và chỉ đạo phát triển mạnh mẽ thời gian qua đã tạo nên niềm tin vững chắc như lời Thủ tướng Chính phủ thường nói: “Không gì là không thể”. Hạ tầng kinh tế - xã hội được nâng cấp toàn diện, kết nối vùng miền, khơi thông không gian phát triển mới. Cùng với đó, thể chế đầu tư công cũng được hoàn thiện mạnh mẽ thông qua việc sửa đổi Luật Đầu tư công năm 2024 và bổ sung năm 2025, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, rút ngắn thủ tục và ràng buộc trách nhiệm người đứng đầu.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh, có thể khẳng định rằng vai trò chỉ đạo kiên quyết, linh hoạt và sâu sát của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ là nhân tố then chốt giúp đầu tư công trở thành “đòn bẩy tăng trưởng”, “nguồn cảm hứng phát triển”, góp phần giúp GDP bình quân giai đoạn 2021–2025 duy trì mức tăng trên 6%/năm – một thành tựu đáng ghi nhận trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động.

Gắn trách nhiệm giải ngân với chỉ số KPI của người đứng đầu

Bên cạnh những kết quả nổi bật, đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh cũng thẳng thắn chỉ ra các hạn chế đã được nêu trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính. Đó là tiến độ giải ngân vốn đầu tư công chưa đạt yêu cầu, bình quân mới đạt khoảng 75–80% kế hoạch. Khâu chuẩn bị đầu tư, giải phóng mặt bằng vẫn là còn vướng mắc, còn tình trạng “vốn chờ dự án”. Cơ chế hợp tác công – tư (PPP) vẫn chưa thật sự hấp dẫn nhà đầu tư, khiến gánh nặng phát triển hạ tầng vẫn chủ yếu đặt lên vai ngân sách nhà nước...

Đại biểu cho rằng, đây là những bài học quan trọng khi bước vào giai đoạn tới. Chính phủ đã trình tổng mức đầu tư công giai đoạn 2026–2030 khoảng 8,51 triệu tỷ đồng, gấp 3 lần giai đoạn trước. Mục tiêu tăng trưởng bình quân 10%/năm là một thách thức lớn nhưng đại biểu cho rằng mục tiêu này hoàn toàn khả thi nếu đổi mới tư duy và hành động quyết liệt.

Lưu ý một số nội dung trọng tâm, đại biểu đề nghị cần có giải pháp mạnh mẽ, thực chất và hiệu quả hơn trong việc huy động, thu hút nguồn lực đầu tư; đổi mới cơ chế PPP, chia sẻ rủi ro, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và nhà đầu tư. Đồng thời, điều chỉnh trình tự, thủ tục thực hiện vốn vay ODA, mở rộng đầu tư sang các lĩnh vực năng lượng tái tạo, logistics, đô thị thông minh.

Đại biểu nhấn mạnh cần đổi mới thể chế và chính sách để tháo gỡ các “nút thắt”, huy động tối đa nguồn lực ngoài ngân sách song song với đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở vật chất và chuyển đổi số, bảo đảm các điều kiện triển khai thực hiện hiệu quả các Nghị quyết của Bộ Chính trị về lĩnh vực y tế và giáo dục. Đặc biệt, cần tuân thủ nguyên tắc đầu tư tập trung, không dàn trải, ưu tiên các dự án có sức lan tỏa lớn, tạo giá trị gia tăng cao.

Đại biểu cũng thống nhất cao với định hướng của Chính phủ về ưu tiên đầu tư phát triển, hoàn thiện hệ thống hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, đường cao tốc, đường sắt tốc độ cao, cảng biển trung chuyển quốc tế, hạ tầng số quốc gia, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo và năng lượng mới.

Theo đại biểu Thanh, cần rút ngắn ít nhất 30% thời gian chuẩn bị đầu tư, gắn trách nhiệm giải ngân với chỉ số KPI của người đứng đầu, công khai xếp hạng tiến độ giữa các bộ, ngành, địa phương. Đồng thời, xây dựng các kịch bản tăng trưởng linh hoạt, gồm cả kịch bản thực tế và kịch bản tối ưu gắn với khả năng huy động vốn, tăng cường giám sát, đánh giá độc lập và công khai kết quả giải ngân. Hiệu quả đầu tư công cần được coi là tiêu chí quan trọng đánh giá năng lực điều hành của từng bộ, ngành, địa phương, lấy đầu tư công làm “đầu tàu” dẫn dắt đầu tư tư nhân, phấn đấu huy động vốn ngoài ngân sách gấp ba lần vốn đầu tư nhà nước.

“Trong 5 năm qua, đầu tư công đã chứng minh vai trò dẫn dắt, tạo nền tảng và củng cố niềm tin phát triển đất nước. Những nỗ lực không ngừng nghỉ, tinh thần hành động nói đi đôi với làm của Thủ tướng Chính phủ và tập thể Chính phủ là yếu tố quyết định giúp Việt Nam vượt qua khó khăn, khơi dậy khát vọng vươn lên để mỗi công trình, mỗi đồng vốn đầu tư công đều mang trong mình tinh thần kiến tạo, hiệu quả và phát triển bền vững", đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh đánh giá.