Theo thống kê, năm 2024, cơ quan chức năng đã phát hiện và xử lý hơn 47.000 vụ vi phạm với tổng trị giá trên 425 tỷ đồng. Tình trạng này vẫn kéo dài trong năm 2025, đặc biệt trong lĩnh vực hóa chất, tiền chất công nghiệp, nơi một số đối tượng lợi dụng để sản xuất ma túy tổng hợp hoặc pha chế thực phẩm, mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, đe dọa trực tiếp sức khỏe người dân và môi trường sống.
Hiện công tác quản lý hóa chất, tiền chất vẫn còn phân tán, thiếu hệ thống truy vết điện tử thống nhất. Các cơ quan chức năng khó kiểm soát chuỗi lưu thông, trong khi doanh nghiệp hợp pháp khó chứng minh tính minh bạch của sản phẩm. Người tiêu dùng lại không thể tra cứu nguồn gốc, mức độ an toàn của hàng hóa, gây mất niềm tin và cản trở mục tiêu phát triển thị trường minh bạch, bền vững.
Theo Đại tá Trần Hồng Phú, Phó Cục trưởng Cục C06, giải pháp VNIDCheck ra đời nhằm khắc phục triệt để tình trạng thiếu liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành. Đây là bước hiện thực hóa chủ trương chuyển đổi số quốc gia theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, biến dữ liệu dân cư thành “tư liệu sản xuất số”, góp phần tăng năng suất quản lý và bảo đảm an toàn xã hội.
Hệ thống truy xuất nguồn gốc hóa chất, tiền chất được thiết kế theo phương châm “lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ”. Mỗi sản phẩm được gắn mã định danh điện tử liên kết trực tiếp với VNeID, giúp cơ quan quản lý dễ dàng kiểm tra xuất xứ, còn người dân chỉ cần quét mã để xác thực nguồn gốc sản phẩm và gửi phản ánh nếu phát hiện sai phạm.
VNIDCheck không chỉ giúp đẩy lùi hàng giả, hàng nhái mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp chứng minh nguồn gốc minh bạch, nâng cao uy tín xuất khẩu. Hệ thống này còn tăng tính cạnh tranh lành mạnh, giúp cơ quan chức năng giảm thời gian kiểm tra, kiểm soát, đồng thời hỗ trợ phân tích dữ liệu, phục vụ xây dựng chính sách quản lý hóa chất, tiền chất hiệu quả hơn.
Cục C06 sẽ phối hợp với các Bộ, ngành liên quan để hoàn thiện khung pháp lý cho việc quản lý và định danh hóa chất, đồng thời xây dựng hạ tầng kỹ thuật bảo đảm hệ thống vận hành ổn định, an toàn và tương thích với các nền tảng dữ liệu quốc gia. Quá trình thí điểm sẽ được đánh giá toàn diện trước khi mở rộng phạm vi triển khai trên phạm vi cả nước.
Theo Bộ Công an, việc áp dụng định danh và truy xuất nguồn gốc hóa chất là giải pháp mang tính nền tảng, không chỉ giúp chống gian lận thương mại, mà còn nâng cao năng lực quản lý nhà nước và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Khi hệ thống hoàn thiện, Việt Nam sẽ có cơ sở dữ liệu thống nhất, phục vụ quản lý chuỗi cung ứng hóa chất và thúc đẩy mục tiêu phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.
