Theo thống kê, số tiền giải ngân từ đầu năm đến hết tháng 9/2025 là 440.402,3 tỷ đồng, đạt khoảng 50% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. So với cùng kỳ năm (giải ngân 307.837,7 tỷ đồng, đạt 45,3%) cao hơn 4,5% về tỷ lệ và 132.564,6 tỷ đồng về số tuyệt đối. Hầu hết các địa phương thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng nằm trong nhóm các bộ, ngành, địa phương dẫn đầu cả nước về tỷ lệ giải ngân như Ninh Bình, Bắc Ninh, Hải Phòng, Quảng Ninh.

Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển giao mô hình chính quyền địa phương hai cấp và ảnh hưởng của điều kiện thời tiết diễn biến bất thường; một số địa phương đã rất nỗ lực, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành để sớm hoàn thiện công tác kiện toàn, chuyển giao bộ máy tổ chức, khắc phục khó khăn, duy trì tiến độ thực hiện và giải ngân đạt tỷ lệ giải ngân cao như Ninh Bình đạt 91%, Hải Phòng đạt 68%, Bắc Ninh đạt 57,6%...

Theo báo cáo của Sở Tài chính Hải Phòng, đến nay, TP đã giải ngân 24.393 tỷ đồng, đạt 68% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao và 62,4% kế hoạch Hội đồng nhân dân TP giao. Sở Tài chính đề xuất Ủy ban nhân dân thành phố trình Hội đồng nhân dân điều chỉnh kế hoạch vốn của 757 dự án, nhiệm vụ, chương trình với tổng mức tăng, giảm cân đối bằng nhau. Trên cơ sở phương án điều chỉnh, dự kiến đến 31/1/2026, TP sẽ giải ngân 38.729 tỷ đồng, tương ứng 107,9% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao và 98,6% kế hoạch Hội đồng nhân dân TP giao…

Theo các địa phương, bên cạnh những yếu tố thuận lợi để đẩy nhanh tiến độ các dự án, góp phần thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công thì vẫn còn nhiều dự án vẫn đang gặp không ít khó khăn như: Giá vật liệu xây dựng biến động mạnh làm tăng chi phí khiến nhiều doanh nghiệp phải điều chỉnh hợp đồng; một số gói thầu hạ tầng lớn còn gặp trở ngại do năng lực của nhà thầu chưa đồng đều, thiếu nhân lực và thiết bị thi công trong giai đoạn cao điểm…

Tại Hội nghị toàn quốc về thúc đẩy đầu tư công năm 2025 (lần thứ 4), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nhiệm kỳ này tăng nhiều so nhiệm kỳ trước, là sự nỗ lực rất lớn của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân. Đến thời điểm này, công tác giải ngân vốn đầu tư công được thực hiện tốt, tránh tình trạng dàn trải, song tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công vẫn thấp so yêu cầu đề ra. Thủ tướng đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần nỗ lực hơn nữa nhằm bảo đảm thực hiện giải ngân vốn đầu tư đạt 100% kế hoạch của năm 2025, góp phần vào kết quả tăng trưởng chung.

Đáng chú ý, thực trạng này cũng đã được nêu trong các báo cáo của Chính phủ về tình hình phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội Khóa XV rằng quy mô đầu tư công lớn nhưng tiến độ và hiệu quả giải ngân chưa tương xứng, gây áp lực lớn cho những tháng cuối năm. Một số dự án hạ tầng trọng điểm vẫn gặp khó khăn trong thi công… Nguyên nhân dẫn đến những tồn tại, hạn chế trong giải ngân vốn đầu tư công là do công tác tổ chức thực hiện. Cụ thể, công tác chuẩn bị dự án còn sơ sài, phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư chưa phù hợp, xây dựng kế hoạch vốn chưa sát thực tế dẫn đến phải đề xuất điều chỉnh nhiều lần. Đặc biệt, còn có tình trạng né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ được giao và sự phối hợp giữa các cơ quan còn thiếu chặt chẽ…

Thảo luận tại tổ về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 5 năm 2021 - 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 vừa qua, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng cho rằng, tiến độ giải ngân đầu tư công chậm trong thời gian qua có nguyên nhân do thực hiện chuẩn bị đầu tư chưa kỹ. Thông thường sẽ phân bổ vốn đầu tư công xong mới tiến hành chuẩn bị và triển khai dự án. Luật Đầu tư công đã có quy định tách phần chuẩn bị đầu tư thực hiện dự án nhưng phân bổ vốn đầu tư hiện nay thường chú ý thanh toán cho khối lượng dở dang và trả nợ, chưa bố trí thích đáng cho khâu chuẩn bị đầu tư, trong đó có thực hiện giải phóng mặt bằng. Do vậy, để nâng cao tiến độ và hiệu quả giải ngân đầu tư công, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị cần tập trung nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị đầu tư. Kinh nghiệm ở các nước phát triển cũng cho thấy chuẩn bị đầu tư kỹ thì thi công sẽ rất nhanh…