Diễn đàn TMĐT xuyên biên giới 2025 (VOIEF) do Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) phối hợp với Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) và Kênh truyền hình Kinh tế tài chính (VITV) tổ chức đã diễn ra sáng 18/12 tại TP. Hà Nội.
 |
| Bà Lại Việt Anh - Phó Cục trưởng, Cục TMĐT và Kinh tế số - Bộ Công Thương phát biểu khai mạc Diễn đàn. |
Động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế số
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, bà Lại Việt Anh - Phó Cục trưởng, Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) nhấn mạnh, những năm gần đây, TMĐT tiếp tục khẳng định vai trò là động lực tăng trưởng của kinh tế số Việt Nam. Bất chấp bối cảnh còn nhiều thách thức, thị trường vẫn duy trì đà tăng trưởng hai chữ số.
Năm 2025, quy mô TMĐT bán lẻ cán mốc 31 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng hơn 25% và chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước. Việt Nam giữ vững vị trí trong Top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng TMĐT nhanh nhất thế giới và đứng thứ 3 về quy mô thị trường ở ASEAN (sau Indonesia và Thái Lan).
TMĐT xuyên biên giới nổi lên như một kênh mở rộng thị trường hiệu quả cho doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là khối doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa; nhiều mô hình bán lẻ trực tuyến đã vươn tới người tiêu dùng ở các thị trường khu vực và quốc tế.
Cũng theo số liệu thống kê của Bộ Công Thương, năm 2024, tổng xuất nhập khẩu trực tuyến đạt 4,1 tỷ USD, trong đó xuất khẩu trực tuyến đạt 1,7 tỷ USD. Sang năm 2025, xuất khẩu trực tuyến ước tính tăng 18% đạt 2 tỷ USD, nâng tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trực tuyến đạt 4,45 tỷ USD.
Bà Lại Việt Anh cho rằng đây là tính hiệu tích cực cho thấy nhu cầu quốc tế đối với sản phẩm Việt Nam qua kênh số tiếp tục tăng; đồng thời, doanh nghiệp trong nước, nhất là doanh nghiệp siêu nhỏ, DNNVV, đang khai thác hiệu quả các nền tảng số, công cụ quảng bá – phân phối xuyên biên giới. Bên cạnh đó, các điều kiện hỗ trợ như thanh toán an toàn, logistics quốc tế, tuân thủ và bảo vệ người tiêu dùng đã có bước cải thiện.
Hoàn thiện khung pháp lý để đẩy mạnh xuất khẩu qua TMĐT
Cũng theo đại diện Cục TMĐT và Kinh tế số, đáng chú ý, năm 2025 đánh dấu bước chuyển quan trọng về thể chế và chiến lược đối với TMĐT. Bộ Công Thương đã hoàn thiện 2 văn bản quan trọng, đóng vai trò nền móng cho giai đoạn phát triển tiếp theo của TMĐT. Đó là Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026-2030 theo Quyết định 1568/QĐ-BCT, có hiệu lực từ ngày 03/6/2025, với định hướng tiên phong - xanh - bao trùm và Luật TMĐT (đã được Quốc hội biểu quyết thông qua vào ngày 10/12/2025) bám sát 6 nhóm chính sách lớn về nền tảng; mạng xã hội TMĐT; TMĐT xuyên biên giới; livestream/affiliate; dịch vụ hỗ trợ; và TMĐT xanh. Đây là khuôn khổ pháp lý quan trọng để thúc đẩy TMĐT phát triển lành mạnh, minh bạch, an toàn, trong đó có hoạt động TMĐT xuyên biên giới; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Bà Lại Việt Anh cho biết, giai đoạn 2026–2030 được đánh giá là thời điểm then chốt để Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm xuất khẩu TMĐT của khu vực, đòi hỏi chiến lược toàn diện về nền tảng, chính sách và tư duy phát triển. “Trên đà này, với nền tảng thể chế pháp lý tiếp tục được hoàn thiện, chất lượng sản phẩm – dữ liệu được nâng cao và đẩy mạnh chuẩn hoá xanh, TMĐT xuyên biên giới sẽ còn nhiều dư địa bứt phá”, bà Việt Anh nhấn mạnh.
TMĐT xuyên biên giới, xu thế tất yếu của xuất khẩu hiện đại
Theo ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), TMĐT xuyên biên giới (CBEC) được coi là xu hướng tất yếu của xuất khẩu hiện đại. Với tầm nhìn và là động lực cho xuất khẩu bền vững, CBEC cũng được xác định là trụ cột chiến lược trong kế hoạch GoGlobal và Kế hoạch phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026-2030.
 |
| Ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương nhấn mạnh TMĐT xuyên biên giới là xu hướng tất yếu của xuất khẩu hiện đại. |
Trên quy mô toàn cầu, ước tính hiện nay, tổng giá trị giao dịch thương mại thông qua CBEC lên tới 791,5 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng lên tới 30%/năm. Tại Việt Nam, doanh thu bán lẻ trực tuyến qua hình thức B2C (doanh nghiệp tới người tiêu dùng) trong năm 2026 dự kiến đạt 11,1 tỷ USD là một con số hết sức ấn tượng. Các ngành hàng có thế mạnh bao gồm: phụ kiện du lịch, đồ gia dụng tiện ích, mỹ phẩm, thời trang cá nhân hoá.
Ông Hải cho biết một xu hướng rất đáng chú ý hiện nay là việc chuyển dịch từ hình thức gia công (OEM) sang hình thức bán trực tiếp cho người dùng cuối (D2C). Hình thức D2C có rất nhiều lợi ích cho phía người bán như: nắm bắt dữ liệu khách hàng trực tiếp, biên lợi nhuận cao hơn nhờ cắt được chi phí trung gian, doanh nghiệp hay người bán chủ động điều chỉnh được giá bán và sản phẩm. Bên cạnh đó, cũng trong xu thế này, khái niệm hoạt động logistics ngược trong chuỗi cung ứng sản phẩm cũng đóng vai trò hết sức quan trọng trong TMĐT xuyên biên giới bởi nó liên quan trực tiếp đến các nhu cầu đổi trả của khách hàng cũng như thu hồi, sử dụng tái chế, tiêu hủy sản phẩm; từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc khách hàng cũng như thúc đẩy xu thế “xanh hóa” trong hoạt động TMĐT xuyên biên giới.
Tại Diễn đàn, các phiên thảo luận tập trung vào chính sách và pháp luật cho TMĐT xuyên biên giới giai đoạn 2026–2030. Điểm nhấn là Luật TMĐT vừa được Quốc hội thông qua, bổ sung các quy định mới về quản lý nền tảng xuyên biên giới, minh bạch dữ liệu giao dịch, hiện đại hóa quy trình hải quan và tăng cường bảo vệ người tiêu dùng, góp phần tạo hành lang pháp lý thuận lợi hơn cho hoạt động xuất khẩu trực tuyến.
Cũng trong khuôn khổ sự kiện, Cục TMĐT và Kinh tế số đã công bố Báo cáo TMĐT xuyên biên giới 2025, cập nhật xu hướng thị trường, hành vi mua sắm quốc tế, dự báo kim ngạch xuất khẩu qua kênh TMĐT, đồng thời nhận diện nhóm hàng chủ lực, thị trường tiềm năng và đề xuất giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.
