Tạo nền tảng cho thị trường carbon hội nhập quốc tế

Chia sẻ tại Hội thảo “Tăng cường năng lực, phổ biến kiến thức cho cộng đồng, doanh nghiệp về việc tạo tín chỉ và tham gia trao đổi bù trừ tín chỉ carbon”, diễn ra ngày 12/11 tại TP. Hà Nội, PGS.TS. Phạm Quang Thao - Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam nhấn mạnh biến đổi khí hậu đang diễn ra mạnh mẽ, trở thành thách thức lớn của thế kỷ XXI.

Theo PGS.TS. Phạm Quang Thao, việc Việt Nam thực hiện cam kết tại Hội nghị COP26, với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, thể hiện quyết tâm đồng hành cùng cộng đồng quốc tế. Hoạt động của thị trường carbon không chỉ giúp giảm phát thải mà còn mang lại lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường. Việc phổ biến thông tin minh bạch tạo cơ sở cho cộng đồng và doanh nghiệp chủ động tham gia.

Trong bối cảnh đó, những kiến thức về lợi ích kinh tế - xã hội và môi trường khi tham gia thị trường sẽ giúp các doanh nghiệp nhận diện cơ hội đầu tư và giảm rủi ro. Đây là bước đi quan trọng nhằm hình thành thị trường carbon minh bạch, hiệu quả, góp phần thực hiện các mục tiêu phát thải ròng bằng 0 của quốc gia.

Theo bà Phạm Thị Xuân - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam, phổ biến thông tin chính xác về thị trường carbon có ý nghĩa rất quan trọng. Việc này giúp cộng đồng và doanh nghiệp chủ động tham gia giao dịch tín chỉ carbon, định giá phát thải và quản lý rủi ro hiệu quả. Đồng thời, nâng cao nhận thức về trách nhiệm môi trường, góp phần xây dựng nền kinh tế xanh, bền vững và hội nhập quốc tế.

“Việc hình thành và vận hành hiệu quả thị trường carbon được kỳ vọng sẽ thúc đẩy chuyển đổi xanh trong các ngành kinh tế trọng điểm, đặc biệt là nông nghiệp và năng lượng. Các doanh nghiệp sẽ có cơ sở pháp lý rõ ràng, được hướng dẫn tham gia giao dịch tín chỉ carbon, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế”, bà Phạm Thị Xuân nhấn mạnh.

Ba trụ cột phát triển thị trường carbon minh bạch và hiệu quả

Tại Hội thảo, các chuyên gia cũng chia sẻ nhiều thông tin chuyên sâu về thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam. TS. Thái Thị Thanh Minh (Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội) cho rằng khung pháp lý hiện nay, bao gồm Nghị định 06/2022/NĐ-CP, vẫn còn dừng ở mức tổng thể. Các quy định chi tiết về giao dịch, thanh toán, định giá và quản lý sàn carbon cần sớm được hoàn thiện để thị trường vận hành minh bạch và hiệu quả.

Do đó, TS. Thái Thị Thanh Minh kiến nghị thành lập cơ quan quản lý thị trường carbon quốc gia, thống nhất quản lý sổ đăng ký tín chỉ và bảo đảm tính minh bạch, toàn vẹn. Đồng thời, cơ chế này phải tránh tình trạng tính toán kép trong hoạt động tín chỉ carbon, tạo niềm tin cho doanh nghiệp và các bên tham gia. Đây là bước quan trọng để Việt Nam hội nhập thị trường carbon quốc tế.

Về phía Bộ Nông nghiệp và Môi trường, TS. Hà Quang Anh (Cục Biến đổi khí hậu) cho biết, cơ chế trao đổi và bù trừ tín chỉ carbon theo Nghị định số 119/2025/NĐ-CP của Chính phủ được xây dựng theo hai cấp độ: trong nước và quốc tế, phù hợp với Điều 6 Thỏa thuận Paris. Đây là một phần minh chứng cho mục tiêu Việt Nam sẽ hoàn thiện khung pháp lý và thí điểm sàn giao dịch carbon đến năm 2028, với kế hoạch vận hành chính thức từ 2029.

Theo TS. Hà Quang Anh, cơ chế mới mở ra cơ hội cho doanh nghiệp tham gia bù trừ phát thải tự nguyện, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế. Thị trường carbon sẽ giúp định giá phát thải, tạo động lực cho doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ xanh, giảm phát thải và thực hiện các mục tiêu phát thải ròng bằng 0 của quốc gia một cách chủ động.

Theo các chuyên gia, để thị trường carbon vận hành hiệu quả, Việt Nam cần tập trung vào ba trụ cột: hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực quản lý và tăng cường nhận thức xã hội. Doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm của quá trình chuyển đổi xanh, trong khi các tổ chức xã hội - nghề nghiệp là lực lượng nòng cốt trong truyền thông và phổ biến kiến thức.