Cụ thể, tại kiến nghị gửi đến sau Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, cử tri thành phố Hải Phòng cho rằng, Luật Đấu thầu được sửa đổi theo hướng phân quyền mạnh hơn cho các chủ đầu tư, công tác phê duyệt, thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu từ cấp có thẩm quyền sang chủ đầu tư thực hiện. Theo đó, chức năng quản lý nhà nước về đấu thầu hiện nay cơ bản chỉ bao gồm báo cáo công tác đấu thầu; giải quyết kiến nghị của nhà thầu trong trường hợp chủ đầu tư giải quyết không thỏa đáng và kiểm tra công tác đấu thầu.

Như vậy, quản lý nhà nước về đấu thầu chỉ tập trung vào công tác hậu kiểm, không thực hiện quản lý nhà nước từ giai đoạn chuẩn bị lựa chọn nhà thầu đến quá trình lựa chọn nhà thầu. Tuy nhiên, hiện nay hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đấu thầu chưa quy định cụ thể về trách nhiệm hậu kiểm như thế nào, chỉ nêu chung chung là theo kế hoạch hoặc đột xuất. Do đó, cử tri kiến nghị Bộ Tài chính nghiên cứu, cụ thể hóa hơn về chức năng hậu kiểm trong đấu thầu để đảm bảo công tác quản lý nhà nước về đấu thầu được thực hiện một cách có hệ thống.

Trả lời kiến nghị này, Bộ Tài chính cho biết Chính phủ đã ban hành Nghị định số 214/2025/NĐ-CP ngày 04/8/2025 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 04/8/2025, thay thế Nghị định số 24/2024/NĐ-CP). Nghị định này đã cụ thể hóa trách nhiệm quản lý nhà nước về đấu thầu không chỉ đối với công tác kiểm tra hoạt động đấu thầu mà còn bao gồm cả công tác giám sát hoạt động đấu thầu theo hướng phân cấp, phân quyền rõ ràng, có hệ thống, chặt chẽ, xuyên suốt toàn bộ quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu.

Cụ thể: Điều 131, Điều 132 đã quy định cụ thể về thẩm quyền, trình tự, thủ tục giám sát, bảo đảm đúng mục đích, nội dung, đối tượng cần giám sát. Theo đó, người có thẩm quyền và cơ quan quản lý nhà nước có trách nhiệm giám sát thường xuyên, liên tục quá trình lựa chọn nhà thầu cùng với sự hỗ trợ thông tin cập nhật gửi đến từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.

Đặc biệt, Nghị định 214/2025/NĐ-CP đã quy định bắt buộc giám sát đối với gói thầu có nguy cơ xảy ra vi phạm như: người có thẩm quyền giám sát đối với gói thầu thuộc trường hợp chỉ định thầu quy định tại các điểm a, b, c, e, g khoản 2 và khoản 7 Điều 78; gói thầu thuộc trường hợp lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt quy định tại khoản 1, khoản 2, khoản 3 và điểm u khoản 4 Điều 84 của Nghị định số 214/2025/NĐ-CP…; Giám sát thường xuyên của cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu đối với gói thầu có tính chất quan trọng, trọng điểm được áp dụng hình thức chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt; hàng hóa, dịch vụ thuộc các dự án quan trọng, trọng điểm được áp dụng đặt hàng…

Bên cạnh đó, doanh nghiệp nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên thực hiện hoạt động lựa chọn nhà thầu theo quy định tại điểm d khoản 7 Điều 3 của Luật Đấu thầu cũng thuộc đối tượng phải giám sát, bảo đảm quá trình lựa chọn nhà thầu tuân thủ quy định pháp luật.

Điều 122 đến Điều 130 đã quy định cụ thể về thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện công tác kiểm tra hoạt động đấu thầu, bảo đảm đầy đủ cơ sở pháp lý để thực hiện công tác này. Theo đó, trách nhiệm kiểm tra hoạt động đấu thầu được giao cho Bộ Tài chính, Bộ cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và người có thẩm quyền thực hiện theo phạm vi, lĩnh vực, địa bàn quản lý. Công tác này được thực hiện theo kế hoạch thường xuyên hằng năm hoặc đột xuất (thực hiện vào bất kỳ thời điểm nào của quá trình lựa chọn nhà thầu khi nhận được thông tin phản ánh về dấu hiệu vi phạm, tiêu cực).

Ngoài ra, các biểu mẫu về công tác kiểm tra (như Kế hoạch kiểm tra chi tiết, báo cáo kết quả kiểm tra, kết luận kiểm tra…) đã được ban hành kèm theo Thông tư số 80/2025/TT-BTC ngày 08/8/2025 quy định chi tiết mẫu hồ sơ yêu cầu, báo cáo đánh giá, báo cáo thẩm định, kiểm tra, báo cáo tình hình thực hiện hoạt động đấu thầu để bảo đảm thuận lợi, hiệu quả khi tiến hành kiểm tra hoạt động đấu thầu.