Việt Nam đang từng bước khẳng định vị trí tích cực trong lĩnh vực tự chăm sóc sức khỏe khi đạt thứ hạng cao trong so sánh quốc tế. Theo nghiên cứu mới được công bố, Việt Nam đạt 3,04 điểm trên thang đo 4 điểm về mức độ sẵn sàng tự chăm sóc sức khỏe. Kết quả này đưa Việt Nam xếp thứ 4 trong số 10 quốc gia được đánh giá, chỉ đứng sau Singapore, Úc và Đức.
 |
| Các đại biểu đến từ các bộ, ban ngành thảo luận và đóng góp ý kiến cho nghiên cứu. |
Nghiên cứu "Đánh giá mức độ sẵn sàng của Việt Nam về tự chăm sóc sức khỏe và các yếu tố ảnh hưởng" được công bố do Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) phối hợp với Opella Việt Nam thực hiện. Đây là nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam áp dụng Khung chỉ số mức độ sẵn sàng tự chăm sóc sức khỏe của Liên đoàn Chăm sóc sức khỏe Toàn cầu. Nghiên cứu được triển khai trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 12/2025.
Khung đánh giá của nghiên cứu bao gồm 4 yếu tố then chốt và 14 chỉ số thành phần, phản ánh toàn diện năng lực tự chăm sóc sức khỏe của một quốc gia. Nhóm nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa định tính và định lượng nhằm bảo đảm tính khách quan. Hoạt động khảo sát được tiến hành tại 4 địa phương đại diện cho các vùng miền gồm Phú Thọ, Bắc Ninh, TP Huế và An Giang.
Dữ liệu nghiên cứu được thu thập từ nhiều nhóm đối tượng khác nhau. Trong đó có các cuộc phỏng vấn sâu với nhà hoạch định chính sách, thảo luận nhóm với cán bộ quản lý y tế, nhân viên y tế và người dân. Bên cạnh đó, khảo sát định lượng cũng được thực hiện với hàng trăm cán bộ y tế và người tiêu dùng để phản ánh sát thực tế.
Kết quả cho thấy "Môi trường pháp lý" là nhóm yếu tố có điểm số cao nhất, đạt 3,26 điểm. Khả năng tiếp cận và phân phối các sản phẩm tự chăm sóc sức khỏe được đánh giá rất tích cực. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng lưu ý nguy cơ tiềm ẩn liên quan đến chất lượng sản phẩm, đặc biệt trên các kênh phân phối trực tuyến đang ngày càng phổ biến.
Nhóm yếu tố "Trao quyền cho bệnh nhân và người tiêu dùng" đạt 3,06 điểm, phản ánh xu hướng người dân ngày càng chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe. Chỉ số "Tự xét nghiệm" đạt điểm cao, cho thấy tiềm năng lớn của các hình thức theo dõi sức khỏe tại nhà. Dù vậy, khả năng tiếp cận dữ liệu sức khỏe cá nhân và công cụ số hỗ trợ vẫn còn dư địa để cải thiện.
Ở nhóm "Sự ủng hộ và chấp nhận của các bên liên quan", cán bộ y tế được đánh giá có vai trò tích cực. Phần lớn nhân viên y tế thường xuyên tư vấn người bệnh về tự chăm sóc sức khỏe. Trong khi đó, mức độ tin tưởng của người dân đối với tự chăm sóc sức khỏe vẫn ở mức khiêm tốn, phản ánh tâm lý thận trọng dù đã quen với việc sử dụng thuốc không kê đơn cho các bệnh thông thường.
Nghiên cứu chỉ ra các ưu tiên trong thời gian tới cần đẩy mạnh truyền thông chính thống về tự chăm sóc sức khỏe; Đẩy nhanh triển khai hồ sơ sức khỏe điện tử tích hợp VneID nhằm mở rộng khả năng người dân tự tra cứu lịch sử khám chữa bệnh, xét nghiệm, thuốc.; Thúc đẩy áp dụng nhãn điện tử cho thuốc, đặc biệt là thuốc không kê đơn nhằm tăng cường tiếp cận thông tin về thuốc và thí điểm các mô hình tự chăm sóc sức khỏe tại cộng đồng làm cơ sở xây dựng Chiến lược/ Kế hoạch Quốc gia về tự chăm sóc sức khỏe.
TS Nguyễn Khánh Phương - Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế, chia sẻ: Kết quả nghiên cứu cho thấy Việt Nam đã có những nền tảng thuận lợi để thúc đẩy tự chăm sóc sức khỏe, nhưng vẫn còn nhiều dư địa cần được khai thác thông qua truyền thông chính thống, tư vấn y tế và các giải pháp hỗ trợ người dân tiếp cận thông tin tự chăm sóc sức khỏe một cách an toàn. Đây là thời điểm phù hợp để từng bước hình thành các mô hình và định hướng quốc gia về tự chăm sóc sức khỏe.
TS Dược Valentina Belcheva - Tổng Giám đốc Opella Việt Nam và Campuchia, chia sẻ, nghiên cứu này là một bước tiến quan trọng, lần đầu tiên giúp chúng ta hiểu rõ hơn nhu cầu và rào cản của người dân trong hành trình tự chăm sóc sức khỏe.
