Nghị quyết 98 sửa đổi trao cơ hội "vàng" cho TP. Hồ Chí Minh

Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết 98 (sửa đổi) về cơ chế, chính sách đặc thù cho Thành phố Hồ Chí Minh với nhiều chính sách được đánh giá "chưa từng có tiền lệ". Theo đánh giá của các chuyên gia, một trong những điểm đột phá có ý nghĩa nền tảng của Nghị quyết 98 (sửa đổi) là việc hoàn thiện đầy đủ chuỗi thể chế cho mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) với sự kết nối chặt chẽ bốn trụ cột cốt lõi là: giao thông công cộng - đất đai - tài chính đô thị - tổ chức không gian sống.

Metro và giao thông công cộng sẽ tạo giá trị kinh tế - xã hội mới cho TP. Hồ Chí Minh

Bên cạnh đó, với cơ chế đặc quyền, Thành phố Hồ Chí Minh được giữ lại 100% nguồn thu từ khai thác quỹ đất trong các khu vực TOD để tái đầu tư cho chính các dự án TOD và hạ tầng giao thông liên quan. Cơ chế TOD không chỉ bổ sung thêm nguồn lực tài chính, mà quan trọng hơn là thay đổi căn bản logic phát triển đô thị của thành phố, trở thành động cơ tạo ra giá trị kinh tế - xã hội mới, dẫn dắt tái cấu trúc không gian đô thị, giảm áp lực lên hạ tầng hiện hữu, nâng cao hiệu quả sử dụng đất và cải thiện chất lượng sống của người dân.

Về thu hút đầu tư, theo Nghị quyết sửa đổi, Thành phố được trao quyền chủ động xây dựng danh mục và tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, dựa trên những chuẩn mực rõ ràng về quy mô vốn, năng lực công nghệ, kinh nghiệm triển khai các dự án phức hợp và cam kết gắn bó phát triển dài hạn với đô thị. Điều này có nghĩa cách tiếp cận đã có sự thay đổi theo nguyên tắc: không phải mọi dòng vốn đều có giá trị như nhau đối với sự phát triển đô thị. Đối với một siêu đô thị đang hướng tới vai trò trung tâm tài chính, dịch vụ và đổi mới sáng tạo, điều quan trọng không chỉ là số lượng dự án, mà là chất lượng của các dự án đầu tư và ích lợi của các dự án có thể mang lại cho đất nước và nhân dân, khả năng lan tỏa của mỗi khoản đầu tư đối với hệ sinh thái kinh tế - xã hội.

Việc rút ngắn thời gian xử lý thủ tục đối với các dự án thuộc diện nhà đầu tư chiến lược sẽ là bước đi chiến lược để Thành phố cải thiện môi trường đầu tư, lựa chọn những đối tác cùng kiến tạo tương lai đô thị. Cơ chế lựa chọn nhà đầu tư chiến lược của Thành phố Hồ Chí Minh không chỉ nhằm tăng tốc giải ngân hay cải thiện chỉ số môi trường đầu tư, mà quan trọng hơn là nâng cấp cấu trúc nền kinh tế đô thị.

Trong nhiều năm qua, quy hoạch không chỉ là một vấn đề kỹ thuật, mà đã trở thành điểm nghẽn thể chế lớn nhất kìm hãm sự phát triển của Thành phố Hồ Chí Minh. Việc tồn tại song song quy hoạch cấp tỉnh và quy hoạch chung đô thị dẫn tới tình trạng chồng chéo về không gian, xung đột về mục tiêu và kéo dài vô hạn thời gian ra quyết định. Nghị quyết 98 (sửa đổi) đã giải quyết điểm nghẽn trên khi cho phép trên địa bàn Thành phố chỉ lập một quy hoạch tổng thể, đồng thời phân cấp mạnh cho Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh trong việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch. Khi thẩm quyền được phân cấp rõ ràng, chính quyền Thành phố không chỉ có quyền quyết định, mà còn phải chịu trách nhiệm toàn diện về chất lượng phát triển, tính bền vững và hiệu quả sử dụng nguồn lực đô thị. Đây chính là nền tảng để Thành phố Hồ Chí Minh chuyển từ mô hình "quản lý theo quy trình" sang quản trị phát triển dựa trên tầm nhìn, dữ liệu và trách nhiệm giải trình.

Một điểm quan trọng trong Nghị quyết 98 sửa đổi là cho phép Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt đối với một số dự án trọng điểm. Đây là bước cụ thể hóa tinh thần phân cấp, phân quyền mạnh mẽ theo phương châm "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm", tạo lợi thế rất lớn cho thành phố trong bối cảnh cạnh tranh thu hút đầu tư ngày càng gay gắt.

Đặc biệt, Quốc hội trao thẩm quyền cho UBND Thành phố quyết định thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu TMTD, coi đây là điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung. FTZ được thiết kế để phát huy lợi thế riêng của mỗi trung tâm, thu hút thêm đầu tư, hướng tới nâng cấp vị thế của thành phố trong chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.

Có thể nói Nghị quyết 98 (sửa đổi) là một bước chuyển quan trọng về tư duy thể chế, trao nhiều "đặc quyền" để TP. Hồ Chí Minh tạo sức bật những cũng đồng thời đặt ra yêu cầu rất cao về năng lực quản trị của chính quyền thành phố.

"Quốc hội thông qua Nghị quyết 98 sửa đổi là trao cơ hội kim cương cho thành phố. Chúng ta phải chắt chiu thời gian, hành động quyết liệt để cơ hội không vuột qua", Bí thư Thành ủy TP HCM Trần Lưu Quang nói tại Hội nghị lần thứ 2 của Ban Chấp hành Đảng bộ TP HCM khóa I, chiều 15/12.