Tôm - ngành kinh tế mũi nhọn trên hành trình xanh hóa

Được mệnh danh là “thủ phủ tôm” của cả nước, Cà Mau hiện có gần 427.000 ha nuôi tôm, chiếm hơn 57% tổng diện tích nuôi tôm toàn quốc. Con tôm không chỉ là đầu tàu của kinh tế nông nghiệp địa phương mà còn góp phần nâng cao đời sống hàng vạn hộ dân, khẳng định thương hiệu “Tôm Cà Mau”.

Trước thách thức từ dịch bệnh, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu, Cà Mau đang chuyển mạnh sang mô hình nuôi tôm tuần hoàn khép kín RAS (Recirculating Aquaculture System). Công nghệ này giúp kiểm soát môi trường nước, hạn chế xả thải, giảm dịch bệnh, tiết kiệm chi phí và nâng năng suất lên 22 - 25 tấn/ha/vụ, cao gấp nhiều lần so với phương thức truyền thống.

Cà Mau đặt mục tiêu năm 2025 triển khai 1.000 ha nuôi tôm theo công nghệ RAS, mở rộng dần trong những năm tiếp theo. Đây là bước đi cụ thể trong chiến lược phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Lúa hữu cơ – hướng đi bền vững cho ruộng đồng Cà Mau

Song song với thủy sản, Cà Mau chú trọng phát triển sản xuất lúa sạch, lúa hữu cơ với hơn 300.000 ha gieo trồng mỗi năm. Nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi, các mô hình sản xuất của tỉnh đã đáp ứng các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ Việt Nam và các chuẩn quốc tế như USDA, EU, JAS.

Tiêu biểu là mô hình lúa hữu cơ tại phường Láng Tròn (thị xã Giá Rai) do Hợp tác xã Nông sản sạch Láng Tròn phối hợp Tập đoàn Misun Group triển khai từ đầu năm 2024. Thông qua mô hinh này đã giúp hơn 200 hộ dân có thu nhập ổn định, được doanh nghiệp bao tiêu với giá cố định, đồng thời giảm chi phí sản xuất và bảo vệ môi trường đất, nước.

Phát triển lúa hữu cơ không chỉ nâng cao giá trị hạt gạo Cà Mau còn mở ra cơ hội tham gia sâu vào chuỗi giá trị lúa gạo xanh - sạch – bền vững của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, đáp ứng xu hướng tiêu dùng an toàn, thân thiện môi trường.

Cơ giới hóa – động lực của nông nghiệp hiện đại

Cơ giới hóa đang tạo nên diện mạo mới cho nông nghiệp Cà Mau. Hình ảnh người nông dân lao động thủ công dần được thay thế bằng máy móc, thiết bị hiện đại và máy bay không người lái (drone).

Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, 100% diện tích gieo trồng đã được cơ giới hóa ở các khâu làm đất, bơm nước và thu hoạch; 95% diện tích sử dụng máy hoặc drone để phun thuốc; 15 - 20% diện tích được gieo sạ, bón phân tự động. Việc áp dụng đồng bộ máy móc giúp giảm chi phí, tiết kiệm thời gian, nâng cao năng suất và bảo vệ môi trường.

Đặc biệt, công nghệ drone giúp phun thuốc và bón phân chính xác, giảm lượng hóa chất, bảo vệ sức khỏe người lao động, đồng thời mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp thông minh, thích ứng biến đổi khí hậu và thiếu hụt lao động nông thôn.

Cơ giới hóa không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất, đưa nông nghiệp Cà Mau chuyển từ nhỏ lẻ sang hiện đại, ứng dụng mạnh mẽ khoa học, công nghệ và dữ liệu trong sản xuất.

Giải pháp hướng đến nền nông nghiệp xanh, hiện đại, bền vững

Bên cạnh những kết quả nổi bật, ngành nông nghiệp Cà Mau vẫn đang đối mặt với không ít thách thức như diện tích canh tác nhỏ lẻ, hạ tầng phục vụ sản xuất chưa đồng bộ, thị trường tiêu thụ thiếu ổn định và yêu cầu truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe.

Trước thực tế đó, tỉnh xác định hướng đi chiến lược chuyển đổi từ mô hình sản xuất truyền thống sang nông nghiệp công nghệ cao, sạch và thích ứng với biến đổi khí hậu. Cùng với đó là việc thúc đẩy liên kết “bốn nhà” gồm: Nhà nước, Nhà khoa học, Nhà doanh nghiệp và Nhà nông nhằm hình thành hệ sinh thái sản xuất nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Theo kế hoạch, Cà Mau phấn đấu đến năm 2025 đạt mức tăng trưởng GRDP ngành nông nghiệp 5,1%, dựa trên ba trụ cột chính: nông nghiệp xanh, ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số toàn diện.

Hiện, tỉnh đang triển khai số hóa toàn bộ hoạt động quản lý sản xuất; xây dựng bản đồ vùng trồng, vùng nuôi; đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc sản phẩm; đồng thời ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong dự báo thời tiết, phòng trừ dịch bệnh và quản lý năng suất. Song song đó, Cà Mau tập trung phát triển chuỗi giá trị các sản phẩm chủ lực như tôm, lúa, cây ăn trái; đầu tư hạ tầng thủy lợi, logistics, kho lạnh và trung tâm chế biến hiện đại để giảm chi phí, tăng giá trị gia tăng cho nông sản.

Một trong những giải pháp trọng tâm khác là phát triển nguồn nhân lực nông nghiệp chất lượng cao. Tỉnh đang tăng cường đào tạo, tập huấn kỹ năng cho nông dân, cán bộ kỹ thuật và lao động trẻ nhằm giúp họ làm chủ máy móc, ứng dụng công nghệ vào sản xuất, hướng tới thế hệ nông dân mới năng động, sáng tạo và thích ứng nhanh với quá trình chuyển đổi số.

Từ những ao tôm ứng dụng công nghệ tuần hoàn đến những cánh đồng lúa hữu cơ, Cà Mau đang dần khẳng định vai trò tiên phong trong chuyển đổi nông nghiệp xanh của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Với quyết tâm đổi mới và sự đồng hành của doanh nghiệp, nhà khoa học cùng người dân, địa phương hướng tới xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, công nghệ cao, thân thiện môi trường, góp phần thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.