Sau hơn 10 năm với “chiếc áo chật” theo Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, thị trường vàng miếng bắt đầu bộc lộ những giới hạn rõ rệt.

Chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới không chỉ tiếp tục tồn tại mà còn có xu hướng mở rộng, nhất là trong các đợt biến động mạnh của giá vàng toàn cầu như giai đoạn 2023 - 2025.

Theo các chuyên gia, một phần nguyên nhân đến từ sự khan hiếm nguồn cung vàng miếng do cơ chế kiểm soát quá chặt chẽ và sự phụ thuộc gần như tuyệt đối vào thương hiệu SJC.

Vì thế, báo cáo công bố mới đây của Công ty Chứng khoán Guotai Junan Việt Nam đánh giá, Nghị định 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP ra đời trong bối cảnh Chính phủ đang có những giải pháp tích cực giúp ổn định thị trường vàng trong nước.

Nghị định 232/2025/NĐ-CP được kỳ vọng tác động tích cực lên thị trường vàng trong nước trong dài hạn với số lượng đơn vị cung ứng tăng.

Trước đó, chia sẻ về dự thảo Nghị định sửa đổi, ông Đào Xuân Tuấn - Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối (Ngân hàng Nhà nước - NHNN) nhấn mạnh, với cơ chế mới, trên thị trường sẽ có thêm thương hiệu vàng của các doanh nghiệp, ngân hàng được NHNN cấp phép sản xuất vàng miếng. Người dân có nhiều sự lựa chọn hơn, thị trường có sự cạnh tranh hơn, hạn chế chênh lệch lớn về giá giữa các sản phẩm, thương hiệu vàng.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia Guotai Junan Việt Nam, thị trường vàng vẫn là một thị trường đặc thù, vận hành theo cơ chế riêng “mua ở đâu, bán ở đó”, song song với tâm lý tích trữ vàng sâu sắc của người Á Đông, cùng với vị thế lâu năm của thương hiệu SJC.

Do vậy, trong ngắn hạn, yếu tố tâm lý và vấn đề nguồn cung vẫn là những yếu tố chính chi phối giá vàng trong nước.

Hơn nữa, theo quy định mới, doanh nghiệp muốn tham gia phải có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên, trong khi ngân hàng thương mại cần vốn tối thiểu 50.000 tỷ đồng. Cả hai nhóm này còn phải đáp ứng hàng loạt yêu cầu về giấy phép, quy trình nội bộ và tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực kinh doanh vàng.

Trong số các ngân hàng, theo báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2025, không nhiều ngân hàng đủ điều kiện đáp ứng, chỉ có thể "điểm mặt" một số ngân hàng lớn như Vietcombank, VPBank, Techcombank, BIDV, MB, VietinBank, ACB có vốn điều lệ vượt ngưỡng, đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng.

Với hệ thống chi nhánh rộng khắp và tiềm lực tài chính mạnh mẽ, không loại trừ khả năng các ngân hàng sẽ tận dụng cơ hội này để mở rộng thêm lĩnh vực hoạt động, đặc biệt trong mảng dịch vụ tài chính liên quan đến vàng vật chất.

Về phía doanh nghiệp, PNJ nổi lên là cái tên sáng giá khi sở hữu hệ thống nhà máy hiện đại và mạng lưới bán lẻ rộng khắp.

Tuy nhiên, theo các báo cáo phân tích gần đây, PNJ hiện đang tập trung chiến lược vào vàng trang sức – lĩnh vực mang lại biên lợi nhuận cao hơn và ít chịu ảnh hưởng bởi biến động ngắn hạn của giá vàng nguyên liệu.

Ngoài ra, các doanh nghiệp kinh doanh vàng cũng đang đón nhận "tin vui"khi Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý đối với Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 26/2023/NĐ-CP ngày 31/5/2023 của Chính phủ về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan.

Trong đó, nội dung cơ bản của dự thảo Nghị định là điều chỉnh giảm mức thuế suất thuế xuất khẩu của mặt hàng vàng trang sức, mỹ nghệ thuộc 4 mã 7113.19.10, 7113.19.90, 7114.19.00, 7115.90.10 từ mức 1% xuống 0%. 

Việc này được đánh giá là hỗ trợ cần thiết giúp doanh nghiệp giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh của mặt hàng vàng trang sức, mỹ nghệ của Việt Nam trên thị trường quốc tế trong bối cảnh khó khăn do nguồn vàng nguyên liệu đầu vào hạn chế và giá cả tăng cao, qua đó góp phần thúc đẩy chuyển hóa vàng tích trữ thành sản phẩm có giá trị gia tăng.

Tuy vậy, theo chuyên gia tài chính - ngân hàng TS. Nguyễn Trí Hiếu, để giải quyết vấn đề lâu dài của thị trường vàng, việc thành lập sàn giao dịch vàng vật chất là cần thiết. Sàn giao dịch vàng sẽ kéo giảm giá vàng trong nước và thế giới, minh bạch thông tin giao dịch...