Cần một "sân chơi" minh bạch
Trong bối cảnh Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045, tài sản số và tài sản mã hóa đã được xác định là một trong 11 nhóm công nghệ chiến lược quốc gia. Ngày 10/12, Tạp chí điện tử Nhà Quản Trị - theleader.vn tổ chức Diễn đàn quản trị doanh nghiệp Việt Nam 2025 (VCG Forum 2025) với chủ đề "Khai phá tiềm năng tài sản số", quy tụ cơ quan quản lý, doanh nghiệp và các start-up hoạt động trong hệ sinh thái số.
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Đức Thuận - Chủ tịch Hội Các nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam (VACD) nhấn mạnh, tài sản số "không còn là câu chuyện của những cơn sốt ảo" mà đang trở thành cấu phần của nền kinh tế số. Theo Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP, từ ngày 01/01/2026, tài sản số chính thức bước vào khuôn khổ pháp lý, được quản lý, giám sát và vận hành như một kênh huy động vốn hợp pháp.
 |
| 90% doanh nhân, doanh nghiệp quan tâm tới tài sản số, tài sản mã hóa theo khảo sát của VACD. Nguồn: theleader.vn |
Khảo sát của VACD và TheLEADER cho thấy, tư duy doanh nghiệp đã thay đổi mạnh mẽ: hơn một nửa tin rằng tài sản số sẽ ứng dụng hiệu quả nhất trong lĩnh vực tài chính - kế toán, tiếp theo là quản lý tài sản và quyền sở hữu. Doanh nghiệp không còn xem tài sản số là công cụ đầu cơ mà coi đó là phương thức minh bạch hóa dòng tiền và số hóa quyền sở hữu tài sản thực.
Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp vẫn chờ hành lang pháp lý hoàn thiện, đặc biệt ở vấn đề an ninh mạng và nhân lực. Theo ông Thuận, cộng đồng doanh nghiệp chỉ cần "một sân chơi minh bạch". Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP được kỳ vọng trở thành cầu nối giữa "phần chìm", thị trường tài sản số tự phát, nơi khoảng 20% người Việt từng tham gia, với "phần nổi" là thị trường được luật hóa và bảo vệ nhà đầu tư.
Ở góc độ vĩ mô, ông Nguyễn Phú Dũng - Đồng sáng lập PILA chỉ ra "nút thắt" lớn của hệ thống tài chính chính là tốc độ quay vòng vốn của Việt Nam chỉ bằng khoảng 1/3 Singapore, khi phần lớn dòng vốn bị "giam" trong tài sản bảo đảm là bất động sản. Ông Dũng đề xuất mô hình "quốc gia số" gồm ba lớp: Dữ liệu - tài chính - kinh tế. Trong đó, dữ liệu minh bạch và định danh đáng tin cậy tạo nên "niềm tin số", giúp giảm phụ thuộc vào tài sản thế chấp vật lý.
Ông Dũng cho biết tài sản số gồm hai nhóm: tài sản số thuần túy và tài sản số hóa từ tài sản thực (RWA). Lợi thế của Việt Nam nằm ở RWA – từ tài sản độc bản như Vịnh Hạ Long, Phú Quốc đến năng lượng tái tạo, logistics hay quyền khai thác du lịch. Việc "hóa lỏng" tài sản thực mở ra kênh huy động vốn mới, phù hợp xu hướng toàn cầu khi blockchain được coi là hạ tầng chiến lược và đang được Việt Nam xây dựng ở cấp quốc gia.
Kiến tạo hệ sinh thái tài sản số
Theo các chuyên gia, để vận hành thị trường tài sản số như một kênh vốn thực sự, Việt Nam cần một hệ sinh thái hoàn chỉnh thay vì chỉ tập trung vào sàn giao dịch. Hệ sinh thái đó gồm: Đơn vị phát hành, tư vấn, lưu ký, thị trường sơ cấp - thứ cấp và các nhà đầu tư, quỹ đầu tư chuyên nghiệp.
Theo Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP, công ty cổ phần hoặc công ty TNHH đáp ứng điều kiện đều có thể phát hành tài sản mã hóa. Tuy nhiên, họ cần sự hỗ trợ từ các tổ chức tư vấn, chủ yếu là công ty chứng khoán, để thẩm định tài sản cơ sở, thiết kế sản phẩm và công bố thông tin minh bạch. Tài sản thực phải được lưu ký tại ngân hàng hoặc tổ chức được cấp phép, bảo đảm "bản sao số" luôn gắn với giá trị tài sản thật.
 |
| Toàn cảnh Diễn đàn Khai phá tiềm năng tài sản số. |
Thị trường sơ cấp là nơi dòng vốn thực đi vào sản xuất kinh doanh; thị trường thứ cấp, các sàn giao dịch tài sản mã hóa, tạo thanh khoản. Việc thí điểm 5 sàn giao dịch được đánh giá "không hề nhỏ" nếu so với hai Sở Giao dịch Chứng khoán hiện hữu. Điều quan trọng là tiêu chuẩn thẩm định, lưu ký, định giá và giám sát.
Song song với Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP, Việt Nam đang mở rộng không gian thử nghiệm qua mô hình Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. IFC áp dụng sandbox, cho phép thử nghiệm các sản phẩm tài sản số, thanh toán đa ngoại tệ, trọng tài linh hoạt và một số đơn vị tài sản mã hóa trong giao dịch. IFC được kỳ vọng trở thành cầu nối giữa thị trường Việt Nam với các trung tâm tài chính lớn trong khu vực.
Ở phía Bắc, Hà Nội cũng chủ động tham gia cuộc đua kinh tế số. Theo TS. Trần Anh Tuấn – Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Thành phố đặt mục tiêu đến 2030 kinh tế số chiếm tối thiểu 40% GRDP, tăng trưởng từ 11% trở lên. Hà Nội đã triển khai sandbox trong nhiều lĩnh vực, bao gồm tài sản số; đồng thời thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm với "vốn mồi" 600 tỷ đồng, thu hút gần 10 nhà đầu tư chiến lược.
"Thành phố cũng chuẩn bị vận hành Sàn giao dịch công nghệ tích hợp chức năng giao dịch tài sản số, hướng tới khai thác "mỏ vàng dữ liệu" trên địa bàn", ông Tuấn cho biết.
Nguồn nhân lực là trụ cột quan trọng. Đại diện Ninety Eight cho biết hầu hết các dự án blockchain hàng đầu thế giới đều có kỹ sư người Việt. Thách thức lớn nhất của doanh nghiệp trong nước không phải năng lực công nghệ, mà là thiếu hành lang pháp lý để phát triển bền vững. Khi chính sách đã cởi mở hơn, đây được xem là cơ hội để đội ngũ nhân lực chất lượng cao quay về và đóng góp cho hệ sinh thái tài sản số.
