Tổng vốn tăng nhưng số dự án giảm

Trước nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội quan tâm thảo luận về vấn đề giải ngân vốn đầu tư công tại phiên họp chiều 30/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, giải ngân vốn đầu tư công là một vấn đề dai dẳng, là trăn trở của toàn hệ thống chính trị, dù đã có nhiều nỗ lực nhưng tiến độ vẫn chưa đạt yêu cầu.

Thủ tướng nêu rõ, nhiệm kỳ này, tổng vốn đầu tư công lên tới 3,4 triệu tỷ đồng, tăng 55% so với nhiệm kỳ trước. Tuy nhiên, thay vì triển khai dàn trải hơn 10.000 dự án như trước, Chính phủ đã kiên quyết giảm xuống còn khoảng 4.760 dự án, tập trung nguồn lực cho các công trình trọng điểm, mang tính kết nối vùng và tạo động lực phát triển. “Lúc đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình hơn 12.000 dự án, tôi kiên quyết yêu cầu rút xuống dưới 5.000 để làm cho hiệu quả”, Thủ tướng nói.

Từ định hướng đó, hàng loạt tuyến cao tốc lớn đã được triển khai, đặc biệt là hệ thống đường cao tốc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, miền núi phía Bắc, miền Trung, cùng với các dự án mở rộng cảng biển, sân bay và chuẩn bị đầu tư đường sắt cao tốc, đường sắt khổ tiêu chuẩn tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.

Theo Thủ tướng, đầu tư công là một trong ba động lực tăng trưởng, cùng với đầu tư tư nhân và tiêu dùng. Trừ năm 2021 bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19, tốc độ tăng trưởng bình quân 4 năm còn lại đạt 7,2%, vượt chỉ tiêu đề ra. “Một trong những lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng là động lực đầu tư công”, Thủ tướng khẳng định.

Nhiều vướng mắc đã được tháo gỡ

Về những nguyên nhân dẫn đến chậm giải ngân, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, có nhiều khó khăn về thể chế, đất đai, giải phóng mặt bằng, tái định cư: “Ai cũng nói khó khăn nhất là giải phóng mặt bằng, an cư thì mới lạc nghiệp. Việc này cần thời gian, không thể làm nhanh được. Thủ tướng thông tin, Chính phủ đã trình Quốc hội 3 lần để quy định cho phép tách giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, tạo cơ sở pháp lý để đẩy nhanh tiến độ triển khai.

Bên cạnh đó, phân cấp, phân quyền được Thủ tướng nhấn mạnh là giải pháp quan trọng, phải đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường giám sát, kiểm tra. Thủ tướng biểu dương nhiều địa phương mạnh dạn nhận làm chủ đầu tư các dự án lớn như Đắk Lắk, An Giang, Thái Bình, Ninh Bình, Bình Phước và cho rằng đây là bước chuyển biến tích cực, thể hiện sự chủ động và tự tin trong triển khai nhiệm vụ.

Thủ tướng cũng chỉ ra một vướng mắc lớn khác là chưa linh hoạt trong điều chuyển vốn đầu tư giữa các dự án và giữa các cấp, khi vốn của địa phương không được đầu tư vào dự án trung ương, hoặc không được chuyển từ dự án này sang dự án khác. “Đường là của quốc gia chứ không phải của riêng địa phương nào. Nay cơ chế này đã được tháo gỡ, cho phép điều chuyển vốn linh hoạt hơn”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Về tổ chức thực hiện, Thủ tướng cho biết các yếu tố khách quan như dịch bệnh COVID-19, thiên tai, bão lũ, thời tiết bất thường... đã ảnh hưởng mạnh đến tiến độ. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: "Vượt qua được khó khăn khách quan này mới là giỏi, khó khăn mới cần đến chúng ta, con người."

Thủ tướng Phạm Minh Chính tin tưởng, với các vướng mắc thể chế dần được tháo gỡ, sự quyết tâm của Chính phủ, các Bộ ngành và địa phương, công tác giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian tới chắc chắn sẽ được cải thiện mạnh mẽ hơn, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và phát triển bền vững đất nước.