VARS IRE nhận định, bảng giá đất là công cụ quan trọng trong quản lý đất đai, thu ngân sách và tính nghĩa vụ tài chính. Việc ban hành bảng giá đất mới là bước tiến tất yếu nhằm minh bạch hóa thị trường, thu hẹp khoảng cách giữa giá đất Nhà nước và giá thị trường. Tuy nhiên, mức tăng “sốc” tại nhiều địa phương đang tạo ra rủi ro cho cả người dân, doanh nghiệp và hệ thống tín dụng.

Cụ thể, người dân thực hiện các thủ tục như chuyển mục đích sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận, bồi thường giải phóng mặt bằng sẽ chịu tác động lớn khi các nghĩa vụ tài chính được tính theo giá mới. Doanh nghiệp bất động sản cũng gặp khó khăn do chi phí bồi thường và tiền sử dụng đất tăng, khiến tổng mức đầu tư đội cao, ảnh hưởng tiến độ dự án.

Ngoài ra, việc tăng giá đất còn tác động đến hoạt động ngân hàng và tín dụng, buộc các tổ chức tín dụng điều chỉnh định giá tài sản bảo đảm và siết chặt cho vay để kiểm soát rủi ro nợ xấu. Giá nhà tăng kéo theo sức mua giảm, nhất là nhóm khách hàng có nhu cầu ở thật.

Từ các phân tích này, VARS IRE cho rằng bảng giá đất chỉ nên được sử dụng cho các mục đích cụ thể như bồi thường, giải phóng mặt bằng, đồng thời cần linh hoạt theo khu vực và mục tiêu phát triển. Cơ quan này đề xuất xây dựng lộ trình điều chỉnh phù hợp, tránh gây “sốc” cho thị trường, tăng cường truyền thông và hướng dẫn thực thi nhằm bảo đảm minh bạch, công bằng và ổn định lâu dài.