Hạ tầng và sinh kế: Giải quyết nhu cầu thiết yếu cho đồng bào vùng cao

Trong nhiều năm, những khó khăn về cơ sở hạ tầng và sinh kế luôn là trở ngại lớn đối với người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại Sơn La. Việc thiếu nước sinh hoạt, giao thông cách trở, sản xuất manh mún đã ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống kinh tế - xã hội của địa phương. Tuy nhiên, với việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) 1719 giai đoạn 2021-2025, diện mạo vùng cao Sơn La đã có những chuyển biến rõ rệt.

Tại huyện Yên Châu, nơi có tới 85% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, nỗi lo thiếu nước sinh hoạt trong mùa khô vốn đã trở thành vấn đề thường trực. Từ năm 2022 đến nay, gần 2.500 hộ dân tại 14 xã của huyện đã được hỗ trợ téc chứa nước với tổng kinh phí hơn 7,2 tỷ đồng từ Chương trình 1719. Ông Nguyễn Văn Mã, người dân bản Thèn Luông, xã Chiềng Đông, chia sẻ: “Trước đây, mùa khô gia đình tôi phải đi lấy nước xa, rất vất vả. Giờ có téc nước hỗ trợ, lại đầu tư thêm đường ống nhựa, cả nhà yên tâm có nước sạch quanh năm.”

Không chỉ dừng lại ở nước sinh hoạt, những công trình hạ tầng trọng điểm cũng đang dần được hoàn thiện. Ở huyện Sông Mã, nơi có tới 87% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, hơn 200 tỷ đồng đã được phân bổ để xây dựng 122 công trình, trong đó 81 dự án đã hoàn thành và đưa vào sử dụng. Điển hình là cây cầu nối bản Ỏ và bản Nong Phạ, xã Mường Sai, trước kia chỉ là cầu treo tạm bợ, nay đã được thay thế bằng cầu bê tông dài 106 mét, rộng 4 mét với tổng vốn đầu tư hơn 2,2 tỷ đồng. Ông Lường Văn Luấn, người dân bản Ỏ, phấn khởi nói: “Có cầu kiên cố, ô tô đã vào được tận bản, bà con thuận lợi hơn trong vận chuyển nông sản. Giờ ai cũng nghĩ đến chuyện trồng trọt nhiều hơn để tăng thu nhập.”

Những dự án thiết thực này đã mở ra cơ hội phát triển kinh tế cho đồng bào, khắc phục tình trạng “tự cung tự cấp”, dần hướng tới sản xuất hàng hóa quy mô lớn hơn, gắn với thị trường.

Chuyển biến toàn diện: Từ đời sống vật chất đến văn hóa, giáo dục

Chương trình 1719 không chỉ tập trung vào đầu tư cơ sở hạ tầng, mà còn triển khai đồng bộ các dự án trọng điểm, giải quyết nhiều vấn đề bức thiết của vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trong tổng số hơn 8.690 tỷ đồng được giao cho Sơn La giai đoạn 2021-2025, hơn 4.151 tỷ đồng đã được phân bổ để triển khai 10 nhóm dự án: Giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; sắp xếp, quy hoạch dân cư; hỗ trợ bảo vệ rừng và phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị; xây dựng hạ tầng thiết yếu; phát triển giáo dục và đào tạo; bảo tồn văn hóa truyền thống; chăm sóc sức khỏe; thúc đẩy bình đẳng giới; và hỗ trợ phát triển cho các dân tộc rất ít người.

Sau 4 năm triển khai, kết quả đạt được hết sức khả quan. Gần 600 hộ đã được bố trí đất ở, đất sản xuất; hàng trăm công trình nước sinh hoạt tập trung và phân tán được xây dựng; cơ sở vật chất các trường học được nâng cấp; nhiều tuyến đường, công trình văn hóa, thủy lợi, giáo dục được hoàn thiện. Đặc biệt, các chương trình đào tạo nghề đã giúp hàng nghìn lao động có thêm kỹ năng, tạo việc làm ổn định.

Đồng bào dân tộc La Ha – một trong những dân tộc rất ít người tại Sơn La – đã được hỗ trợ phát triển sinh kế tại các huyện Quỳnh Nhai, Thuận Châu, Mường La. Đây là minh chứng cho sự quan tâm sâu sát của Đảng, Nhà nước đối với từng nhóm cộng đồng, bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau.

Không chỉ dừng lại ở phát triển kinh tế, chương trình còn đặc biệt chú trọng đến giáo dục, y tế và văn hóa. 100% trường học và trạm y tế trong khu vực đã được xây dựng kiên cố, bảo đảm điều kiện dạy và học, khám chữa bệnh; 98% hộ dân tộc thiểu số hiện nay đã được sử dụng điện lưới quốc gia và nước sinh hoạt hợp vệ sinh – một bước tiến lớn so với trước đây. Cùng với đó, nhiều giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn và phát huy, tạo nên sự cân bằng giữa phát triển hiện đại và gìn giữ bản sắc dân tộc.

Nhờ những nỗ lực này, đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số Sơn La giảm còn 14,2%. Tỷ lệ xã có đường ô tô đến trung tâm đạt 97,5% và bản có đường ô tô đến trung tâm đạt 75,2%. Đây là con số cho thấy hiệu quả rõ rệt từ các dự án đầu tư.

Hướng tới phát triển bền vững và giảm nghèo bền vững

Năm 2025 là năm cuối cùng của giai đoạn I Chương trình MTQG 1719. Tỉnh Sơn La đặt mục tiêu tiếp tục giảm từ 4-5% tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo tại các xã đặc biệt khó khăn. Để đạt được điều này, địa phương đang đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án, đồng thời huy động thêm nguồn lực từ ngân sách địa phương, doanh nghiệp và cộng đồng.

Ông Thào Xuân Nếnh, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La, khẳng định: “Chương trình 1719 đã giải quyết căn cơ nhiều vấn đề của đồng bào dân tộc thiểu số, từ đất đai, hạ tầng, sinh kế đến giáo dục, y tế. Điều quan trọng là người dân đã nhìn thấy cơ hội và chủ động tham gia, tạo sự chuyển biến thực sự trong đời sống.”

Song song với đầu tư vật chất, công tác truyền thông, nâng cao nhận thức của người dân về ý nghĩa và tầm quan trọng của chương trình cũng được chú trọng. Nhờ đó, các cấp chính quyền và đồng bào các dân tộc đều đồng thuận, chung tay thực hiện.

Chương trình MTQG 1719 không chỉ mang lại những con số ấn tượng về giảm nghèo hay hạ tầng được nâng cấp, mà quan trọng hơn, nó đang mở ra một tương lai tươi sáng, một nền tảng phát triển bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số Sơn La. Những cây cầu mới, những công trình nước sạch, những lớp học khang trang hay những mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị chính là minh chứng sống động cho sự đổi thay này.

Sơn La hôm nay đang vững vàng trên con đường phát triển, và với sự đồng lòng từ chính quyền đến người dân, vùng đất này hứa hẹn sẽ tiếp tục khởi sắc, trở thành điểm sáng trong công cuộc phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số của cả nước.