Ông Hoàng Hải – Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) đã có những chia sẻ xung quanh việc Chính phủ mới ban hành Nghị định số 242/2025/NĐ-CP.

Phóng viên: Thưa ông, đâu là mục tiêu trọng tâm khi Chính phủ ban hành Nghị định số 242/2025/NĐ-CP về quản lý và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi?

Ông Hoàng Hải: Nghị định số 242/2025/NĐ-CP được ban hành với kỳ vọng rất lớn từ các nhà tài trợ cũng như các cơ quan thực hiện dự án trong nước. Mục tiêu chính là tháo gỡ những điểm nghẽn tồn tại lâu nay, qua đó thúc đẩy tiến độ triển khai và giải ngân vốn ODA, vốn vay ưu đãi.

Điểm nổi bật của nghị định là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, trao nhiều thẩm quyền hơn cho cơ quan chủ quản và chủ dự án. Nếu trước đây, những vấn đề như chuẩn bị dự án hay xử lý số dư vốn vay đều phải trình Chính phủ xem xét, thì nay đã được giao toàn quyền cho cơ quan chủ quản quyết định.

Ví dụ, với các dự án viện trợ, mức giá trị phải xin ý kiến phê duyệt đã được nâng từ 200.000 USD lên 300.000 USD. Điều này giúp các bộ, ngành, địa phương và chủ dự án chủ động hơn, không mất thời gian xin ý kiến từng trường hợp. Đồng thời, nhiều thủ tục vốn kéo dài – từ thẩm định, phê duyệt thiết kế đến báo cáo định kỳ – cũng được rút ngắn, giúp tiết kiệm thời gian và giảm tầng nấc trung gian.

Chúng tôi mong muốn nguồn vốn quốc tế này thực sự đến nhanh và hiệu quả hơn với các dự án, từ khâu chuẩn bị đến triển khai và giải ngân.

Trong quá trình xây dựng nghị định, Bộ Tài chính đã phối hợp chặt chẽ với các đối tác phát triển đến từ quốc tế… để vừa bảo đảm tuân thủ pháp luật Việt Nam, vừa tiệm cận với thông lệ quốc tế. Sau khi Nghị định ban hành, chúng tôi sẽ tiếp tục phổ biến, triển khai, đồng thời lắng nghe phản hồi từ các nhà tài trợ cũng như các cơ quan, chủ dự án để hoàn thiện hơn nữa.

Phóng viên: Vậy theo ông, Nghị định số 242/2025/NĐ-CP sẽ giúp gì cho tiến độ giải ngân vốn ODA và vốn vay ưu đãi – vấn đề vốn được coi là “điểm nghẽn” nhiều năm qua?

Ông Hoàng Hải: Nhiều năm qua, việc giải ngân vốn ODA, vốn vay ưu đãi khá chậm. Nhưng phải nói rõ rằng, nguyên nhân chủ yếu không phải từ phía nhà tài trợ, mà nằm ở các khâu trong nước: giải phóng mặt bằng, công tác chuẩn bị dự án, quy trình thủ tục hành chính.

Nghị định mới sẽ tạo điều kiện để tháo gỡ những điểm nghẽn này. Khi thủ tục trong nước được đơn giản hóa, phân quyền rõ ràng, cơ quan chủ quản có thể chủ động giải quyết ngay, không mất thời gian chờ đợi. Tuy nhiên, còn một phần khác đến từ quy định riêng của các đối tác phát triển – đó là yếu tố chúng ta không thể quyết định, vì họ áp dụng chung cho nhiều quốc gia. Do vậy, chúng ta phải tiếp tục đối thoại, phối hợp để hài hòa thủ tục trong nước và thủ tục quốc tế.

Phóng viên: Một trong những vướng mắc lớn trước đây là doanh nghiệp khó tiếp cận vốn vay ưu đãi do quy định về cơ quan chủ quản. Nghị định số 242/2025/NĐ-CP có giải pháp nào để tháo gỡ vấn đề này, thưa ông?

Ông Hoàng Hải: Đây là một điểm mới rất quan trọng. Trước kia, nhiều dự án của doanh nghiệp bị “tắc” vì không xác định được cơ quan chủ quản đứng ra chịu trách nhiệm, trong khi quy định lại bắt buộc phải có. Với Nghị định số 242/2025/NĐ-CP, Chính phủ đã phê duyệt chủ trương cho phép doanh nghiệp được trực tiếp tiếp cận vốn vay ưu đãi, không cần thông qua cơ quan chủ quản nữa. Quy định mới này sẽ mở rộng cơ hội tiếp cận vốn cho doanh nghiệp, đồng thời tăng tính chủ động, linh hoạt trong triển khai dự án.

Phóng viên: Với những thay đổi này, Bộ Tài chính kỳ vọng tỷ lệ giải ngân vốn ODA, vốn vay ưu đãi trong thời gian tới sẽ cải thiện ra sao?

Ông Hoàng Hải: Nghị định mới chắc chắn sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn, nhưng để tăng tỷ lệ giải ngân, còn cần giải quyết đồng bộ các yếu tố khác. Như tôi đã nói, nhiều chậm trễ nằm ở công tác giải phóng mặt bằng, chuẩn bị đầu tư, hay sự sẵn sàng của dự án. Đây là những khâu phụ thuộc nhiều vào phía địa phương và chủ đầu tư.

Chúng tôi hy vọng với cơ chế mới, tỷ lệ giải ngân sẽ được cải thiện rõ rệt, vốn vay quốc tế được đưa nhanh vào nền kinh tế, góp phần thúc đẩy tăng trưởng.

Phóng viên: Xin cảm ơn những chia sẻ của ông!