Sébastien Lecornu, 39 tuổi, là Thủ tướng thứ năm của Pháp kể từ sau khi Tổng thống Emmanuel Macron tái đắc cử năm 2022. Ông được giao nhiệm vụ khó khăn là thông qua một ngân sách thắt chặt để giảm thâm hụt công và xoa dịu lo ngại về việc nền kinh tế lớn thứ hai khu vực đồng euro đang đối mặt với nguy cơ mất khả năng quản trị. Tuy nhiên, chỉ ít giờ sau khi công bố danh sách nội các mới, ông Sébastien Lecornu bất ngờ tuyên bố từ chức, trở thành thủ tướng có nhiệm kỳ ngắn nhất trong lịch sử nước Pháp hiện đại. Trong một thông báo, Điện Elysée cho biết, Tổng thống Emmanuel Macron chấp thuận đơn từ chức của Thủ tướng Sébastien Lecornu.

Nguyên nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng tại quốc gia “hình lục lăng” nằm ở cuộc tổng tuyển cử bất ngờ năm 2024, khi quốc hội bị chia rẽ giữa ba khối chính trị gồm cánh tả, cực hữu và liên minh trung hữu của Tổng thống Macron, mà không bên nào giành được đa số rõ ràng. Cuộc khủng hoảng tài chính của Pháp chỉ làm tăng thêm sự bất ổn đó. Khi mỗi đảng đều muốn khẳng định lập trường của mình, việc tìm kiếm tiếng nói chung trong quốc hội càng trở nên khó khăn hơn. Thông qua ngân sách thắt lưng buộc bụng tại một quốc hội bị chia rẽ sâu sắc cũng là nhiệm vụ mà người tiền nhiệm trước đó - ông François Bayrou - đã thất bại và phải từ chức trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm.

Là đồng minh thân cận của Tổng thống Emmanuel Macron, ông Sébastien Lecornu phải đối mặt với làn sóng chỉ trích dữ dội từ cả hai phe cánh tả và cánh hữu. Các đối tác tiềm năng và đối thủ chính trị đều yêu cầu một “sự thay đổi mang tính biểu tượng” so với đường lối cũ của Tổng thống Macron nếu muốn tham gia đàm phán ngân sách hoặc liên minh chính phủ mới.

Thế nhưng, nội các mà Thủ tướng Sébastien Lecornu công bố hầu như không có đổi mới nào. Bộ trưởng Nội vụ Bruno Retailleau và lãnh đạo đảng cánh hữu Les Républicains cho rằng, đảng của ông Macron vẫn chiếm giữ quá nhiều vị trí chủ chốt. Trong khi ông Lecornu không thể đạt được thỏa thuận với đảng Xã hội, lực lượng trung tả được xem là chìa khóa để thông qua các cuộc đàm phán ngân sách. Việc Thủ tướng Sébastien Lecornu ra đi sớm hơn dự kiến cho thấy, chính quyền của Tổng thống Emmanuel Macron tiếp tục rơi vào vòng xoáy bất ổn.

Giữa lúc nước Pháp phải đối mặt với lạm phát, thâm hụt ngân sách và áp lực từ các cuộc đình công kéo dài của công đoàn, sự sụp đổ của Chính phủ Sébastien Lecornu khiến thị trường phản ứng mạnh. Chỉ số chứng khoán chủ chốt của Pháp giảm tới 3% ngay khi mở cửa, đồng euro cũng giảm hơn 0,5 cent so với đô la Mỹ. Giới đầu tư lo ngại nước Pháp đang tiến gần đến một cuộc khủng hoảng nợ công, khi các chính phủ không thể thông qua những cải cách tài chính cần thiết.

Ba thủ tướng lên rồi xuống chỉ trong vòng chưa đầy một năm, kéo theo những bất ổn mới cho chính sách đối nội và làm suy giảm vị thế của Pháp trong Liên minh châu Âu (EU). Các đảng đối lập lớn đồng loạt kêu gọi Tổng thống Emmanuel Macron giải tán quốc hội để tổ chức bầu cử mới, trong khi các nhà lãnh đạo châu Âu đang theo dõi tình hình của Pháp với sự lo ngại.

Pháp đóng vai trò trung tâm trong các chính sách kinh tế và quốc phòng của EU. Do vậy, sự bất ổn ở Paris có thể làm phức tạp thêm các cuộc đàm phán đang diễn ra về hợp tác năng lượng và cải cách nông nghiệp trong liên minh. Trong khi đó, các nhà phân tích cảnh báo, tình trạng bế tắc hiện tại có thể làm xói mòn niềm tin của công chúng vào các thể chế của Pháp trong thời điểm quan trọng đối với nền kinh tế châu Âu.

Dư luận đang hướng đến người tiếp theo mà Tổng thống Emmanuel Macron lựa chọn. Một cuộc bổ nhiệm mang tính kỹ trị có thể trấn an các nhà đầu tư, nhưng lại có nguy cơ gây mất lòng cử tri. Dù thế nào đi nữa, nhà lãnh đạo Pháp cũng phải đối mặt với bài toán cân bằng tinh tế giữa việc khôi phục niềm tin và duy trì quyền lực. Hiện tại, trọng tâm vẫn là ổn định chính phủ và tránh một vòng xoáy bất ổn mới.

Điện Elysée chưa cho biết khi nào sẽ bổ nhiệm người kế nhiệm, nhưng các nguồn tin nhận định, ông Emmanuel Macron sẽ hành động nhanh chóng để giảm thiểu hậu quả. Nếu không có ứng cử viên nào nhận được đồng thuận, Pháp có thể phải đối mặt với áp lực mới về việc tổ chức bầu cử sớm. Đây được xem là một động thái mạo hiểm trong bối cảnh chính trị bất ổn hiện nay.

(Theo New York Times, Politico, The Guardian, Lemonde, FT)