Chính sách tài khoá thúc đẩy tăng trưởng

Tại Phiên thảo luận của Quốc hội về tình hình thực hiện dự toán ngân sách nhà nước, kế hoạch đầu tư công, vay trả nợ công chiều 30/10, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long làm rõ nhiều nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm.

Phó Thủ tướng khẳng định, trong bối cảnh khó khăn của nền kinh tế toàn cầu, cả 12 chỉ tiêu chủ yếu về dự toán thu chi ngân sách nhà nước nhiệm kỳ vừa qua đều đạt và vượt mục tiêu. Cụ thể, thu ngân sách ước đạt 9,6 triệu tỷ đồng, gấp 1,36 lần nhiệm kỳ trước và vượt xa kế hoạch 8,3 triệu tỷ đồng. Đồng thời, Chính phủ thực hiện chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí khoảng 1,1 triệu tỷ đồng, tăng thu và tiết kiệm chi 1,57 triệu tỷ đồng.

Chính sách tài khóa được triển khai hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, phối hợp chặt chẽ với chính sách tiền tệ linh hoạt, kịp thời, góp phần thúc đẩy tăng trưởng. Nợ công, nợ chính phủ, nợ nước ngoài và bội chi ngân sách nhà nước được kiểm soát tốt, thấp hơn nhiều giới hạn quy định. Nợ công giảm từ 44,3% GDP năm 2020 xuống còn khoảng 35–36% năm 2025, thấp hơn nhiều so với giới hạn 60% GDP. Bội chi ngân sách bình quân giảm từ 3,53% GDP nhiệm kỳ trước xuống còn 3,1–3,2% nhiệm kỳ này.

Về xây dựng dự toán thu ngân sách nhà nước, Phó Thủ tướng nhấn mạnh nguyên tắc thận trọng, bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, vừa đáp ứng nhu cầu chi đầu tư phát triển, an sinh xã hội, quốc phòng – an ninh, vừa ứng phó các tình huống phát sinh như thiên tai, bão lũ.

Trong tổ chức thực hiện, Chính phủ đã chỉ đạo quản lý thu quyết liệt, áp dụng rộng rãi hóa đơn điện tử, chống thất thu từ thương mại điện tử và các dịch vụ. Thu từ thương mại điện tử năm 2025 đạt 172.000 tỷ đồng, tăng 67% so với năm 2024. Thu từ hộ kinh doanh đạt 225,1 nghìn tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm, tăng gần 30% so với cùng kỳ. Tổng tăng thu ngân sách cả nhiệm kỳ đạt 1,57 triệu tỷ đồng, sử dụng để tăng chi đầu tư phát triển, chi cho con người, quốc phòng – an ninh.

Trong cơ cấu chi ngân sách, chi cho đầu tư phát triển chiếm 32–33%, chi thường xuyên 57–58%, dự kiến giai đoạn 2026–2030 chi đầu tư phát triển tăng lên khoảng 40%, chi thường xuyên giảm còn gần 51%. Dự toán thu nội địa từ sản xuất kinh doanh năm 2026 phấn đấu tăng 11,1%, vượt mức tăng trưởng kinh tế dự kiến 10%.

Trong thời gian tới, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo Bộ Tài chính các cơ quan liên quan triển khai các giải pháp tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, tập trung làm tốt hơn công tác phân tích dự báo phục vụ xây dựng dự toán thu và quản lý thu chi ngân sách nhà nước. 

Quyết tâm giải ngân 100% vốn đầu tư công

Liên quan đến giải ngân vốn đầu tư công, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, đến ngày 23/10/2025, giải ngân đạt 465.000 tỷ đồng, tương đương 51,7% kế hoạch Thủ tướng giao, cao hơn cùng kỳ năm 2024 khoảng 115.658 tỷ đồng. Thông thường, vốn đầu tư công giải ngân thấp vào đầu năm và tăng mạnh vào cuối năm, với kết quả cuối năm thường đạt 91–95% kế hoạch.

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tập trung chỉ đạo quyết liệt, đẩy mạnh thực hiện giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm. Xác định rõ đây là một nhiệm vụ chính trị trọng tâm của các bộ ngành, địa phương và người đứng đầu phải chịu trách nhiệm. 

Từ đầu năm 2025 đến nay, Chính phủ tổ chức 4 hội nghị trực tuyến, ban hành 8 chỉ thị và nhiều công điện, đồng thời thường xuyên kiểm tra thực địa, đôn đốc và tháo gỡ vướng mắc tại địa phương. "Gần như tuần nào cũng có thành viên Chính phủ ở địa phương để đôn đốc thực hiện việc này", Phó Thủ tướng cho hay.

Về mặt thể chế, Chính phủ đã trình Quốc hội tập trung sửa đổi các quy định của pháp luật liên quan để tháo gỡ các vướng mắc về đầu tư công. Đã rách giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, đẩy mạnh phân cấp phân quyền toàn diện, chuyển đổi quản lý từ tiền kiểm sang hậu kiểm.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng thừa nhận giải ngân còn chậm ở một số nơi, do năng lực triển khai yếu, thiếu quyết liệt, vướng mắc trong thu hồi, bàn giao mặt bằng, xác định nguồn gốc đất và hoàn thiện hồ sơ. "Cùng một mặt bằng pháp luật nhưng có nơi làm tốt, có nơi chưa làm tốt", Phó Thủ tướng nêu.

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Lãnh đạo Chính phủ khẳng định sẽ tập trung chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương khắc phục những hạn chế bất cập nêu trên, quyết tâm phấn đấu hoàn thành giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025. Trong đó, tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật, đẩy mạnh hoạt động của các tổ công tác, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, thi công, tháo gỡ khó khăn vướng mắc, nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị và triển khai đầu tư xây dựng.

Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo thực hiện nghiêm các quy định của Luật Sửa đổi bổ sung Luật Đầu tư công và xử lý nghiêm các trường hợp ảnh hưởng đến giải ngân vốn đầu tư công, điều chuyển cán bộ, xem xét trách nhiệm người đứng đầu kết hợp với các quy định của Đảng về công tác cán bộ.