Cảnh báo từ những “dự án ảo” triệu đô
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hà Nội đã khởi tố bị can Nguyễn Hòa Bình (Shark Bình) cùng 9 đối tượng khác về hai tội danh “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”. Vụ án thu hút sự quan tâm đặc biệt khi liên quan đến một nhân vật có sức ảnh hưởng lớn trong giới khởi nghiệp và đầu tư công nghệ tại Việt Nam.
Trong giai đoạn bùng nổ đầu tư vào tiền số, dự án “đồng tiền số Antex” do Nguyễn Hòa Bình cùng một số cộng sự khởi xướng được giới thiệu như cơ hội sinh lời lớn. Các nhà đầu tư tin tưởng vào uy tín của Shark Bình và hệ sinh thái Nexttech, đã đổ hàng triệu USD vào dự án. Tuy nhiên, thực tế điều tra cho thấy đây là kế hoạch huy động vốn trá hình, với dấu hiệu chiếm đoạt tài sản thông qua phát hành và phân phối token không minh bạch.
Theo kết quả điều tra ban đầu, nhóm của Nguyễn Hòa Bình đã kêu gọi khoảng 30.000 nhà đầu tư trên cả nước, phát hành và bán ra khoảng 30% tổng lượng token, thu về hơn 4,5 triệu USDT, tương đương khoảng 117 tỷ đồng. Dự án được quảng bá rầm rộ nhưng không hoàn thiện theo lộ trình, các khoản vốn bị rút và chuyển vào ví cá nhân, cũng như một số công ty trong hệ sinh thái Nexttech, sử dụng sai mục đích so với cam kết ban đầu.
Đặc biệt, việc lợi dụng uy tín cá nhân của một doanh nhân nổi tiếng để tạo niềm tin cho nhà đầu tư là thủ đoạn tinh vi, khiến nhiều người khó phân biệt ranh giới giữa “dự án khởi nghiệp công nghệ” và “bẫy đầu tư lừa đảo”. Điều này cho thấy, trong khi tài sản số mang đến cơ hội phát triển, thì việc thiếu hành lang pháp lý rõ ràng và cơ chế giám sát đã tạo điều kiện cho hành vi gian dối diễn ra dưới vỏ bọc đổi mới sáng tạo.
Không chỉ dừng lại ở hành vi huy động vốn bất hợp pháp, Nguyễn Hòa Bình còn bị cáo buộc chỉ đạo lập hai hệ thống sổ sách kế toán tại Công ty Cổ phần Kinh doanh BĐS Nextland nhằm che giấu doanh thu, trốn thuế và gây thiệt hại lớn cho ngân sách Nhà nước. Hành vi này phản ánh sự lợi dụng công nghệ và lỗ hổng quản trị để thực hiện hành vi sai phạm nghiêm trọng.
Nhìn rộng ra, vụ việc Antex không phải là cá biệt. Trong vài năm gần đây, hàng loạt dự án tiền số “ảo” như Ifan, Pincoin, hay mới đây là nhiều mô hình Ponzi trên nền tảng blockchain đã khiến hàng chục nghìn người dân mất trắng tài sản. Điểm chung của các vụ việc là thiếu cơ chế giám sát và khung pháp lý điều chỉnh hoạt động phát hành, giao dịch tài sản mã hóa tại Việt Nam.
Hành lang pháp lý mới cho thị trường tài sản mã hóa
Trước thực tế đó, Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP của Chính phủ về “Triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam” được kỳ vọng sẽ tạo bước ngoặt trong việc quản lý lĩnh vực này. Nghị quyết đưa ra định hướng thử nghiệm có kiểm soát, thiết lập hành lang pháp lý nhằm bảo vệ nhà đầu tư, thúc đẩy đổi mới sáng tạo nhưng vẫn đảm bảo an toàn tài chính- tiền tệ quốc gia.
Theo Nghị quyết, các doanh nghiệp tham gia thí điểm phải đáp ứng tiêu chuẩn về năng lực tài chính, minh bạch thông tin, tuân thủ quy định về phòng chống rửa tiền và bảo vệ dữ liệu người dùng. Đồng thời, các loại tài sản mã hóa hợp pháp sẽ được đăng ký, giám sát bởi cơ quan quản lý nhà nước, tránh tình trạng phát hành tràn lan như hiện nay.
Việc thí điểm thị trường tài sản mã hóa cũng nhằm tạo môi trường thực nghiệm cho các cơ quan chức năng đánh giá rủi ro, hoàn thiện quy trình cấp phép và kiểm soát hoạt động của sàn giao dịch, tổ chức phát hành, cũng như cơ chế bảo vệ người tiêu dùng. Qua đó, Việt Nam từng bước tiếp cận xu thế tài chính số toàn cầu nhưng vẫn giữ vững nguyên tắc quản lý chặt chẽ.
Các chuyên gia cho rằng, bài học từ vụ Antex cho thấy, công nghệ blockchain không xấu, nhưng nếu bị lợi dụng cho mục đích chiếm đoạt thì hậu quả sẽ rất lớn. Do đó, khung pháp lý phải đủ mạnh để nhận diện, ngăn chặn sớm các dự án rủi ro, đồng thời tăng cường giáo dục tài chính cho người dân, giúp họ hiểu rõ bản chất và rủi ro của tài sản số trước khi đầu tư.
Về phía cơ quan chức năng, cần đẩy mạnh phối hợp giữa Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Công an trong việc giám sát, truy vết giao dịch tài sản số có dấu hiệu vi phạm, nhằm phát hiện sớm và xử lý nghiêm minh. Sự phối hợp liên ngành sẽ là yếu tố then chốt giúp Việt Nam vừa phát triển thị trường, vừa ngăn ngừa các hành vi lừa đảo tương tự.
Ở góc độ xã hội, vụ việc của Shark Bình là lời cảnh báo mạnh mẽ cho các nhà đầu tư về việc không nên đặt niềm tin mù quáng vào cá nhân hay thương hiệu nổi tiếng. Trong kỷ nguyên số, mọi quyết định đầu tư cần dựa trên hiểu biết, kiểm chứng thông tin và đánh giá rủi ro cụ thể. Chỉ khi ý thức đầu tư của người dân được nâng cao, kết hợp với khung pháp lý hoàn chỉnh, thị trường tài sản số mới có thể phát triển lành mạnh, bền vững.
Sự ra đời của Nghị quyết 05/2025/NQ-CP là tín hiệu tích cực, thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc biến thách thức thành cơ hội. Khi thị trường tài sản mã hóa được quản lý chặt chẽ và minh bạch, những vụ việc như Antex sẽ dần bị loại bỏ, góp phần xây dựng niềm tin cho nhà đầu tư và thúc đẩy nền kinh tế số Việt Nam phát triển vững chắc trong tương lai.
