 |
| Phát triển nuôi biển trở thành ngành kinh tế biển quan trọng. |
Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có nhiều lợi thế tự nhiên để phát triển nuôi biển xa bờ. Theo Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam, chỉ cần sử dụng khoảng 0,1% diện tích vùng đặc quyền kinh tế, nước ta đã có thể hình thành vùng nuôi biển rộng khoảng 1.000km², cho sản lượng ước tính lên tới 10 triệu tấn cá biển mỗi năm, chưa kể các loài hải sản khác. Tiềm năng này cho thấy dư địa phát triển rất lớn của ngành nuôi biển trong chiến lược phát triển kinh tế biển của Việt Nam.
Không chỉ có lợi thế về không gian biển rộng lớn, Việt Nam còn sở hữu nhiều vịnh kín gió, độ sâu phù hợp, thuận lợi cho việc triển khai các mô hình nuôi biển công nghiệp và nuôi xa bờ quy mô lớn. Đánh giá sơ bộ cho thấy diện tích có khả năng nuôi biển của cả nước lên tới hơn 500.000 ha. Những năm qua, hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến phát triển thủy sản và kinh tế biển không ngừng được hoàn thiện, trong đó có thể kể tới Luật Thủy sản, Luật Quy hoạch, Chiến lược phát triển kinh tế biển Việt Nam, tạo nền tảng pháp lý cho ngành nuôi biển phát triển.
Cùng với đó, đội ngũ ngư dân ven biển giàu kinh nghiệm, gắn bó lâu đời với biển là nguồn lực quan trọng, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ khai thác truyền thống sang nuôi trồng thủy sản bền vững, từng bước hình thành một ngành kinh tế biển hiện đại.
Theo Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), nuôi biển Việt Nam hiện tập trung vào bốn nhóm đối tượng chính gồm cá biển, rong biển, nhuyễn thể và tôm hùm. Hoạt động nuôi biển đang phát triển mạnh tại nhiều địa phương ven biển như: Khánh Hòa, Phú Yên, Kiên Giang, Quảng Ninh… Năm 2024, tổng sản lượng nuôi biển đạt 832.000 tấn, tốc độ tăng trưởng trung bình hằng năm giai đoạn 2020-2024 hơn 8,5%/năm. Các vùng trọng điểm gồm: Khánh Hòa, Phú Yên, Kiên Giang, Quảng Ninh..., tạo giá trị xuát khẩu khoảng 900 triệu USD/năm. Thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu ngày càng mở rộng.
Những kết quả này cho thấy tiềm năng phát triển mạnh mẽ của ngành nuôi biển, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu đối với các sản phẩm thủy sản chất lượng cao, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng và thân thiện với môi trường đang gia tăng toàn cầu.
Việc phát triển nuôi biển hiệu quả không chỉ mang lại lợi ích kinh tế còn góp phần thay đổi căn bản phương thức sản xuất thủy sản, giảm áp lực lên khai thác ven bờ, đồng thời hỗ trợ giải quyết các yêu cầu liên quan đến IUU và các quy định quốc tế sẽ có hiệu lực từ năm 2026.
 |
| Quảng Ninh tập trung nuôi biển bền vững. |
Tuy nhiên, bên cạnh tiềm năng và cơ hội, ngành nuôi biển Việt Nam vẫn đang đối mặt với không ít thách thức. Hoạt động nuôi biển hiện nay chủ yếu vẫn mang tính nhỏ lẻ, manh mún, chưa đạt trình độ nuôi biển công nghiệp như nhiều quốc gia phát triển. Hạ tầng kỹ thuật và công nghệ nuôi xa bờ còn hạn chế; rủi ro về môi trường, dịch bệnh và tác động của biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng. Ngoài ra, xung đột trong sử dụng không gian biển giữa các ngành kinh tế như du lịch, năng lượng tái tạo, vận tải biển và nuôi trồng thủy sản cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về quy hoạch và quản lý tổng hợp.
Để phát triển nuôi biển, ngành thủy sản Việt Nam tiếp tục xác định nuôi biển là một trong những trụ cột quan trọng trong Chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã xác định mục tiêu phát triển nuôi biển trở thành ngành sản xuất hàng hóa quy mô lớn, công nghiệp, đồng bộ, an toàn, hiệu quả và bền vững, gắn với bảo vệ môi trường sinh thái biển.
Theo mục tiêu Đề án, đến năm 2030, diện tích nuôi biển cả nước đạt khoảng 300.000 ha, thể tích lồng nuôi đạt 12 triệu m³, sản lượng nuôi biển đạt 1,45 triệu tấn. Trong đó, nuôi biển xa bờ chiếm khoảng 30.000 ha, sản lượng 340.000 tấn; kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt từ 1,8 đến 2 tỷ USD.
Để hiện thực hóa các mục tiêu, Đề án đề ra nhiều nhóm giải pháp đồng bộ, trong đó trọng tâm là hoàn thiện cơ chế, chính sách thu hút đầu tư vào nuôi biển; đầu tư xây dựng hạ tầng thiết yếu cho các vùng nuôi biển tập trung và các khu sản xuất giống có tiềm năng.
Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nuôi biển công nghiệp xa bờ, công nghiệp hỗ trợ và chế biến sâu, ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm.
Tiếp tục triển khai hiệu quả Luật Thủy sản năm 2017, tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị, từng bước sắp xếp lại các cơ sở nuôi nhỏ lẻ, phân tán. Các mô hình tổ hợp tác, hợp tác xã và doanh nghiệp quy mô lớn được khuyến khích nhằm tăng cường liên kết từ con giống, thức ăn, nuôi trồng đến chế biến và tiêu thụ.
Song song đó, công tác nghiên cứu, chọn tạo giống nuôi biển có giá trị kinh tế cao, phù hợp điều kiện sinh thái cũng được ưu tiên. Phát triển công nghiệp sản xuất thức ăn nuôi biển hiện đại. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ nuôi tiên tiến, công nghệ sinh học, bảo quản sau thu hoạch và chế biến sâu.
