Nhà nước đồng hành cùng kinh tế tư nhân phát triển

Tại tọa đàm liên nghị viện Việt Nam - Cuba diễn ra chiều 5/10, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm khẳng định, phát triển kinh tế tư nhân là nhiệm vụ chiến lược nhằm tạo đột phá tăng trưởng trong giai đoạn mới. Ông nhấn mạnh cần nâng cao chất lượng thể chế, chính sách, bảo vệ quyền tự do kinh doanh, quyền sở hữu tài sản, quyền cạnh tranh bình đẳng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tư nhân tiếp cận đất đai, vốn và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Trải qua gần 40 năm Đổi mới, Việt Nam đã vươn lên nhóm quốc gia có thu nhập trung bình, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Một trong những yếu tố quan trọng giúp đạt được thành tựu đó là việc chuyển đổi thành công từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó khu vực kinh tế tư nhân ngày càng đóng vai trò trọng yếu.

Hiện khu vực kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 50% GDP, tạo ra hơn 82% việc làm và chiếm khoảng 30% tổng thu ngân sách quốc gia. Không chỉ là nguồn lực kinh tế quan trọng, khu vực này còn góp phần thúc đẩy xóa đói giảm nghèo, nâng cao năng suất lao động, cải thiện chất lượng sống của người dân và tăng cường sức cạnh tranh quốc gia.

 

Kinh tế Việt Nam đã có những bước tiến vững chắc và rất đáng ghi nhận. Năm 1993, tỷ lệ hộ nghèo của Việt Nam chiếm hơn 58% nhưng đến nay tỷ lệ này đã giảm xuống chỉ còn khoảng 1-2%. Đó là mục tiêu cuối cùng của chủ nghĩa xã hội, hướng đến sự phát triển thịnh vượng của đất nước và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. 

“Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, kinh tế tư nhân đã có bước phát triển vượt bậc, hiện diện ở hầu hết các ngành nghề, lĩnh vực. Nhiều tập đoàn tư nhân quy mô lớn đã hình thành, hoạt động đa ngành, đủ sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế, góp phần nâng cao năng lực sản xuất và đổi mới sáng tạo của nền kinh tế”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm khẳng định.

Theo Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Hồng Sơn, nhận thức của Đảng về vai trò của kinh tế tư nhân đã không ngừng đổi mới. Nếu như năm 1986, kinh tế tư nhân mới được thừa nhận là một bộ phận của nền kinh tế, thì đến nay, theo Nghị quyết số 68-NQ/TW, khu vực này được xác định là “một động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế quốc gia.

Sự thay đổi về tư duy quản lý cũng là bước ngoặt lớn. Từ mô hình Nhà nước kiểm soát, giám sát chặt chẽ, nay định hướng được chuyển mạnh sang phục vụ và kiến tạo phát triển. Điều đó thể hiện qua chủ trương tăng cường kết nối giữa các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhà nước và khu vực FDI, hình thành chuỗi giá trị, cụm ngành và mạng lưới cung ứng nội địa vững mạnh.

Trao niềm tin, tiếp sức doanh nghiệp tư nhân

Tại Tọa đàm, Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Đức Hiếu đã chia sẻ 7 bài học then chốt trong việc hoàn thiện chính sách thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân. Theo ông, yếu tố đầu tiên là phải thay đổi nhận thức, khẳng định vai trò trung tâm của kinh tế tư nhân như một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, từ đó thể chế hóa rõ ràng trong Hiến pháp và các đạo luật.

Yếu tố thứ hai là mở rộng tối đa quyền tự do kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính và bảo vệ chắc chắn quyền tài sản của doanh nghiệp. Hệ thống pháp luật phải thực sự tạo niềm tin để nhà đầu tư an tâm bỏ vốn, phát triển dài hạn. Đồng thời, chính sách ưu đãi đầu tư cần có mục tiêu rõ ràng, tránh dàn trải và bảo đảm công bằng giữa các thành phần kinh tế.

Bên cạnh đó, ông Hiếu nhấn mạnh việc cải cách khu vực kinh tế nhà nước theo hướng tái cơ cấu, cổ phần hóa, chuyển giao cơ hội cho khu vực tư nhân. Các doanh nghiệp nhà nước còn hoạt động cần đổi mới cơ chế, tăng hiệu quả và tính cạnh tranh. Song song, Chính phủ phải tuân thủ nghiêm cam kết về đầu tư, thương mại trong nước và quốc tế, bảo đảm môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định.

Để khu vực tư nhân phát triển vững mạnh, Nhà nước cần duy trì đối thoại thường xuyên với doanh nghiệp, kịp thời điều chỉnh chính sách phù hợp thực tiễn. Việc tôn vinh doanh nhân, lan tỏa tinh thần khởi nghiệp, khuyến khích đổi mới sáng tạo cũng là giải pháp quan trọng nhằm khơi dậy khát vọng cống hiến và nâng cao vị thế doanh nghiệp Việt.

Mặc dù đã đạt nhiều thành tựu, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm cũng thẳng thắn nhìn nhận khu vực kinh tế tư nhân vẫn còn hạn chế về năng lực quản trị, công nghệ và quy mô. Tiềm năng và nội lực chưa được khai thác hết, chưa đóng góp tương xứng với kỳ vọng của nền kinh tế trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt.

Trong bối cảnh mới với nhiều cơ hội và thách thức đan xen, Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm cho rằng, cần đổi mới tư duy và hành động, phát huy vai trò của kinh tế tư nhân như một trụ cột phát triển. Đồng thời đề xuất 8 nhóm giải pháp mang tính đột phá, hướng tới mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, chất lượng cao và đồng hành cùng Nhà nước kiến tạo nền kinh tế hiện đại.

Các nhóm giải pháp bao gồm: Cải cách thể chế, nâng cao chất lượng chính sách; bảo vệ quyền tự do kinh doanh, quyền sở hữu tài sản và quyền cạnh tranh bình đẳng; tạo điều kiện thuận lợi trong tiếp cận đất đai, vốn và nhân lực; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong doanh nghiệp tư nhân.

Ngoài ra, cần tăng cường liên kết giữa các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhà nước và FDI; thúc đẩy hình thành các tập đoàn tư nhân quy mô lớn, có tầm khu vực và toàn cầu; hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh. Đồng thời, đề cao đạo đức kinh doanh, trách nhiệm xã hội và khuyến khích doanh nhân tham gia đóng góp vào quản trị, chính sách quốc gia.