TP. Hồ Chí Minh: Hợp nhất trung tâm giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên theo hướng nào?

Chủ động sắp xếp

Theo Công văn số 8150/BNV-TCBC ngày 18/9/2025, Bộ Nội vụ đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nghiên cứu, rà soát sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập thuộc phạm vi quản lý, trong đó có sắp xếp cơ sở giáo dục đào tạo.

Công văn 8150/BNV-TCBC nêu đề xuất “tối đa mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương không quá 3 trường dạy nghề (không tính các trường tự bảo đảm chi thường xuyên trở lên)”.

Trước chủ trương này, TP. Hồ Chí Minh vừa đưa ra dự thảo phương án sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn. Theo đó, trước sắp xếp Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), TP. Hồ Chí Minh có 41 Trung tâm Giáo dục Thường xuyên, Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên (GDNN – GDTX). Trong đó 2 đơn vị do ngân sách Nhà nước bảo đảm chi thường xuyên và 39 đơn vị tự bảo đảm một phần chi thường xuyên.

Thực hiện chỉ đạo “Hợp nhất Trung tâm GDNN, GDTX thành trung học nghề tương đương cấp trung học phổ thông trực thuộc Sở GD&ĐT, UBND TP. Hồ Chí Minh đề xuất chuyển đổi loại hình đơn vị của 41 trung tâm GDTX, GDNN - GDTX thành các Trường trung học nghề (xác định là loại hình trường THPT, không phải là cơ sở giáo dục nghề nghiệp).

Cụ thể, TP. Hồ Chí Minh sẽ thực hiện hợp nhất, sáp nhập một số đơn vị như sau: Sáp nhập Trung tâm GDTX Lê Quý Đôn (phường Tân Định) với Trung tâm GDNN - GDTX Quận 1 (phường Tân Định) thành Trường Trung học nghề Lê Quý Đôn (hoặc Trường Trung học nghề Tân Định).

Sáp nhập Trung tâm GDTX Chu Văn An (phường An Đông), Trung tâm GDTX tiếng Hoa (phường Chợ Lớn) với Trung tâm GDNN - GDTX Quận 5 (phường Chợ Lớn) thành lập Trường Trung học nghề Chu Văn An.

Sáp nhập Trung tâm GDTX Thanh niên xung phong (xã Xuân Thới Sơn) với Trung tâm GDNN - GDTX huyện Hóc Môn (xã Xuân Thới Sơn) thành Trường Trung học nghề Xuân Thới Sơn.

Các trung tâm còn lại đề xuất chuyển đổi nguyên trạng thành trung học nghề nhằm đảm bảo hoạt động theo chỉ đạo phù hợp với nhu cầu học tập suốt đời và mô hình quản lý của cấp tỉnh và cấp xã, cung ứng dịch vụ công theo khu vực liên phường, xã.

Dự kiến sau sắp xếp có 37 trường trung học nghề, bao gồm: 2 đơn vị do ngân sách nhà nước bảo đảm chi thường xuyên, gồm: Trường Trung học nghề Gia Định, Trường Trung học nghề Cần Giờ và 35 đơn vị tự bảo đảm một phần chi thường xuyên tại các xã, phường của TP. Hồ Chí Minh.

Cần sắp xếp linh hoạt, phù hợp với từng địa phương

Theo ông Lâm Văn Quản - Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP. Hồ Chí Minh, Công văn 8150 đề xuất hợp nhất Trung tâm GDNN và Trung tâm GDTX thành “trường trung học nghề” tương đương cấp THPT trực thuộc Sở GD&ĐT để cung ứng dịch vụ sự nghiệp công theo khu vực liên phường, xã.

Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), dự kiến thông qua trong kỳ họp Quốc hội tới đây, bổ sung chính sách đột phá về việc hình thành chương trình trung học nghề là rất cần thiết.

Tuy nhiên theo ông Lâm Văn Quản, việc sắp xếp cần linh hoạt, phù hợp với từng địa phương không nên cứng nhắc với con số “tối đa 3 trường công lập” (trừ các trường tự chủ chi thường xuyên trở lên).

Việc sắp xếp cũng cần dựa trên một bộ tiêu chí linh hoạt, không áp dụng cứng nhắc, mà phải gắn với các yếu tố như dân số trong độ tuổi lao động, quy mô doanh nghiệp, nhu cầu nhân lực chất lượng cao và vai trò kinh tế - xã hội của từng địa phương, vùng.

Theo ông, các tỉnh, thành phố có quy mô dân số và nhu cầu nhân lực kỹ thuật cao như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ... cần một mạng lưới các cơ sở đào tạo công lập có chất lượng, quy mô lớn để dẫn dắt thị trường và đào tạo nguồn nhân lực chiến lược.

Việc TP. Hồ Chí Minh đang chủ động sắp xếp cho thấy địa phương đang ưu tiên nâng cao chất lượng và quy mô chất lượng giáo dục nghề nghiệp.

Theo ông Quản, cần phân loại các cơ sở theo mức độ tự chủ, khuyến khích những trường cao đẳng, trung cấp công lập đã đạt mức tự chủ chi thường xuyên trở lên, còn chính sách sắp xếp nên tập trung vào những trường chưa tự chủ hoặc hoạt động kém hiệu quả.

Song song với đó, cần đẩy mạnh xã hội hóa, khuyến khích phát triển các cơ sở GDNN ngoài công lập có chất lượng cao, coi đây là giải pháp bền vững để giảm gánh nặng cho ngân sách và đáp ứng kịp thời nhu cầu đào tạo nhân lực theo sát yêu cầu của doanh nghiệp.

Đại diện một số Trung tâm GDNN, GDTX ở TP. Hồ Chí Minh cũng thống nhất quan điểm sắp xếp lại, nhằm tinh gọn đầu mối, nâng cao hiệu quả và hiệu lực hoạt động là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, việc sắp xếp không thể chỉ chạy theo số lượng, mà phải được tính toán kỹ lưỡng cả về quy mô lẫn chất lượng đào tạo.

Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Singapore TS Trần Hùng kiến nghị TP. Hồ Chí Minh cần hoạch định, dự báo cơ cấu lao động phù hợp với mỗi nhóm ngành nghề trọng điểm để có giải pháp quy hoạch, sáp nhập các trường nghề yếu kém, tránh dàn trải, đào tạo trùng ngành nghề.

Trên cơ sở đó đề xuất phương án quy hoạch hệ thống GDNN hoặc xây dựng đề cương chung rồi giao cho nhóm trường trong khu vực cử chuyên gia làm đề án. Tiếp đó cần sáp nhập các trung tâm GDNN - GDTX vào các trường cao đẳng để tạo thuận lợi cho người học được học lên trình độ cao hơn, dễ dàng và thuận lợi trong việc định hướng nghề, nâng cao trình độ trong tương lai.

Các chuyên gia mong muốn TP. Hồ Chí Minh có cơ chế điều phối tuyển sinh thống nhất, phân luồng học sinh THCS theo năng lực, sở thích và nhu cầu xã hội. Từng khu vực cần xây dựng bản đồ nhu cầu ngành nghề chi tiết cụ thể, từ đó phân bố chỉ tiêu tuyển sinh hợp lý.

Đặc biệt, phải có một “hệ sinh thái liên kết đào tạo - tuyển dụng” xuyên vùng. Cụ thể, tổ chức các sàn giao dịch việc làm, kết nối doanh nghiệp trong đào tạo, tuyển dụng, trả lương; chia sẻ các mô - đun đào tạo và công nhận tín chỉ liên vùng để người học có thể học tại một trường và thực tập, làm việc tại nơi khác mà không bị giới hạn hành chính.