Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tháo gỡ vướng mắc giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả

Chỉ số GRDP trong 9 tháng đạt mức 7,07%

Theo thông tin từ Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh (HUBA), kết quả 9 tháng năm 2025 cho thấy kinh tế của Thành phố tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, với tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) đạt mức 7,07%.

Mặc dù tổng vốn đầu tư xã hội tăng trưởng tốt, nhưng vốn ngoài nhà nước chỉ đạt khoảng 238.862 tỷ đồng, giảm 3,7% so với cùng kỳ năm trước. Điều này, phản ánh những khó khăn mà khu vực này đang phải đối mặt.

Về “sức khỏe” của doanh nghiệp cũng cho thấy sự sụt giảm đáng lo ngại, với số doanh nghiệp thành lập mới tiếp tục giảm 13,9%, doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động tăng 11,1% và số doanh nghiệp giải thể tăng 15,4%.

Tuy nhiên, số liệu khảo sát tình hình doanh nghiệp quý III/2025 cho thấy, doanh thu có sự ổn định, với 30% doanh nghiệp báo cáo tăng doanh thu, cao hơn đáng kể so với 26% doanh nghiệp có doanh thu giảm.

Mặc dù vậy, chi phí đầu vào gia tăng đã ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận, khiến số doanh nghiệp có lợi nhuận giảm chiếm đa số (41%), trong khi mức tăng lợi nhuận chỉ là 26%.

Theo phân tích của HUBA, các lĩnh vực liên quan đến xây dựng và bất động sản được đánh giá có nhiều triển vọng phục hồi và phát triển, nhờ hưởng lợi từ các Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân, khoa học công nghệ, cải cách thủ tục hành chính, hội nhập quốc tế và chính sách đẩy mạnh đầu tư công của Nhà nước.

Cụ thể, ngành công nghiệp và xây dựng tăng 8,55%, nông - lâm - thủy sản tăng 3,83%, xuất khẩu điện tử, máy tính, linh kiện và công nghiệp chế biến - chế tạo đều tăng trên 10%.

Ngược lại, hoạt động kinh doanh của các ngành nghề truyền thống như: Dệt may, da giày, đồ gỗ và nội thất bị thu hẹp. Đặc biệt, ngành chế biến lương thực thực phẩm đối diện với khó khăn về nguồn nguyên liệu không bền vững, thiếu nhân lực chất lượng cao và khó tiếp cận vốn ưu đãi để đầu tư sản xuất xanh.

Bên cạnh những khó khăn nội tại, các doanh nghiệp đang đối diện với nhiều rủi ro hiện hữu từ quốc tế và vĩ mô như: Tỷ giá có chiều hướng tăng cao, từ 25.000 đồng/USD lên 26.500 đồng/USD trong vòng 1 năm (từ tháng 9/2024 đến tháng 9/2025), làm gia tăng nợ phải trả cho doanh nghiệp, gây khó khăn cho doanh nghiệp nhập khẩu và đẩy giá nguyên vật liệu nhập khẩu tăng tương đương 6%.

Tình hình này có thể khiến chi phí đầu tư công và giá thành các dự án đầu tư vượt kế hoạch ban đầu. Đồng thời, chính sách thuế đối ứng của Mỹ cũng ảnh hưởng tới hầu hết các ngành kinh tế (công nghiệp chế biến, chế tạo 64%; dịch vụ 66%; xây dựng 62%; nông-lâm-thủy sản 61%), cùng với thông tin áp thuế chống phá giá cao đối với một số mặt hàng đặc thù của Việt Nam.

Cần đẩy mạnh cải cách thủ tục, chuyển đổi số

Theo HUBA, mặc dù đối diện với nhiều khó khăn, nhưng có đến 63% số doanh nghiệp vẫn giữ vững niềm tin cho kỳ kinh doanh tiếp theo. Điều này xuất phát từ những đánh giá cao về môi trường kinh doanh của Thành phố với tỷ lệ tích cực đạt 52%. Các ngành liên quan đến xây dựng và bất động sản đang có triển vọng phục hồi nhờ các chính sách thúc đẩy.

Tuy nhiên, Hiệp hội cũng thẳng thắn chỉ ra những bất cập, vướng mắc về thủ tục hành chính trong quá trình giải quyết hồ sơ sau sáp nhập địa giới hành chính và một số vướng mắc khác liên quan đến lĩnh vực thuế, hóa đơn chứng từ và chính sách hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ…

Cụ thể, về thủ tục hành chính, nhiều doanh nghiệp phản ánh về việc chậm giải quyết hồ sơ liên quan đến đăng ký kinh doanh, trễ hẹn khi giải quyết hồ sơ cấp chứng nhận quyền sử dụng đất…

Từ đó, cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị cơ quan chức năng cần đẩy mạnh chuyển đổi số, sớm hoàn thiện phần mềm xử lý hồ sơ và hệ thống tổ chức nhằm hỗ trợ kịp thời, hạn chế ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của người dân, doanh nghiệp.

Đối với lĩnh vực thuế, nhiều doanh nghiệp cho rằng, biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đột ngột ảnh hưởng đến các giao dịch, hợp đồng, thương mại và uy tín của doanh nghiệp.

Do đó, cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị chỉ áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh khi có bằng chứng chắc chắn là người đại diện pháp luật đã nhận được thông báo của cơ quan thuế.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp cũng phản ánh, việc thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp cũng tác động trực tiếp tới người lao động, cổ đông, khách hàng. Đồng thời, đề xuất chỉ áp dụng biện pháp thu hồi sau khi có bản án có hiệu lực pháp luật của Tòa án.

Liên quan đến nội dung phạt vi phạm về hóa đơn, tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP quy định thời điểm lập hóa đơn là thời điểm chuyển giao hàng hóa hoặc hoàn thành dịch vụ, trong khi Nghị định số 125/2020/NĐ-CP quy định phạt tiền đến 5 triệu đồng đối với hành vi lập hóa đơn không đúng thời điểm dù không dẫn đến chậm thực hiện nghĩa vụ thuế.

Các doanh nghiệp cho rằng, việc lập hóa đơn ngay khi bán hàng là rất khó khăn, đặc biệt với chủ hàng lớn tuổi, các đơn vị bán hàng ở nhiều điểm rải rác hoặc thu tiền dịch vụ vào ngày cuối tuần, ngày lễ, do đó khả năng bị phạt là rất cao.

Do đó, nhiều ý kiến cho rằng, cần sửa đổi quy định tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP, theo đó thời điểm lập hóa đơn là 3 ngày làm việc kể từ khi hoàn thành bàn giao hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ (hoặc ứng trước tiền dịch vụ).

Điều này không ảnh hưởng tới nghĩa vụ thu thuế và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh mới dễ dàng sử dụng hóa đơn điện tử.

Đối với lĩnh vực khoa học công nghệ, HUBA nhận định, hiện nay, ngân sách Nhà nước dành cho khoa học công nghệ chủ yếu phân bổ cho các cơ quan Nhà nước, trường đại học, viện nghiên cứu.

Tuy nhiên, nhiều đề tài nghiên cứu tại các đơn vị này chưa được khai thác thương mại. Do đó, Hiệp hội đề xuất cần thiết lập cơ chế cho phép doanh nghiệp tư nhân có năng lực nghiên cứu thực sự được tiếp cận nguồn vốn này, nhằm đẩy mạnh việc ứng dụng kết quả nghiên cứu vào sản xuất và đời sống.

Đồng thời, cần có quy định pháp luật cho phép viên chức, giảng viên trong các đơn vị sự nghiệp công lập được góp vốn bằng tài sản trí tuệ để hợp tác với doanh nghiệp tư nhân, thúc đẩy mối liên kết giữa nhà khoa học và doanh nghiệp.