Tại Tọa đàm  “TP. Hồ Chí Minh – Trung tâm dịch vụ lớn của cả nước và khu vực với các ngành dịch vụ cao cấp, hiện đại, có giá trị gia tăng cao: Định hướng và giải pháp đột phá” do Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh tổ chức chiều ngày 12/9 lấy ý kiến về Đề án “Xây dựng TP. Hồ Chí Minh trở thành trung tâm dịch vụ lớn của cả nước và khu vực với các ngành dịch vụ cao cấp, hiện đại, có giá trị gia tăng cao”, các chuyên gia đều đánh giá cao và thống nhất nhiều nội dung quan trong của đề án, trong đó, logistics, kho bãi là một trong những nhóm ngành nhận được nhiều ý kiến góp ý.  

Chia sẻ về lĩnh này, ông Bùi Tá Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh cho biết, định hướng của Thành phố là ngành dịch vụ phải được quy hoạch theo cả chiều rộng (liên kết vùng) và chiều sâu (nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng cao), chuyển dịch lên các phân khúc cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo ông Vũ, TP. Hồ Chí Minh đang triển khai Đề án Phát triển ngành logistics, với 8 trung tâm lớn, với mục tiêu trở thành ngành dịch vụ mũi nhọn, chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong cơ cấu GRDP. Hiện nay, sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa- Vũng Tàu, việc triển khai thực hiện đề án này sẽ thêm thuận lợi với không gian rộng lớn hơn.

Chia sẻ về tầm nhìn của Thành phố, ông Nguyễn Văn Dũng - Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh cho biết, Thành phố định hướng phát triển dịch vụ logistics thành ngành kinh tế mũi nhọn, gắn với quy hoạch Cảng biển Cái Mép – Thị Vải, cảng trung chuyển quốc tế tại Cần Giờ; đồng thời, gắn với hoàn thiện kết cấu hạ tầng giao thông – cảng biển – kho vận – chuyển phát nhanh.

GS.TS Nguyễn Trọng Hoài, Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh cho rằng, kho bãi và logistics cũng là lĩnh vực không thể bỏ qua khi nâng tầm dịch vụ cho Thành phố.

 GS.TS Nguyễn Trọng Hoài cho rằng, sau sáp nhập, TP. Hồ Chí Minh sở hữu lợi thế hiếm có với cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, định hướng phát triển cảng trung chuyển Cần Giờ và mạng lưới sân bay Tân Sơn Nhất - Long Thành - Côn Đảo.

Thành phố nên nhanh chóng hình thành 8 trung tâm logistics quy mô trên 750ha, phân vai rõ ràng: xuất nhập khẩu tập trung ở khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) logistics nội địa và cung ứng công nghiệp đặt tại TP. Hồ Chí Minh và Bình Dương (cũ).

Để kết nối đồng bộ giữa giao thông và cảng, cần hoàn thiện các tuyến vành đai 3-4, cao tốc liên vùng, cũng như xây dựng khoảng 1.000km metro không chỉ giảm chi phí vận tải mà còn nâng cao khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu cho doanh nghiệp.

Đặc biệt, việc giảm chi phí logistics sẽ giúp hàng hóa Việt Nam cạnh tranh hơn, đồng thời thu hút thêm các tập đoàn đa quốc gia thiết lập chuỗi cung ứng tại TP. Hồ Chí Minh và vùng phụ cận. Sự phát triển đồng bộ của cảng biển, sân bay, đường sắt và hệ thống kho bãi hiện đại sẽ biến thành phố trở thành "siêu trung tâm" logistics của khu vực Đông Nam Á.

Chú trọng phát triển giao thông thủy

Theo đại diện Sở Tài chính TP. Hồ Chí Minh, hiện nay, hệ thống cảng biển, trong đó cụm cảng Tân Cảng - Cát Lái  xử lý hơn 5,5 triệu TEU/năm và cụm cảng Cái Mép – Thị Vải trên 8 triệu TEU/năm, hiện nằm trong nhóm 20 cảng có sản lượng container lớn nhất thế giới, là nền tảng quan trọng để phát triển logistics hiện đại như dịch vụ logistics 4.0 và trung tâm phân phối khu vực.

Tuy nhiên, TP. Hồ Chí Minh sau sắp xếp vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức mang tính cấu trúc, ảnh hưởng đến sức cạnh tranh và mục tiêu phát triển, chẳng hạn như chi phí logistics cao và kết nối hạ tầng còn yếu.

Cụ thể, chi phí logistics ở Việt Nam hiện vẫn chiếm tới 16-17% GDP, một con số rất cao so với các nước trong khu vực (Nhật Bản chi phí logistics chỉ chiếm 11%/GDP, Singapore 8%, Malaysia 13%, Indonesia 13% theo PWC năm 2023). Nguyên nhân chính là sự hạn chế trong kết nối đa phương thức giữa đường biển, đường bộ, đường sắt và hàng không, cùng với mức độ số hóa chuỗi cung ứng còn thấp.

Cùng với đó, tình trạng quá tải hạ tầng giao thông vẫn là một thách thức lớn. Mức chi phí này là một rào cản đáng kể đối với năng lực cạnh tranh của Việt Nam nói chung và TP. Hồ Chí Minh nói riêng.

Đồng tình với nhận định trên, các chuyên gia cho rằng, cần có giải pháp hữu hiệu. Trong đó, phát triển vận tải thủy là một trong những giải pháp căn cơ.  

Ông Đinh Xuân Khánh, Giám đốc Công ty CP Vận tải thủy Tân Cảng cho rằng, hiện nay, sản lượng khai thác tại cụm cảng biển Cái Mép khoảng 7 triệu TEU. Nếu tăng trưởng 2 con số, đến năm 2030 sản lượng đạt gần gấp đôi con số hiện nay khoảng gần 14 triệu TEU.

Để đáp ứng sự gia tăng này, theo ông Khánh, việc phát triển giao thông đường thủy của TP. Hồ Chí Minh cần đặc biệt quan tâm, phát triển mạnh hơn nữa. Cùng với đó, khu hậu cầu sau cảng là các ICD cần được xây dựng, giảm áp lực ùn ứ đường bộ.

Ở góc độ nhà khai thác cảng, đại diện Gemadept cho rằng, ngành dịch vụ kho bãi cảng hiện nay mới đơn thuần là xếp dỡ hàng hóa, chưa làm được các dịch vụ trong chuỗi.

Cụm cảng TP. Hồ Chí Minh hiện thu hút được 26 triệu TEU hàng hóa/năm tại khu vực miền Đông Nam bộ. Để TP. Hồ Chí Minh trở thành Trung logistics quy mô lớn rất cần có doanh nghiệp dẫn dắt, kết nối các bên cảng thành chuỗi, nối liên các dịch vụ dùng chung, để thực hiện chuỗi dịch vụ đối với hàng hóa  XNK.

Chia sẻ với đề xuất của doanh nghiệp, ông Bùi Tá Hoàng Vũ cho biết, hiện nay cầu Bình Triệu đang được nâng lên cao cũng nhằm phát huy lợi thế đường thủy nội địa...