Quyết liệt để đạt mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công đạt 100% kế hoạch
Với sự chỉ đạo của Chính phủ, các dự án đầu tư công đang quyết liệt triển khai với mục tiêu hoàn thành giải ngân 100% trong năm 2025. Đây là một trong những động lực chính đóng góp cho tăng trưởng 8,3% - 8,5%; đồng thời, góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng của giai đoạn 2021 - 2025 vừa tạo đà cho những năm tiếp theo.
Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, kế hoạch đầu tư công năm 2025 được giao là 1.112.000 tỷ đồng. Đến ngày 30/9/2025, tỷ lệ giải ngân đã đạt trên 51% kế hoạch. Để đạt được mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Phó Thủ tướng trực tiếp là Tổ trưởng các Tổ làm việc nắm bắt, có giải pháp kịp thời để hỗ trợ giải quyết khó khăn, vướng mắc của các địa phương, Bộ, ngành, các chủ đầu tư...
Theo ông Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội, từ “vốn mồi” sẽ tạo ra niềm tin và kỳ vọng thu hút đầu tư tư nhân, thúc đẩy đầu tư xã hội ít nhất từ 1,5 - 2 lần, góp phần hình thành động lực tăng trưởng mạnh mẽ và bền vững hơn. Một trong những mục tiêu quan trọng của giai đoạn 2021 - 2025 chính là hoàn thành các dự án trọng điểm quốc gia, tập trung vào hạ tầng giao thông. Nếu các năm trước, phần lớn Chính phủ lập dự án, các bộ ngành quản lý đầu tư thì năm nay, thực hiện tinh thần của Nghị quyết 68/NQ-TW về phát triển kinh tế tư nhân, phương thức thực hiện dự án đầu tư công đã thay đổi.
Theo đó, Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, chuẩn bị những thủ tục ban đầu sau đó chuyển giao các tập đoàn, doanh nghiệp tư nhân trực tiếp triển khai, mở ra một sân chơi dài hạn mang lại hiệu quả và giá trị lan tỏa vượt xa một dự án hạ tầng đơn lẻ. Đơn cử, khi thực hiện dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam với tổng vốn dự kiến khoảng 1,7 triệu tỷ đồng, Nhà nước chỉ đầu tư hạ tầng nhưng với sự tham gia của khối doanh nghiệp tư nhân, không chỉ sản xuất đường ray, toa xe mà sẽ kéo theo sự phát triển của ngành luyện kim, sản xuất vật liệu, cơ khí chế tạo- nền móng hình thành ngành công nghiệp cơ khí mới…
Với chủ trương tiếp tục thúc đẩy đầu tư công hiệu quả để duy trì tăng trưởng và giảm nút thắt hạ tầng, trong quý III/2025, cả nước khởi công và khánh thành 250 công trình, dự kiến đóng góp hơn 18% GDP năm nay và đang quyết liệt triển khai trong quý IV. Tuy nhiên, đóng góp này có thể lớn hơn nếu khơi thông điểm nghẽn đưa các dự án đình trệ trong tổng số khoảng 2.200 dự án đầu tư công và tư nhân với tổng vốn khoảng 6 triệu tỉ đồng đang “nằm im” do vướng mắc pháp lý, chưa kết nối hạ tầng... Nguồn lực lớn này được giải phóng đúng chỗ sẽ lập tức được đưa vào nền kinh tế, tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
Việc giải ngân hiệu quả không chỉ tạo ra động lực ngắn hạn cho tăng trưởng GDP, mà còn có ý nghĩa chiến lược trong việc hoàn thiện hệ thống hạ tầng, cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia. Đặc biệt, nguồn vốn đầu tư công 1,112 triệu tỷ đồng năm 2025, nếu được giải ngân đúng tiến độ, sẽ lan tỏa mạnh mẽ tới khu vực tư nhân, kích thích đầu tư sản xuất, tạo thêm hàng triệu việc làm và thu nhập cho người lao động.
Theo đánh giá của các chuyên gia, các dự án hạ tầng đầu tư công có vai trò quan trọng trong lan tỏa và tạo nền tảng cho tăng trưởng trung và dài hạn. Tuy nhiên, thực tế các doanh nghiệp đang gặp khó khăn với chi phí nhân công, vật liệu (cát xây dựng) tăng nhanh. Trong khi đó, cơ chế và chế độ hợp đồng chưa điều chỉnh để hỗ trợ chi phí phát sinh, nhất là trong giai đoạn nhà thầu thúc đẩy tiến độ “3 ca, 4 kíp”. Vì vậy, để hài hoà lợi ích Nhà nước và doanh nghiệp, tiến độ phải được tính toán ngay từ đầu trong hợp đồng và dự toán để hai bên đồng hành cùng nhau thay vì những cuộc nước rút thiếu bền vững.
Bên cạnh đó, tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, thủ tục pháp lý tiếp tục triển khai để thúc đẩy đầu tư tư nhân, tháo gỡ điểm nghẽn cho các dự án xây dựng. Trong thời điểm hiện nay, khi việc sáp nhập địa phương, sở, ngành vừa thực hiện, có thể có thủ tục chưa thông suốt ảnh hưởng nhất định đến tiến độ thực hiện dự án ở khâu chuẩn bị, đấu thầu. Do đó, cần có cơ chế đặc thù bảo đảm để hoạt động bộ máy được thông suốt, không ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các dự án trong giai đoạn cuối năm nước rút.
Tại Công điện số 169/CĐ-TTg ngày 21/9/2025, Thủ tướng Chính phủ đã nghiêm khắc phê bình các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương chưa phân bổ chi tiết kế hoạch vốn và có tỷ lệ giải ngân thấp. Đồng thời, yêu cầu kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan và đề ra giải pháp khắc phục ngay.
Để đạt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương xác định đầu tư công là nhiệm vụ chính trị hàng đầu, là căn cứ đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của tổ chức, cá nhân. Vai trò người đứng đầu phải được phát huy; phân công cụ thể lãnh đạo, cán bộ phụ trách từng dự án; cá thể hóa trách nhiệm để làm cơ sở đánh giá kết quả thực hiện. Đặc biệt, cần xây dựng kế hoạch tiến độ giải ngân từng dự án theo tuần, tháng, quý và cả năm để có giải pháp quyết liệt, hiệu quả.
