Báo cáo thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về chất vấn tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Bộ Tài chính cho biết, Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp số 68/2025/QH15 đã quy định cơ chế tăng cường giám sát, kiểm tra, thanh tra, đánh giá của chủ sở hữu đối với doanh nghiệp nhà nước. Ngoài ra, Luật số 68/2025/QH15 được xây dựng trên tinh thần, cách thức tiếp cận mới, rõ ràng và trao quyền nhiều hơn cho doanh nghiệp nhà nước; phân công rõ, phân cấp mạnh trong việc quản lý vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp; tách bạch, phân định rõ chức năng quản lý Nhà nước với chức năng đại diện chủ sở hữu Nhà nước và với hoạt động quản trị của doanh nghiệp và tăng tính chủ động trong các quyết định đầu tư của doanh nghiệp.
 |
| Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp số 68/2025/QH15 đã quy định cơ chế tăng cường giám sát, kiểm tra, thanh tra, đánh giá của chủ sở hữu đối với doanh nghiệp nhà nước. |
Qua đó, góp phần khơi thông nguồn lực của các doanh nghiệp nhà nước, mở rộng quy mô hoạt động, ngành nghề kinh doanh, tạo điều kiện liên kết mạnh mẽ hơn nữa giữa doanh nghiệp nhà nước với các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp FDI từ đó góp phần hình thành, phát triển các chuỗi cung ứng.
Triển khai nhiệm vụ được giao, Bộ Tài chính đã xây dựng dự thảo Nghị định về giám sát, kiểm tra, đánh giá, xếp loại, báo cáo và công khai thông tin trong quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (quy định chi tiết Luật số 68/2025/QH15). Dự thảo Nghị định được xây dựng với mục đích hoàn thiện thể chế và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác giám sát, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, phát hiện, ngăn chặn kịp thời việc sử dụng lãng phí, thất thoát vốn nhà nước tại doanh nghiệp; các hành vi vi phạm trong quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp; nâng cao tính minh bạch, công khai, trách nhiệm giải trình.
Cụ thể, về công khai thông tin hoạt động của doanh nghiệp căn cứ quy định Luật số 68/2025/QH15 (Điều 55), dự thảo Nghị định đã quy định đối với việc công khai thông tin của cơ quan đại diện chủ sở hữu, công khai thông tin của Bộ Tài chính, các mục tiêu, nguyên tắc thực hiện công khai thông tin; doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ công bố thông tin định kỳ và bất thường theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp.
Về hoàn thiện cơ chế giám sát dự thảo Nghị định đưa ra khái niệm cụ thể và phân định rõ mục tiêu của giám sát, kiểm tra; phân định rõ phương thức giám sát (giám sát gián tiếp; giám sát trực tiếp được thực hiện trên cơ sở tình hình, yêu cầu thực tiễn), kiểm tra (kiểm tra theo kế hoạch được thực hiện trên cơ sở tình hình, yêu cầu thực tiễn, kết quả giám sát; kiểm tra đột xuất được thực hiện khi có dấu hiệu bất thường hoặc cần xác minh nội dung trong quá trình giám sát). Dự thảo Nghị định cũng quy định rõ việc tổ chức triển khai, xử lý kết quả, trách nhiệm các bên liên quan trong giám sát, kiểm tra.
Về đánh giá hiệu quả quản trị, điều hành, dự thảo Nghị định quy định 5 chỉ tiêu để đánh giá, xếp loại doanh nghiệp. Cụ thể, bên cạnh các chỉ tiêu về Doanh thu, Lợi nhuận sau thuế, Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu (ROE). Tình hình thực hiện sản phẩm, dịch vụ công ích dự thảo Nghị định bổ sung chỉ tiêu Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên tổng tài sản (ROA) trong trường hợp ROE không khả dụng và Chỉ tiêu giá trị khối lượng thực hiện hoặc giá trị giải ngân đối với khoản đầu tư, dự án đầu tư.
Ngoài ra, dự thảo Nghị định quy định việc đánh giá, xếp loại doanh nghiệp căn cứ mức độ thực hiện các nhiệm vụ, chỉ tiêu được giao trên nguyên tắc đánh giá hiệu quả tổng thể, có tính đến các nhiệm vụ chính trị, quốc phòng, an ninh, không vì mục tiêu lợi nhuận và việc thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới theo tinh thần của Nghị quyết số 57 NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị.
Đối với nhiệm vụ cơ cấu lại tài chính, vốn, tài sản, đẩy nhanh thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp đối với các lĩnh vực nhà nước không cần nắm giữ, tập trung đầu tư có trọng tâm vào các ngành, lĩnh vực mũi nhọn, then chốt, có thế mạnh, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn. Trong đó, các nội dung quy định về, đầu tư vốn nhà nước để thành lập, để bổ sung vốn điều lệ các doanh nghiệp phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; nội dung cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực nhà nước không cần nắm giữ hiện đã được Bộ Tài chính xây dựng tại các Nghị định quy định chi tiết Luật số 68/2025/QH15 và trình Chính phủ để ban hành trong thời gian tới để triển khai thực hiện.
