Ngay sau thông tin FTSE thông báo nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên thị trường mới nổi (sơ cấp), phóng viên Tạp chí Kinh tế - Tài chính đã có những trao đổi với ông Nghiêm Sỹ Tiến - Chuyên gia phân tích cao cấp Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) về những nội dung xung quanh chủ đề này.
Phóng viên: Việc FTSE Russell chính thức thông báo Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp mang ý nghĩa như thế nào đối với nền kinh tế và thị trường tài chính Việt Nam, thưa ông?
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Việc được FTSE Russell chính thức nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp là một cột mốc mang tính lịch sử. Đây không chỉ là sự công nhận cho những nỗ lực cải cách không mệt mỏi mà còn là một "tấm vé" đưa thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp cận với một dòng vốn ngoại khổng lồ, quy mô hơn và có chất lượng cao hơn.
Đối với nền kinh tế, nó giúp nâng cao uy tín quốc gia trên trường quốc tế, thu hút FII chất lượng cao. Đối với thị trường tài chính, sự kiện này sẽ giúp gia tăng mạnh mẽ thanh khoản, cải thiện chiều sâu thị trường, và quan trọng nhất là có thể dẫn đến một cuộc định giá lại toàn bộ mặt bằng tài sản, mở ra một chu kỳ tăng trưởng mới trong dài hạn.
Phóng viên: Ông có nhận định gì về vai trò của cơ quan quản lý và các thành viên thị trường trong suốt tiến trình qua?
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Vai trò của các cơ quan quản lý như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính và các thành viên thị trường là cực kỳ then chốt và đáng ghi nhận. Họ đã thể hiện một cam kết mạnh mẽ và sự chủ động xuyên suốt qua việc liên tục đối thoại với FTSE, quyết liệt triển khai các giải pháp cải cách mang tính thực chất như hệ thống KRX, và nỗ lực tìm kiếm giải pháp cho rào cản về ký quỹ trước giao dịch.
Sự phối hợp đồng bộ và tinh thần cầu thị này không chỉ giúp đáp ứng các tiêu chí kỹ thuật mà còn xây dựng được niềm tin vững chắc nơi các tổ chức quốc tế, chứng minh cho một lộ trình phát triển thị trường rõ ràng và bền vững.
Phóng viên: Theo ông, việc được FTSE nâng hạng sẽ là động lực hay áp lực cho thị trường?
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Việc nâng hạng nên được xem là một khởi đầu hơn là một điểm kết thúc; nó tạo ra một động lực và cả sức ép để thị trường tiếp tục cải cách sâu rộng hơn.
Để giữ chân và thu hút thêm dòng vốn ngoại, Việt Nam giờ đây buộc phải tăng tốc giải quyết các vấn đề phức tạp hơn như nâng cao chuẩn mực quản trị công ty tiệm cận với thông lệ quốc tế, cải thiện tính minh bạch và kịp thời trong công bố thông tin, và phát triển các sản phẩm tài chính đa dạng hơn. Áp lực từ chính các nhà đầu tư quốc tế sẽ là chất xúc tác mạnh mẽ, thúc đẩy thị trường vận động theo hướng chuyên nghiệp và minh bạch hơn nữa.
Phóng viên: Vậy, Việt Nam cần làm gì để tiếp tục hướng đến MSCI Emerging Market, vốn có tiêu chuẩn cao hơn nhiều so với FTSE?
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Để tiến tới mục tiêu được MSCI công nhận là thị trường mới nổi, Việt Nam cần tiếp tục cải cách mạnh mẽ cả về hạ tầng lẫn khung pháp lý. Trước hết, việc tháo gỡ triệt để các giới hạn về sở hữu nước ngoài, đặc biệt ở nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn, là điều kiện tiên quyết để tăng khả năng tiếp cận của nhà đầu tư ngoại.
Song song, hệ thống thanh toán bù trừ phải được nâng cấp theo chuẩn quốc tế, triển khai Cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) và loại bỏ hoàn toàn yêu cầu ký quỹ trước giao dịch. Ngoài ra, cần đẩy nhanh việc công bố thông tin bằng tiếng Anh, tăng tính minh bạch và chuẩn hóa quy trình chuyển nhượng ngoài sàn.
Việc phát triển thị trường phái sinh, cho vay chứng khoán và bán khống có kiểm soát cũng sẽ giúp nâng cao chiều sâu thị trường. Khi những cải cách này đồng bộ, Việt Nam mới có thể đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của MSCI Emerging Market.
Phóng viên: So với các quốc gia trong khu vực từng được nâng hạng, Việt Nam đang ở vị thế tương đồng hay khác biệt như thế nào về năng lực hạ tầng, thanh khoản và dòng vốn ngoại?
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Việt Nam đang có những điểm tương đồng nhưng cũng tồn tại khác biệt rõ rệt. Về hạ tầng, việc triển khai hệ thống KRX và chuẩn bị CCP giúp Việt Nam tiệm cận chuẩn quốc tế, song vẫn cần thời gian để vận hành ổn định, trong khi nhiều nước đi trước đã hoàn thiện từ sớm. Về thanh khoản, Việt Nam hiện vượt trội so với nhóm thị trường Cận Biên và ngang ngửa một số thị trường mới nổi nhỏ, nhờ quy mô giao dịch hàng tỷ USD mỗi phiên.
Tuy nhiên, về dòng vốn ngoại, Việt Nam vẫn kém cạnh do hạn chế room sở hữu và cơ chế pháp lý chưa thật sự linh hoạt, khiến tỷ trọng vốn ngoại trong tổng giao dịch thấp hơn nhiều so với Thái Lan hay Indonesia khi họ được nâng hạng. Đây chính là điểm nghẽn cần tháo gỡ để tiến gần hơn tới MSCI Emerging Market.
Phóng viên: Ông dự báo những nhóm ngành hoặc cổ phiếu nào sẽ hưởng lợi trực tiếp nhất từ làn sóng nâng hạng này?
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Nhóm hưởng lợi trực tiếp và rõ ràng nhất chính là các cổ phiếu blue-chip, đầu ngành có vốn hóa lớn, thanh khoản dồi dào và còn room cho nhà đầu tư nước ngoài. Đây là những ứng cử viên hàng đầu sẽ được các quỹ ETF mô phỏng theo chỉ số FTSE Emerging Market thêm vào danh mục.
Bên cạnh đó, toàn bộ ngành Dịch vụ tài chính (đặc biệt là các công ty chứng khoán) sẽ được hưởng lợi kép từ sự bùng nổ về thanh khoản, phí giao dịch và các hoạt động cho vay ký quỹ. Về dài hạn, các doanh nghiệp có nền tảng quản trị công ty tốt và minh bạch cũng sẽ thu hút được sự chú ý.
Phóng viên: Dường như thông tin nâng hạng đã được phản ánh phần nào vào giá cổ phiếu. Vậy thì diễn biến thị trường sẽ ra sao trong ngắn hạn, khi rủi ro “mua tin đồn, bán sự thật” luôn tồn tại?
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Rủi ro về một nhịp điều chỉnh ngắn hạn theo hiệu ứng “mua tin đồn, bán sự thật” là rất hiện hữu. Một phần đáng kể thông tin tích cực này đã được phản ánh vào đà tăng của thị trường trong giai đoạn vừa qua.
Do đó, sau khi thông tin chính thức được công bố, thị trường hoàn toàn có thể đối mặt với một làn sóng chốt lời từ những nhà đầu tư đã mua vào trước đó, gây ra biến động mạnh.
Tuy nhiên, sau giai đoạn rung lắc ban đầu này, xu hướng dài hạn hơn của thị trường sẽ được quyết định bởi tốc độ và quy mô của dòng vốn ngoại thực tế giải ngân, vốn là một quá trình cần nhiều thời gian.
Phóng viên: Ông có lời khuyên nào dành cho nhà đầu tư cá nhân trong nước trong giai đoạn chuyển tiếp này, thưa ông?
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Đây là giai đoạn đòi hỏi nhà đầu tư phải giữ một cái đầu lạnh. Lời khuyên của tôi là nên tránh mua đuổi theo sự hưng phấn ban đầu. Thay vào đó, hãy xem bất kỳ nhịp điều chỉnh nào sau sự kiện là cơ hội để cơ cấu lại danh mục theo hướng dài hạn, tập trung vào những cổ phiếu blue-chip, chất lượng cao có tiềm năng lọt vào "rổ" của các quỹ ngoại.
Hãy ưu tiên các doanh nghiệp có nền tảng cơ bản vững chắc, quản trị minh bạch. Nâng hạng là câu chuyện dài hạn, vì vậy việc duy trì một tầm nhìn đầu tư dài hạn và kiên nhẫn sẽ là chìa khóa để tận dụng tối đa cơ hội lịch sử này.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn ông!
