Dự thảo Luật sửa đổi đã tăng cường phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch. Theo đó, về thẩm quyền tổ chức lập quy hoạch, dự thảo Luật sửa đổi theo hướng: Chính phủ tổ chức lập quy hoạch tổng thể quốc gia; Bộ tổ chức lập quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành; Bộ Tài chính tổ chức lập quy hoạch vùng; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức lập quy hoạch cấp tỉnh.
Báo cáo tiến độ quá trình soạn thảo dự án Luật sửa đổi, Bộ Tài chính cho biết căn cứ ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị và Chính phủ, trên cơ sở báo cáo khó khăn, vướng mắc của các Bộ, địa phương, Bộ Tài chính đã xây dựng Hồ sơ dự án Luật, gửi lấy ý kiến các Bộ, địa phương, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tài chính theo quy định.
Trong quá trình xây dựng dự án Luật, Bộ Tài chính đã tổ chức các hội thảo, tọa đàm lấy ý kiến góp ý của các Viện nghiên cứu, chuyên gia quy hoạch; đồng thời, làm việc với với Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường về các nội dung liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của các Bộ, để thống nhất phương án sửa đổi Luật.
Trên cơ sở tiếp thu ý kiến góp ý, ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, ý kiến của Thường trực Chính phủ và Thành viên Chính phủ, Bộ Tài chính đã hoàn thiện Hồ sơ Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi). Ngày 04/9/2025, Chính phủ đã tổ chức Phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 8 để cho ý kiến về Hồ sơ Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi).
Ngày 18/9/2025, Đảng uỷ Chính phủ đã báo cáo Tổng bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiến độ và một số nội dung cơ bản của Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi). Ngày 19/9/2025, Bộ Chính trị đã thảo luận, cho ý kiến đối với Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) và có Kết luận số 194-KL/TW ngày 20/9/2025.
Xử lý các mâu thuẫn, thống nhất hoàn thiện hệ thống quy hoạch
Về phạm vi điều chỉnh, Dự thảo Luật sửa đổi quy định các loại quy hoạch; việc lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, công bố, cung cấp thông tin, thực hiện, đánh giá, kiểm tra, rà soát và điều chỉnh quy hoạch; quản lý nhà nước về hoạt động quy hoạch. Trong đó, bổ sung điều chỉnh một số nội dung mang tính nguyên tắc chung đối với quy hoạch chi tiết ngành, bao gồm: Yêu cầu, nguyên tắc chung cho hoạt động quy hoạch; Mối quan hệ với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh; Hồ sơ quy hoạch; Việc công bố quy hoạch; lưu trữ và chia sẻ thông tin, cơ sở dữ liệu quy hoạch.
Dự thảo cũng chỉ rõ các luật chuyên ngành sẽ quy định chi tiết, cụ thể về lập, thẩm định, phê duyệt, công bố, điều chỉnh và nội dung quy hoạch chi tiết ngành, quy hoạch đô thị và nông thôn.
Về đối tượng áp dụng, Luật áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, công bố, cung cấp thông tin, thực hiện, đánh giá, kiểm tra, rà soát và điều chỉnh quy hoạch và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan.
Về nội dung, Dự thảo Luật sửa đổi bao gồm 6 Chương với 58 Điều và 01 Phụ lục, với nhiều điểm sửa đổi, bổ sung mới.
Cụ thể, Dự thảo Luật sửa đổi đã bổ sung theo hướng hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch, mối quan hệ giữa các loại quy hoạch và xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch.
Theo đó Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã bổ sung những nội dung mang tính nguyên tắc chung đối với quy hoạch chi tiết ngành bao gồm: Yêu cầu, nguyên tắc chung cho hoạt động quy hoạch; Mối quan hệ với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh; Hồ sơ quy hoạch; việc công bố quy hoạch; lưu trữ và chia sẻ thông tin, cơ sở dữ liệu quy hoạch. Các luật chuyên ngành sẽ quy định chi tiết, cụ thể về lập, thẩm định, phê duyệt, công bố, điều chỉnh và nội dung quy hoạch chi tiết ngành, quy hoạch đô thị và nông thôn.
Hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch gồm: Quy hoạch cấp quốc gia, gồm: Quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành; Quy hoạch vùng; Quy hoạch tỉnh; Quy hoạch chi tiết ngành; Quy hoạch đô thị và nông thôn; Quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định.
Dự thảo Luật sửa đổi xây dựng mối quan hệ giữa các quy hoạch theo nguyên tắc: Quy hoạch thấp hơn phải phù hợp với quy hoạch cao hơn; Quy hoạch chi tiết ngành phải phù hợp và bảo đảm hài hòa với định hướng sắp xếp, phân bố không gian của quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh có liên quan; Quy hoạch tỉnh phải phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch chi tiết ngành có liên quan; Quy hoạch đô thị và nông thôn phải phù hợp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch chi tiết ngành.
Đồng thời, bổ sung quy định về xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch theo hướng bảo đảm các dự án đầu tư có thể thực hiện trong thời gian ngắn nhất sau khi đã xác định được quy hoạch được áp dụng, đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn.
Danh mục quy hoach đã được rà soát, thu gọn số lượng các quy hoạch theo nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính”. Theo đó, số lượng quy hoạch đã giảm từ 78 quy hoạch xuống còn 45 quy hoạch (giảm 42%).
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch
Dự thảo Luật sửa đổi đã tăng cường phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch. Theo đó, về thẩm quyền tổ chức lập quy hoạch, dự thảo Luật sửa đổi theo hướng: Chính phủ tổ chức lập quy hoạch tổng thể quốc gia; Bộ tổ chức lập quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành; Bộ Tài chính tổ chức lập quy hoạch vùng; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức lập quy hoạch cấp tỉnh.
Để bảo đảm công tác hậu kiểm, chất lượng nội dung quy hoạch; kịp thời phát hiện các nội dung chồng lấn, mâu thuẫn; hạn chế điều chỉnh quy hoạch tùy tiện; nâng cao trách nhiệm giải trình của các cơ quan sau khi đã phân cấp triệt để thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, Dự thảo Luật bổ sung thêm quy định về hoạt động giám sát, kiểm tra, rà soát quy hoạch.
Đơn giản hóa quy trình, thủ tục trong hoạt động quy hoạch
Dự thảo Luật sửa đổi đã bổ sung quy định cho phép các quy hoạch được lập đồng thời và thứ tự phê duyệt quy hoạch; quy định trường hợp đặc thù mà quy hoạch cấp dưới được phê duyệt trước để thực hiện các dự án khẩn cấp, nhiệm vụ cấp bách.
Dự thảo cũng đã bỏ một số quy định về “nhiệm vụ lập quy hoạch”, “kế hoạch thực hiện quy hoạch” và chuyển sang hình thức “đề cương lập quy hoạch”, “chương trình hành động thực hiện quy hoạch” với nội dung đơn giản hơn, góp phần tránh việc kế hoạch hóa hoạt động quản lý và trùng lặp với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, kế hoạch đầu tư công trung hạn, kế hoạch ngân sách…; đồng thời giảm bớt các khâu trung gian để đẩy nhanh tiến độ; giao Chính phủ quy định chi tiết về Hội đồng thẩm định để tăng tính linh hoạt trong tổ chức thực hiện.
Dự thảo Luật cũng sửa đổi quy định về căn cứ điều chỉnh quy hoạch để bảo đảm tính khả thi, phân biệt rõ hơn căn cứ điều chỉnh quy hoạch theo trình tự thông thường với điều chỉnh quy hoạch theo trình tự, thủ tục rút gọn để bảo đảm tính chặt chẽ khi thẩm quyền phê duyệt quy hoạch đã được phân cấp triệt để.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật sửa đổi đã hoàn thiện quy định về nội dung quy hoạch các cấp quốc gia, vùng, tỉnh; bỏ quy định về danh mục dự án trong quy hoạch để bảo đảm linh hoạt trong tổ chức thực hiện; sửa đổi một số nội dung của quy hoạch tỉnh để phù hợp với tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung quy hoạch.
Với các điểm mới bổ sung, dự thảo Luật tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch. Đồng thời hoàn thiện các quy định thời kỳ quy hoạch, công bố, cung cấp thông tin, dữ liệu về quy hoạch, xây dựng và quản lý, vận hành hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch; sơ đồ, bản đồ quy hoạch; chi phí cho tư vấn nước ngoài...
