Theo NHNN, việc xây dựng Thông tư này sẽ góp phần giúp công chức thuộc NHNN triển khai công việc theo quy trình, đảm bảo tính khoa học, đúng quy định trong hoạt động công vụ.

Đồng thời góp phần thực hiện nhiệm vụ được giao, đảm bảo an toàn hoạt động tiền tệ, ngân hàng, ngăn ngừa rủi ro và rộng hơn là “ổn định tiền tệ, tài chính” đã được nêu tại Nghị định số 26/2025/NĐ-CP quyđịnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của NHNN.

NHNN cũng cho biết, với đặc trưng của một nền kinh tế có độ mở lớn, mỗi thay đổi trên phạm vi toàn cầu hay khu vực, hay sự thay đổi chính sách của các chính phủ, các ngân hàng trung ương, đặc biệt là các nước lớn, đều có tác động đến Việt Nam.

Bên cạnh mang lại sự thuận lợi và cơ hội hợp tác, hội nhập quốc tế mang đến cả những rủi ro tiềm ẩn, đặc biệt tạo ra áp lực đối với thị trường tiền tệ, ngoại hối, tỷ giá của Việt Nam, cũng như áp lực lên công tác điều hành chính sách tiền tệ của NHNN.

Những diễn biến đó cần được theo dõi thường xuyên nhằm nhận diện, đánh giá, phòng ngừa và hạn chế rủi ro cho hệ thống tiền tệ, ngân hàng, tài chính trong nước.

Hơn nữa, các tổ chức tín dụng đang có xu hướng mở rộng phạm vi hoạt động, đa dạng hóa các sản phẩm, dịch vụ thông qua việc thành lập các công ty con hoạt động trong lĩnh vực bảo hiểm, cho thuê tài chính, chứng khoán, tư vấn đầu tư, thành lập các quỹ đầu tư… nên làm gia tăng tính liên thông và mức độ rủi ro lan truyền trong hệ thống ngân hàng, tài chính do rủi ro có khả năng lây lan từ các công ty con sang công ty mẹ.

Nkhông được theo dõi, nhận diện, điều này sẽ gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho ngân hàng mẹ nói riêng và hệ thống tiền tệ, tài chính nói chung.

Đặc biệt, mối liên kết chặt chẽ, thiếu minh bạch giữa công ty mẹ và công ty con cũng là điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các hành vi gian lận tài chính và nếu không được theo dõi chặt chẽ hay nhận diện bởi cơ quan quản lý, sẽ tiềm ẩn nguy cơ đổ vỡ hệ thống tài chính, gây ảnh hưởng nghiêm trọng, lâu dài tới sức khỏe nền kinh tế.

Vì thế, NHNN cho rằng, việc hoàn thiện hành lang pháp lý theo hướng bao quát hơn, hướng tới mục tiêu đảm bảo ổn định hệ thống tiền tệ, ngân hàng, tài chính của NHNN, mà trước mắt cần thiết phải ban hành một Thông tư quy định trình tự, thủ tục nhận diện, đánh giá, phòng ngừa và hạn chế rủi ro có tính hệ thống trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng, tài chính là cần thiết.

Trong đó, điểm cốt lõi của dự thảo Thông tư là tập trung phân tích rủi ro có tính hệ thống – là loại rủi ro có khả năng gây ảnh hưởng diện rộng đến thị trường tài chính và toàn bộ nền kinh tế, có thể bắt nguồn từ các cú sốc vĩ mô bên ngoài hoặc phát sinh từ sự đổ vỡ bên trong hệ thống.

Để đánh giá toàn diện nguy cơ này, dự thảo Thông tư chú trọng đến việc phân tích mối liên kết tài chính - vĩ mô.

Mối liên kết tài chính - vĩ mô được định nghĩa là sự tương tác hai chiều giữa khu vực kinh tế thực và khu vực tài chính, có khả năng khuếch đại các yếu tố tiêu cực của chu kỳ kinh tế và chu kỳ tài chính.

Để “bắt bệnh” rủi ro lây lan, NHNN sẽ tiến hành nhận diện, đánh giá rủi ro có tính hệ thống thông qua các mối liên kết như giữa các tổ chức tín dụng, giữa tổ chức tín dụng với khu vực kinh tế thực hoặc các thị trường tài sản…

Cùng với đó, dự thảo Thông tư còn yêu cầu nhận diện các nguy cơ rủi ro liên quan đến hoạt động tín dụng, như rủi ro tín dụng tập trung quá mức, rủi ro thanh khoản, rủi ro tăng trưởng tín dụng và sử dụng đòn bẩy quá mức…