Động lực mới cho phát triển kinh tế cả nước

Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới với mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045. Để hiện thực hóa khát vọng này, bên cạnh những trụ cột truyền thống như công nghiệp, thương mại và đầu tư nước ngoài, việc hình thành Trung tâm Tài chính quốc tế được coi là “mảnh ghép” còn thiếu, bổ sung một động lực tăng trưởng mới.

Trong tờ trình Chính phủ, Bộ Tài chính nhấn mạnh, Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng không chỉ đóng vai trò là nơi hội tụ của các định chế tài chính trong và ngoài nước, mà còn là bệ phóng cho thị trường vốn, bất động sản và dịch vụ chuyên nghiệp. Việc có một trung tâm ngang tầm khu vực sẽ giúp Việt Nam khai thác tối đa lợi thế vị trí địa kinh tế, thu hút dòng vốn quốc tế, đồng thời nâng tầm năng lực cạnh tranh quốc gia.

“Việt Nam đang là điểm sáng về phát triển và tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, thu hút đầu tư, đang dần hội tụ các yếu tố cần thiết để phát triển thị trường tài chính hiện đại, hướng đến hình thành trung tâm tài chính, có khả năng liên kết với các trung tâm tài chính trong khu vực và trên thế giới”, thông tin từ Bộ Tài chính.

Theo Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP. Hồ Chí Minh), việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng không có nghĩa là chỉ phục vụ cho 2 thành phố mà đây là Trung tâm tài chính quốc tế phục vụ cho cả nước và được cả thế giới quan tâm. Vì vậy, các địa phương khác trong cả nước cũng có thể tham gia vào trung tâm tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng để có thể gọi vốn đầu tư cho địa phương mình thông qua trung tâm tài chính quốc tế.

Trung tâm Tài chính quốc tế được kỳ vọng sẽ giải quyết những hạn chế như thủ tục ngoại hối phức tạp, thiếu cơ chế sandbox và hạ tầng dữ liệu chưa đạt chuẩn quốc tế. Sandbox thường trực sẽ cho phép thử nghiệm các mô hình ngân hàng mở, bảo hiểm số, cho vay ngang hàng, token hóa bất động sản hay sàn tín chỉ carbon trong môi trường an toàn, có giám sát.

Trung tâm cũng được xem là động lực thu hút vốn trung và dài hạn, đồng thời hỗ trợ phát triển các ngành công nghệ cao như chip, dữ liệu lớn, thương mại điện tử xuyên biên giới và dịch vụ đám mây.

Khi tài khoản vốn được tự do chuyển đổi, các định chế tài chính toàn cầu có thể lập quỹ bằng VND hoặc ngoại tệ, mở rộng cơ hội cho startup và hình thành thị trường tín chỉ carbon, tài sản số.

Cơ hội để Việt Nam đón dòng tiền luân chuyển toàn cầu

Theo ông Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, Trung tâm Tài chính quốc tế không chỉ dừng lại ở hạ tầng vật lý mà cần chú trọng đặc biệt đến hạ tầng số, hạ tầng công nghệ. Đây là điều kiện tiên quyết để hội nhập sâu với hệ thống tài chính toàn cầu, đồng thời phục vụ yêu cầu phát triển của TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng cũng như Đất nước.

Bên cạnh các dịch vụ truyền thống như ngân hàng, chứng khoán và bảo hiểm, trung tâm được kỳ vọng mở rộng sang những lĩnh vực tài chính mới: huy động vốn quốc tế, thị trường phái sinh, sàn giao dịch hàng hóa, carbon, vàng và tài sản số. Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành đánh giá, lợi thế múi giờ là một “cửa sổ cơ hội” để Việt Nam đón dòng tiền luân chuyển toàn cầu.

Hiện tại, hệ thống hạ tầng cũng dần được nâng cấp toàn diện: Từ hạ tầng giao thông, năng lượng, đến hạ tầng dữ liệu tốc độ cao, bảo mật và kết nối quốc tế.

Bên cạnh đó, Việt Nam có lợi thế về nguồn nhân lực tài chính dồi dào, với hơn 35 ngân hàng thương mại, gần 30 công ty chứng khoán và hàng chục quỹ đầu tư, tổ chức bảo hiểm đang hoạt động tại TP. Hồ Chí Minh. Đây là một “hệ sinh thái sẵn có” để phát triển Trung tâm Tài chính quốc tế.

Dù vậy, những thách thức vẫn hiện hữu. Đồng Việt Nam chưa phải là đồng tiền tự do chuyển đổi, tài khoản vốn chưa được tự do hóa, và cơ chế trọng tài giải quyết tranh chấp quốc tế còn đang hoàn thiện. Điều đó đòi hỏi sự kiên định trong cải cách thể chế, đồng thời cần chính sách ưu đãi đủ mạnh để cạnh tranh với các trung tâm khu vực như Singapore, Hong Kong hay Thượng Hải.

Theo chuyên gia Võ Trí Thành - Nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), để “sánh vai” với các Trung tâm Tài chính quốc tế khác, Việt Nam cần một bộ máy điều hành chuyên nghiệp, có cơ chế quản trị hiện đại và chế độ đãi ngộ thu hút nhân tài.

“Nếu chậm chân, các startup và dòng vốn đổi mới sáng tạo sẽ chảy ra nước ngoài thay vì ở lại Việt Nam”, chuyên gia Võ Trí Thành nói.

Nhìn về viễn cảnh 2030, Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng có thể giúp Việt Nam vươn lên nhóm trung tâm tài chính tầm trung của thế giới, thay vì chỉ đứng ở thứ hạng dưới 100 như hiện nay. Khi đó, Việt Nam sẽ có một “cầu nối tài chính” để huy động vốn cho các dự án chiến lược như đường sắt tốc độ cao, hạ tầng đô thị thông minh, hay các dự án năng lượng tái tạo. Quan trọng hơn, trung tâm sẽ là biểu tượng hội nhập tài chính quốc tế, khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.