Đảm bảo dự toán thu ngân sách an toàn, khả thi

Thảo luận về tình hình thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2025 và 5 năm 2021-2025 tại Phiên họp ngày 30/10 của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội đều đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp. Việc thực hiện ngân sách nhà nước năm 2025 đã đạt được kết quả rất ấn tượng, thực hiện các chỉ tiêu đều đạt và vượt.

Một số đại biểu bày tỏ băn khoăn về công tác xây dựng dự toán so với thực tiễn thực hiện. Cũng trao đổi về nội dung này, đại biểu Trần Văn Lâm - Đoàn Bắc Ninh cho rằng, cần nhìn nhận vấn đề từ nhiều khía cạnh để có giải pháp phù hợp.

Theo đại biểu, dự toán ngân sách cần đặt ở mức an toàn, đảm bảo hệ số dự phòng để tránh thiếu hụt nguồn lực trong các tình huống phức tạp, như dịch bệnh hay biến động kinh tế. Đồng thời, việc xử lý vượt thu dễ dàng hơn so với hụt thu, vì vậy cần có cơ chế bố trí nguồn vượt thu hợp lý và hiệu quả.

Ông cũng lưu ý, thực tế nhiều địa phương vượt thu nhưng việc sử dụng số vượt thu chưa thật sự hiệu quả, dẫn tới phân tán đầu tư công, chất lượng dự án chưa cao, chậm giải ngân và lãng phí nguồn lực. Vì vậy, đại biểu Trần Văn Lâm đề xuất đổi mới khâu lập dự toán, vừa đảm bảo dự toán thu an toàn, khả thi, vừa xác lập dự phòng vượt thu và dự toán chi đồng bộ. Việc bố trí và sử dụng nguồn vượt thu cho các nhiệm vụ, dự án được xác định theo thứ tự ưu tiên ngay từ đầu, nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách và giảm băn khoăn trong lập, phê duyệt dự toán hàng năm.

Quan trọng là an toàn tài chính quốc gia

Chia sẻ thêm về xây dựng dự toán ngân sách, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, mục tiêu quan trọng nhất là đảm bảo thu đủ chi và an toàn tài chính quốc gia. Theo Thủ tướng, muốn thực hiện các nhiệm vụ lớn, từ đầu tư phát triển, quốc phòng, an ninh đến an sinh xã hội, các nhiệm vụ đột xuất cấp bách... trước hết ngân sách phải đủ nguồn chi.

Thủ tướng cho biết nhiệm kỳ này, dự toán chi ngân sách được xây dựng tập trung vào 3 trọng tâm chính. Trước hết là chi cho con người và bộ máy, đảm bảo chi thường xuyên. Thứ hai, là chi cho quốc phòng, an ninh, nhằm tạo tiềm lực bảo vệ độc lập, chủ quyền, ổn định chính trị và trật tự xã hội. Thứ ba là chi cho an sinh xã hội, đảm bảo công bằng, tiến bộ xã hội và hỗ trợ người dân trong các tình huống đột xuất như thiên tai, dịch bệnh. 

Thủ tướng nêu rõ, nhiệm kỳ này đã đạt được những kết quả đáng kể: đảm bảo an ninh tài chính quốc gia, giảm nợ công và bội chi, tăng đầu tư phát triển và chi cho an sinh xã hội. Ngân sách chi cho an sinh xã hội đạt 1,1 triệu tỷ đồng, chiếm 17% GDP, chi cho đầu tư phát triển tăng 55% so với nhiệm kỳ trước. Tất cả nguồn tăng thu và tiết kiệm chi được sử dụng hiệu quả, phục vụ các mục tiêu như miễn học phí, hỗ trợ tiền ăn trưa cho học sinh, xây dựng trường học ở biên giới, xóa nhà tạm, nhà dột nát.

Do đó, theo Thủ tướng, vấn đề quan trọng nhất là thu phải đủ chi, đảm bảo cân đối ngân sách, nguồn tăng thu phải được sử dụng hiệu quả. Thủ tướng nhấn mạnh rằng xây dựng dự toán sát thực tiễn là cần thiết nhưng phải dự phòng rủi ro, tránh hậu quả lớn nếu gặp tình huống bất ngờ như đại dịch. Điều này đồng nghĩa với việc ưu tiên mục tiêu quan trọng, không thể cùng lúc giải quyết mọi mục tiêu trong bối cảnh khó khăn.

Thủ tướng khẳng định, mọi quyết định tăng thu, tiết kiệm chi và phân bổ ngân sách đều xin ý kiến Quốc hội, đảm bảo minh bạch và đúng hướng. Ưu tiên vẫn là chi cho con người để tăng lương, chi cho an ninh quốc phòng và chi cho an sinh xã hội, sử dụng ngân sách một cách tiết kiệm, đúng và trúng mục tiêu. Thủ tướng cũng lưu ý tiếp tục xây dựng dự toán thu chi hợp lý hơn trong các nhiệm kỳ tiếp theo, đồng thời đảm bảo quản lý rủi ro và hiệu quả sử dụng ngân sách.