Chuẩn bị lực lượng cho kỷ nguyên blockchain

Trong những năm gần đây, blockchain và tài sản mã hóa đã vượt khỏi phạm vi cộng đồng công nghệ để trở thành trụ cột mới của nền kinh tế số. Báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2025 cho thấy nhóm kỹ sư fintech và chuyên gia tài sản số thuộc nhóm nghề có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất đến năm 2030. Điều này phản ánh xu hướng chuyển dịch lao động sang các lĩnh vực công nghệ lõi tạo giá trị cao.

Châu Á hiện là khu vực dẫn đầu về nguồn nhân lực blockchain, vượt Bắc Mỹ, với ba quốc gia nổi bật gồm Ấn Độ, Việt Nam và Singapore. Việt Nam được đánh giá cao nhờ lực lượng lao động trẻ, khả năng thích ứng công nghệ nhanh và hệ sinh thái đổi mới đang phát triển. Đây là lợi thế quan trọng giúp nước ta tham gia sâu vào chuỗi cung ứng nhân lực và sản phẩm blockchain toàn cầu.

Tại Hội thảo “Tài sản mã hóa: Cơ hội, rủi ro và nhận diện lừa đảo” diễn ra tại TP. Hà Nội ngày 28/10/2025, bà Nguyễn Vân Hiền - Phó Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam nhấn mạnh, blockchain đang bước vào giai đoạn ứng dụng rộng rãi trong tài chính, quản lý dữ liệu, chuỗi cung ứng, giáo dục và dịch vụ công. Sự tham dự của gần 800 sinh viên và giảng viên cho thấy nhu cầu học tập, tiếp cận công nghệ là rất lớn.

Theo TS. Nguyễn Quang Huy - Hiệu trưởng Trường Công nghệ (Đại học Kinh tế Quốc dân), blockchain đang trở thành nền tảng công nghệ cốt lõi của kinh tế số. Việc hiểu cơ chế của blockchain tương đương với việc nắm được nguyên tắc vận hành dữ liệu và giá trị trong môi trường số. Trang bị kiến thức này vì vậy là yêu cầu cấp thiết với nguồn nhân lực trẻ.

Trong khi đó, ông Lê Linh Lương - Phó Viện trưởng Viện ABAII cho rằng, đại học đóng vai trò “đường băng” hình thành nhân lực blockchain. Nếu nguồn nhân lực được đào tạo bài bản, Việt Nam có thể chuyển từ vị thế người tham gia thị trường sang trung tâm cung cấp chuyên gia công nghệ. Điều này mở ra cơ hội xuất khẩu nhân lực và gia tăng vị thế trên bản đồ kinh tế số.

Đầu tư tri thức trước khi tham gia thị trường

Trên phạm vi toàn cầu, thị trường tài sản mã hóa hiện đạt vốn hóa khoảng 3.800 tỷ USD với hơn 600 triệu người dùng. Ở Việt Nam, khoảng 17 triệu người đang sở hữu tài sản mã hóa, đưa nước ta vào nhóm quốc gia có mức độ chấp nhận cao. Điều này cho thấy tài sản số đã thâm nhập sâu vào đời sống tài chính và hành vi đầu tư của người dân.

Khung pháp lý cho tài sản số tại Việt Nam đang dần hoàn thiện. Luật Công nghiệp Công nghệ số và Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP của Chính phủ cho phép thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong 5 năm là bước tiến quan trọng. Cách tiếp cận này hướng tới cân bằng giữa đổi mới sáng tạo và đảm bảo an toàn tài chính, tạo hành lang pháp lý để công nghệ phát triển bền vững.

Theo Báo cáo TopDev 2025, Việt Nam cần bổ sung khoảng 200.000 nhân sự trong blockchain, fintech và trí tuệ nhân tạo trong ba năm tới. Các vị trí nổi bật bao gồm lập trình viên blockchain, chuyên viên phân tích dữ liệu on-chain và chuyên viên pháp lý tài sản số. Đây là nhóm nghề yêu cầu tư duy hệ thống và khả năng học tập liên tục.

Tuy nhiên, sự tăng trưởng nhanh kéo theo rủi ro lừa đảo và đầu tư thiếu hiểu biết. Một số mô hình tài chính lợi dụng tên gọi blockchain để kêu gọi vốn. Vì vậy, tại sự kiện, chuyên gia tập trung hướng dẫn phương pháp đánh giá dự án, kỹ năng bảo mật và tư duy phân tích rủi ro, giúp sinh viên tham gia thị trường theo hướng bền vững và minh bạch.

Theo đánh giá của chuyên gia từ các doanh nghiệp quốc tế như Tether, CompTIA, Nippy Labs và 1Matrix, thế hệ trẻ đang đứng trước cơ hội hiếm có khi công nghệ, chính sách và thị trường đều mở rộng thuận lợi. Đây là thời điểm quan trọng để sinh viên chủ động trang bị kiến thức nền tảng, kỹ năng bảo mật và tư duy phân tích, từ đó tham gia thị trường tài sản số một cách chuyên nghiệp, an toàn và có định hướng dài hạn.

Sự phát triển bền vững của blockchain tại Việt Nam phụ thuộc vào ba yếu tố: đào tạo theo chuẩn quốc tế; đảm bảo an toàn, minh bạch thông tin; mở rộng hợp tác toàn cầu. Khi ba yếu tố này vận hành đồng bộ, Việt Nam có cơ sở để trở thành trung tâm nhân lực blockchain của khu vực.

Với lợi thế tuổi trẻ, tốc độ học hỏi nhanh và tinh thần đổi mới, sinh viên Việt Nam đang đứng trước cơ hội trở thành lực lượng dẫn dắt trong kỷ nguyên công nghệ số mới.