Chuyển đổi hiệu quả, nâng cao giá trị nông sản

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Tháp, năm 2024 và 6 tháng đầu năm 2025, ngành trồng trọt của tỉnh duy trì đà tăng trưởng ổn định. Cơ cấu cây trồng chuyển dịch rõ nét theo hướng nâng cao chất lượng, giảm diện tích cây trồng giá trị thấp, tăng diện tích cây ăn trái đặc sản và rau màu an toàn.

Giá trị sản xuất trồng trọt năm 2024 đạt hơn 61.400 tỷ đồng, tăng gần 2% so với năm 2024; ước năm 2025 đạt 63.315 tỷ đồng, tăng trên 3%. Trong đó, diện tích lúa chất lượng cao chiếm hơn 73% tổng diện tích gieo trồng, tỷ lệ sử dụng giống xác nhận đạt trên 88%. Toàn tỉnh hiện có hơn 134.000 ha cây ăn trái, sản lượng hơn 2,5 triệu tấn, chiếm hơn 34% tổng sản lượng cây ăn trái toàn vùng ĐBSCL.

Nhiều nông hộ đã mạnh dạn chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng xoài, sầu riêng, cam, quýt - những loại cây mang lại hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần. Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với điều kiện sinh thái, nhu cầu thị trường đã giúp người nông dân tăng thu nhập, đồng thời giảm rủi ro do biến đổi khí hậu và thị trường.

Hợp tác xã - điểm tựa của tái cơ cấu nông nghiệp

Cùng với chuyển đổi cây trồng, mô hình hợp tác xã (HTX) nông nghiệp ở Đồng Tháp ngày càng thể hiện vai trò nòng cốt trong liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản. Nhiều HTX đã biết tận dụng lợi thế địa phương, hợp tác với doanh nghiệp để hình thành chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ.

Tiêu biểu là HTX Sen Việt ở TP. Cao Lãnh. Nếu trước đây cây sen chỉ được trồng để lấy hạt, giá trị thấp và phụ thuộc mùa vụ, thì nay HTX đã liên kết doanh nghiệp đầu tư chế biến sâu, tạo ra hàng loạt sản phẩm giá trị như trà sen, tinh dầu sen, bột nhụy sen, bánh sen… Nhờ đó, thu nhập của xã viên tăng gấp đôi so với trước. “Từ cây sen truyền thống, chúng tôi đã tạo ra nhiều sản phẩm tinh chế phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu,” đại diện HTX Sen Việt chia sẻ.

Không chỉ dừng lại ở cây sen, các HTX xoài Cao Lãnh, quýt Lai Vung hay sầu riêng Châu Thành cũng đang phát huy hiệu quả liên kết chuỗi. Nông dân được hỗ trợ kỹ thuật, vốn và đầu ra ổn định, trong khi doanh nghiệp có nguồn nguyên liệu đạt chuẩn để phục vụ chế biến và xuất khẩu. Mô hình HTX kiểu mới giúp người nông dân không còn đơn độc, đồng thời tạo nền tảng quan trọng cho nông nghiệp Đồng Tháp phát triển theo hướng hiện đại và bền vững.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuẩn hóa vùng trồng

Để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu ngày càng cao, Đồng Tháp đặc biệt chú trọng ứng dụng khoa học - công nghệ và chuẩn hóa vùng sản xuất. Tỉnh là một trong những địa phương dẫn đầu ĐBSCL trong việc cấp mã số vùng trồng và mã cơ sở đóng gói, phục vụ xuất khẩu nông sản sang các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, EU hay Úc.

Đến nay, toàn tỉnh đã có hơn 3.400 mã số vùng trồng và gần 440 cơ sở đóng gói được cấp phép. Việc chuẩn hóa quy trình giúp đảm bảo truy xuất nguồn gốc, kiểm soát chất lượng sản phẩm và đáp ứng yêu cầu kỹ thuật quốc tế.

Song song đó, Đồng Tháp đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp. Nhiều địa phương áp dụng hệ thống quản lý vùng trồng bằng mã QR, nhật ký điện tử và phần mềm giám sát quy trình canh tác. Công nghệ tưới nhỏ giọt, cảm biến độ ẩm, bón phân tự động và máy bay không người lái (drone) được đưa vào sản xuất, giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất và giảm tác động môi trường.

Sự thay đổi trong tư duy sản xuất, từ “làm nhiều” sang “làm tinh”, đang từng bước hình thành nền nông nghiệp thông minh, nơi dữ liệu và công nghệ đóng vai trò trung tâm trong quản lý và phát triển.

Cà Mau hướng tới nông nghiệp sinh thái, thông minh

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đồng Tháp, quá trình tái cơ cấu nông nghiệp của tỉnh đang đi đúng hướng. Các chính sách được triển khai đồng bộ, từ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển chuỗi giá trị đến mở rộng thị trường tiêu thụ.

Với định hướng phát triển nông nghiệp sinh thái, công nghệ cao và chuyển đổi số toàn diện. Tỉnh tập trung vào các sản phẩm chủ lực như lúa chất lượng cao, xoài, sầu riêng, sen và rau màu an toàn; đồng thời mở rộng vùng chuyên canh gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Cùng với đó, địa phương tăng cường xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu nông sản Đồng Tháp, hướng tới các thị trường xuất khẩu tiềm năng. Các dự án đầu tư vào hạ tầng thủy lợi, logistics, kho lạnh và trung tâm chế biến hiện đại tiếp tục được triển khai, góp phần giảm tổn thất sau thu hoạch và nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản.

Đặc biệt, Đồng Tháp coi trọng phát triển nguồn nhân lực nông nghiệp chất lượng cao. Tỉnh tổ chức đào tạo, tập huấn kỹ thuật cho nông dân, hỗ trợ khởi nghiệp nông nghiệp và khuyến khích thế hệ trẻ tham gia sản xuất theo mô hình mới.

Có thể thấy với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, ngành chuyên môn, doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân cùng cách làm của tỉnh thể hiện tầm nhìn dài hạn phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường và nâng cao đời sống người dân nông thôn, Đồng Tháp đã khẳng định vị thế là hình mẫu của nền nông nghiệp hiện đại vùng ĐBSCL. Từ một tỉnh thuần nông, Đồng Tháp đã vươn lên thành vùng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao, gắn kết chặt chẽ giữa sản xuất – chế biến – tiêu thụ.

Với nền tảng vững chắc, Đồng Tháp đang tự tin bước vào giai đoạn mới: nông nghiệp hiện đại - nông thôn thịnh vượng – nông dân hạnh phúc, khẳng định vị thế của một địa phương tiên phong trong chuyển đổi nông nghiệp xanh và thông minh của cả nước.