Theo thông báo mới nhất của FTSE Russell, thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier) lên thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging), có hiệu lực từ ngày 21/9/2026, sau kỳ đánh giá tạm thời vào tháng 3/2026. Nhân sự kiện quan trọng này, ông Nguyễn Hải Nam – Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã có những chia sẻ với phóng viên Tạp chí Kinh tế – Tài chính về ý nghĩa, cơ hội và thách thức đặt ra cho thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới.

Phóng viên: Xin ông đánh giá về ý nghĩa của sự kiện Việt Nam chính thức được FTSE Russell thông báo nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp?

Ông Nguyễn Hải Nam: Việc FTSE Russell nâng hạng Việt Nam là dấu mốc lịch sử, khẳng định niềm tin quốc tế vào năng lực cải cách và sự kiên định của Đất nước. Đây không chỉ là sự kiện riêng của ngành Chứng khoán, mà còn là thành quả tổng hòa của cả hệ thống chính trị – từ sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, sự quản lý điều hành quyết liệt của Chính phủ, đến sự giám sát tối cao của Quốc hội, và đặc biệt là sự nỗ lực cao của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong nhiều năm qua.

Thứ nhất, quốc tế đã công nhận sự trưởng thành của thể chế tài chính Việt Nam, ghi nhận nỗ lực cải cách nhiều năm. Thứ hai, nâng hạng mở ra cơ hội thu hút hàng tỷ USD từ các quỹ đầu tư toàn cầu, giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp, mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường vốn. Thứ ba, đây là bước tiến nâng cao vị thế quốc gia, giúp Việt Nam củng cố niềm tin của cộng đồng nhà đầu tư và đối tác quốc tế, qua đó lan tỏa động lực cải cách ra toàn bộ nền kinh tế.

Điều quan trọng là chúng ta đã chứng minh với thế giới rằng Việt Nam có thể đáp ứng các chuẩn mực quốc tế và đủ sức hội nhập sâu rộng hơn.

Phóng viên: Theo ông, đâu là những cải cách then chốt đã giúp Việt Nam vượt qua các rào cản để được nâng hạng, và còn những điểm nào cần tiếp tục hoàn thiện?

Ông Nguyễn Hải Nam: Thành công hôm nay là kết quả của một chặng đường dài. Cải cách mang tính bước ngoặt chính là việc bỏ quy định "tiền nộp trước" – rào cản lớn nhất đối với nhà đầu tư nước ngoài, vốn khiến Việt Nam nhiều lần chưa được nâng hạng. Cùng với đó là việc hoàn thiện cơ chế xử lý giao dịch thất bại, tiệm cận chuẩn quốc tế. Đây là hai yếu tố then chốt.

Không dừng lại ở đó, chúng ta còn cải thiện môi trường pháp lý, nâng cao chất lượng công bố thông tin, đa dạng hóa sản phẩm như ETF, chứng quyền, phái sinh, qua đó tạo thêm chiều sâu cho thị trường. Tất cả phản ánh quyết tâm cải cách đồng bộ từ các cơ quan quản lý.

Tuy nhiên, rõ ràng thách thức vẫn còn. Việt Nam cần sớm áp dụng IFRS trên diện rộng, nâng cao chuẩn mực quản trị công ty, cải thiện sự đồng đều trong minh bạch thông tin và dần tháo gỡ rào cản về giới hạn sở hữu nước ngoài. Đây là những yếu tố quyết định để giữ vững vị thế mới nổi, đồng thời hướng tới chuẩn mực cao hơn.

Điều quan trọng, cải cách không được dừng lại ở mốc nâng hạng, mà phải tiếp tục như một cam kết lâu dài của Việt Nam với các nhà đầu tư nước ngoài.

Phóng viên: Sau nâng hạng, dòng vốn quốc tế quy mô lớn được kỳ vọng sẽ đổ vào Việt Nam. Quốc hội và Chính phủ sẽ có định hướng gì để tận dụng cơ hội này nhưng vẫn giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô?

Ông Nguyễn Hải Nam: Dòng vốn quốc tế luôn mang tính hai mặt. Nếu biết tận dụng, đây sẽ là động lực bổ sung quan trọng cho tăng trưởng, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu vốn cho hạ tầng, năng lượng và đổi mới sáng tạo ở Việt Nam đang rất lớn… và đặc biệt là phục vụ cho mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số của Việt Nam. Nhưng nếu không có sự quản lý phù hợp, sự rút vốn đột ngột từ khối ngoại có thể tạo ra cú sốc cho thị trường tài chính.

Chính phủ đã có sự chuẩn bị: củng cố dự trữ ngoại hối, điều hành tỷ giá linh hoạt, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô; sẽ tăng cường giám sát để bảo đảm chính sách điều hành đồng bộ, kịp thời và quan trọng hơn, sẽ thúc đẩy phát triển các kênh vốn trung dài hạn như quỹ hưu trí, bảo hiểm, trái phiếu doanh nghiệp minh bạch. Đây chính là vành đai an toàn, giúp thị trường vốn Việt Nam chống chịu tốt hơn trước biến động toàn cầu, bảo đảm thu hút vốn ngoại đi đôi với ổn định kinh tế vĩ mô.

Phóng viên: Việc nâng hạng đặt ra yêu cầu cao hơn về minh bạch và quản trị công ty. Ông nhìn nhận thế nào về khả năng đáp ứng của doanh nghiệp niêm yết?

Ông Nguyễn Hải Nam: Thành công của thị trường vốn không chỉ phụ thuộc vào chính sách vĩ mô, mà còn bắt nguồn từ từng doanh nghiệp niêm yết. Tôi ghi nhận một số doanh nghiệp lớn đã có những bước tiến đáng kể: bổ sung thành viên HĐQT độc lập, công bố báo cáo phát triển bền vững, áp dụng chuẩn mực IFRS. Đây là minh chứng cho sự chuyển mình tích cực.

Tuy nhiên, sự đồng đều chưa cao. Một bộ phận doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn coi minh bạch như một nghĩa vụ tối thiểu, chưa thực sự là giá trị cốt lõi. Chính vì vậy, Quốc hội và Chính phủ đã thống nhất coi quản trị công ty là trụ cột cải cách.

Nghị định số 245/2025/NĐ-CP của Chính phủ ra đời là minh chứng, và Quốc hội sẽ giám sát việc triển khai để bảo đảm đi vào thực tiễn. Tôi tin rằng, khi doanh nghiệp coi minh bạch và quản trị tốt là nền tảng văn hóa, thị trường sẽ giữ vững niềm tin nhà đầu tư và đáp ứng yêu cầu quốc tế một cách bền vững.

Phóng viên: Từ nay đến thời điểm chính thức có hiệu lực (tháng 9/2026), Quốc hội sẽ đóng vai trò gì để bảo đảm lộ trình nâng hạng thành công và bền vững?

Ông Nguyễn Hải Nam: Quốc hội sẽ tiếp tục thực hiện chức năng giám sát tối cao, phối hợp chặt chẽ với Chính phủ và các cơ quan hữu quan để bảo đảm các cải cách đi vào thực tiễn; đặc biệt chú trọng việc theo dõi triển khai Nghị định số 245/2025/NĐ-CP về quản trị công ty, Quyết định số 2014/QĐ-TTg về phát triển thị trường vốn và những cải cách hạ tầng then chốt như thanh toán, lưu ký, giao dịch.

Tầm nhìn dài hạn không dừng ở việc đạt được nâng hạng. Việt Nam cần tiếp tục duy trì quyết tâm cải cách để hướng tới thị trường mới nổi chính thức, xa hơn là nhóm thị trường phát triển. Đây là chiến lược quốc gia nhằm nâng cao sức cạnh tranh, huy động hiệu quả nguồn lực cho phát triển kinh tế – xã hội.

Tôi tin rằng với sự lãnh đạo của Đảng, sự điều hành quyết liệt của Chính phủ, sự giám sát của Quốc hội và sự đồng thuận của cả hệ thống chính trị, Việt Nam không chỉ giữ được vị thế mới nổi, mà còn tiến xa hơn, khẳng định tầm vóc trên bản đồ tài chính toàn cầu.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!