Tín dụng cho công nghiệp hỗ trợ đã tăng hơn 23%
Tín dụng đang là một trong những công cụ quan trọng để phát triển CNHT. Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, đến cuối tháng 8/2025, dư nợ tín dụng dành cho lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ đạt 574.650 tỷ đồng, tăng 23,14% so với cuối năm 2024; con số này chiếm khoảng 3,29% tổng dư nợ nền kinh tế.
Trong khi đó, dư nợ tín dụng đối với doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao ghi nhận ở mức 75.943 tỷ đồng, tăng 25,02% so với cuối năm 2024, tương đương khoảng 0,43% tổng dư nợ.
2 lĩnh vực nêu trên đều ghi nhận tốc độ tăng trưởng vượt trội so với các ngành khác. Điều này phản ánh dòng vốn ngày càng chảy mạnh vào sản xuất, lĩnh vực ưu tiên, trong đó có ngành CNHT, nhất là khi đây được xem là một trong những động lực mới trong chiến lược phát triển công nghiệp của quốc gia.
Hơn nữa, dù ngành CNHT nước ta có khoảng hơn 6.000 doanh nghiệp tham gia thị trường, song CNHT của Việt Nam mới chỉ đáp ứng khoảng 10% nhu cầu linh kiện, phụ tùng cho sản xuất trong nước. Nếu chỉ tính riêng ở khối các doanh nghiệp Việt Nam, tỷ lệ nội địa hóa cũng chỉ đạt khoảng 15,7%. Do đó, dư địa để ngành này phát triển còn rất lớn, nhưng cũng rất cần chính sách hỗ trợ để bứt phá.
Vì thế, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 205/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 111/2015/NĐ-CP ngày 3/11/2015 về phát triển CNHT. Nghị định này được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá sẽ tạo bước đột phá chính sách. Bởi một trong những điểm quan trọng của Nghị định số 205/2025/NĐ-CP là mở rộng hỗ trợ cho doanh nghiệp sản xuất linh kiện, phụ tùng, vật liệu, đồng thời tăng cường ưu đãi về đất đai, vốn và công nghệ.
Theo đó, dự án xây dựng cơ sở R&D sản phẩm công nghiệp hỗ trợ được miễn, giảm tiền thuê đất và hỗ trợ kinh phí đầu tư trang thiết bị. Doanh nghiệp thuộc danh mục ưu tiên phát triển được hỗ trợ tối đa 50 - 70% chi phí nghiên cứu, đào tạo nguồn nhân lực, chuyển giao công nghệ, kiểm định và xây dựng thương hiệu, cũng như xúc tiến thị trường, tiếp cận nhiều nguồn quỹ tài chính...
Tại Nghị định số 205/2025/NĐ-CP, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) được giao nhiệm vụ chỉ đạo các ngân hàng thương mại thiết kế gói tín dụng riêng cho CNHT, đồng thời áp dụng cơ chế hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước cho các dự án đầu tư đổi mới công nghệ.
Cùng với đó, nhằm giải bài toán vốn cho doanh nghiệp, thực hiện chỉ đạo từ Chính phủ, NHNN đã đề nghị các ngân hàng thương mại triển khai gói tín dụng 500 nghìn tỷ đồng từ tháng 4/2025, dành cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và hạ tầng chiến lược.
Đây là gói tín dụng lớn chưa từng có, không sử dụng nguồn ngân sách nhà nước mà dựa vào nguồn lực của các ngân hàng thương mại qua cơ cấu lại vốn, kéo dài thời hạn cho vay và chia sẻ chi phí. Tính đến nay, đã có 21 ngân hàng đăng ký tham gia.
Làm sao để dòng vốn chảy hiệu quả?
Không chỉ chính sách chung, nhiều ngân hàng thương mại đã tung ra các gói tín dụng chuyên biệt để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực ưu tiên, trong đó có CNHT tiếp cận vốn dễ dàng hơn.
Về phía doanh nghiệp CNHT, ông Trần Phương Lam - Phó Tổng Giám đốc phụ trách kinh doanh của Tập đoàn N&G, Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp ngành CNHT TP. Hà Nội cho biết, các doanh nghiệp CNHT hiện được hỗ trợ qua Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) và một số ngân hàng thương mại, tiếp cận vốn vay cho đầu tư thiết bị và mở rộng sản xuất.
Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều doanh nghiệp, nhu cầu vốn của doanh nghiệp CNHT là rất lớn, nhất là khi phải nhập khẩu thiết bị công nghệ cao từ nước ngoài. Trong khi cơ chế cho vay còn ràng buộc nhiều vào tài sản thế chấp như đất, nhà xưởng - là những trở ngại gây khó khăn cho doanh nghiệp nhỏ.
Vì thế, ông Trần Phương Lam cho rằng, các doanh nghiệp mong muốn cơ chế cho vay có thể linh hoạt hơn, không chỉ dựa vào tài sản thế chấp mà xét dựa vào dự án đầu tư, hợp đồng đầu ra và năng lực sản xuất. Mô hình cho vay dựa trên dự án đã được áp dụng tại các ngân hàng nước ngoài sẽ giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ dễ tiếp cận vốn hơn, đặc biệt những doanh nghiệp mới thành lập.
Về thủ tục hưởng ưu đãi cho sản phẩm công nghệ cao, ông Lam cho biết, doanh nghiệp phải hoàn thiện nhiều giấy tờ xác nhận mới được hưởng ưu đãi, nên cần cơ chế rút ngắn, hướng dẫn cụ thể để doanh nghiệp khi đi vào sản xuất có thể tiếp cận chính sách ưu đãi ngay.
Nhưng ở chiều ngược lại, theo các chuyên gia, để dòng vốn tín dụng thực sự đến đúng “đích”, các doanh nghiệp CNHT cần có chiến lược phát triển hợp lý, có hợp đồng đầu ra, có chuỗi cung ứng rõ ràng. Khi vốn được bơm vào đúng mục tiêu để hỗ trợ sản xuất linh kiện, thiết bị, công nghệ cao của ngành CNHT, thì ngành này không chỉ đóng vai trò hỗ trợ mà hoàn toàn có thể trở thành lực đẩy chính cho tăng trưởng công nghiệp quốc gia, mở rộng khả năng tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Tuy nhiên, bên cạnh con số tăng trưởng tín dụng 23,14% là việc cần cảnh giác với rủi ro tín dụng. Mức tăng nhanh đòi hỏi chất lượng tín dụng được kiểm soát chặt chẽ, nên sự phối hợp giữa ngân hàng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý là điều bắt buộc để đảm bảo dòng vốn lưu thông hiệu quả.
