Các chuyên gia tư vấn tài chính cho biết, hệ sinh thái vốn xanh trên thế giới đã hình thành đầy đủ với khoảng bảy nhóm công cụ chủ đạo, bao gồm trái phiếu xanh, tín dụng xanh, quỹ đầu tư xanh và thị trường tín chỉ carbon. Các chuyên gia thống nhất rằng tiêu chí ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) đã trở thành xu thế gần như bắt buộc. Các nhà đầu tư chuyên nghiệp và thị trường sẽ định giá các doanh nghiệp có thực hành ESG cao hơn nhờ vào khả năng quản trị rủi ro và phát triển ổn định.

Mới đây, tại hội thảo chuyên đề “Sản xuất bền vững và Tài chính xanh trong Kỷ nguyên ESG” trong khuôn khổ Hội nghị Đổi mới Sáng tạo Việt Nam - là diễn đàn quốc tế thường niên do InnoLab Asia tổ chức, đại diện khối ngân hàng, Tổng giám đốc Ngân hàng Phương Đông (OCB), ông Phạm Hồng Hải, cho biết mặc dù chính sách hỗ trợ lãi suất 2% của Nhà nước là tín hiệu đáng mừng, nhưng việc triển khai thực tế lại đòi hỏi một bộ tiêu chí minh bạch và nhất quán hơn để doanh nghiệp yên tâm tiếp cận.

Tuy nhiên, thách thức cốt lõi đối với ngân hàng vẫn là dòng tiền và khả năng trả nợ. Hiện nay, các ngân hàng đang gia tăng tỷ trọng tín dụng xanh, tập trung vào năng lượng tái tạo, nông nghiệp bền vững và tòa nhà xanh.

Bài toán lớn nhất nằm ở các doanh nghiệp "xám"—những đơn vị chưa đạt tiêu chuẩn xanh nhưng có khả năng chuyển đổi. Các chuyên gia ngân hàng và quỹ đầu tư cùng chung quan điểm rằng không phải ai cũng có thể xanh ngay 100%. Điều quan trọng là doanh nghiệp phải chứng minh được lộ trình chuyển đổi rõ ràng. Khi doanh nghiệp cam kết và đáp ứng được các mốc cải thiện hàng năm (như giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng), các tổ chức tài chính sẽ sẵn sàng đồng hành.

Ở phân khúc vốn đầu tư tác động, bà Đoàn Thị Hà từ quỹ Beacon Fund nhấn mạnh rằng quỹ này tập trung vào sự bền vững và minh bạch, ưu tiên giải ngân cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) có dòng tiền dương ổn định, dữ liệu minh bạch và cam kết tạo tác động, đặc biệt là thông qua việc áp dụng các tiêu chí về bình đẳng giới (2X Criteria).

Để doanh nghiệp Việt Nam có thể "nói được ngôn ngữ của dòng vốn quốc tế", ông Nguyễn Viết Thịnh - hội viên kỳ cựu ACCA Global, cho rằng cần phải chuẩn hóa thuật ngữ và dữ liệu ESG. Sự thiếu thống nhất trong cách hiểu và đo lường giữa các bên đang là rào cản lớn. Các chỉ số về phát thải khí nhà kính (GHG), sử dụng năng lượng và rủi ro khí hậu hiện đang là nhóm tiêu chí được ưu tiên hàng đầu. Doanh nghiệp cần xác định bộ tiêu chí phù hợp với ngành, mức độ tác động và kỳ vọng của các bên liên quan để báo cáo chính xác.

Thông điệp xuyên suốt từ các chuyên gia là dòng vốn xanh đang mở ra cơ hội lớn, nhưng nó chỉ dành cho những đơn vị có sự chuẩn bị nghiêm túc. Từ việc minh bạch dữ liệu, chuẩn hóa báo cáo, cam kết giảm phát thải đến việc thiết lập chiến lược ESG dài hạn—tất cả đều là "ngôn ngữ chung" mà doanh nghiệp phải thành thạo nếu muốn bước vào sân chơi tài chính xanh toàn cầu. Doanh nghiệp nào chứng minh được năng lực chuyển đổi và tạo tác động tích cực sẽ là những cái tên được ưu tiên trong giai đoạn mới, qua đó khẳng định năng lực phát triển bền vững của mình.