Tăng cường bảo mật thông tin, dữ liệu người nộp thuế

Tại sự kiện, Ban tổ chức ghi nhận nhiều ý kiến liên quan đến các quy định về xử phạt; tổ chức thi chứng chỉ hành nghề đại lý thuế, mô hình quản lý, chức năng của ngành Thuế; quy định thời gian xử lý về kê khai sai; cho thuê bất động sản, thủ tục phá sản…

Cụ thể, đối với nội dung về quy định xử phạt, bà Đinh Thị Huyền - Giám đốc Công ty cổ phần tư vấn thuế Savitax kiến nghị, Dự thảo Luật cần nêu rõ và phân biệt các mức phạt khác nhau cho hành vi vi phạm lần đầu do thiếu hiểu biết hoặc tái phạm, cũng như phân định rõ lỗi cố ý hay vô ý. Đặc biệt là lỗi kỹ thuật trong bối cảnh các hộ kinh doanh chuyển đổi sang kê khai hoặc công ty.  

Đồng thời, cần quy định cụ thể về các tình tiết giảm nhẹ trong luật như: Tự giác khắc phục hậu quả, hợp tác với cơ quan thuế để được xem xét hỗ trợ giảm thiểu các xử lý vi phạm không mang tính cố ý.

Góp ý về mô hình quản lý chức năng của cơ quan thuế, ông Lê Khánh Lâm - Phó Chủ tịch thường trực HTCAA chia sẻ, mô hình quản lý theo chức năng về tuyên truyền, hỗ trợ, kiểm tra, thu hồi nợ… là mô hình tiên tiến được nhiều nước đang áp dụng.

Tuy nhiên, nội dung tại Dự thảo có xu hướng chuyên về quản lý theo nhóm đối tượng rủi ro, điều này sẽ ảnh hưởng đến tính đồng nhất và chất lượng trong việc trả lời, quản lý của cơ quan thuế.

Ông Lê Khánh Lâm cũng nhấn mạnh về bảo mật thông tin trong bối cảnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và đề xuất Dự thảo cần nêu rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong vấn đề bảo mật thông tin, dữ liệu người nộp thuế.

Về quản lý kinh tế số, Trưởng Ban chính sách của HTCAA Nguyễn Văn Được cho rằng, luật chỉ cần đưa ra phương thức quản lý (theo đối tượng hay chức năng), còn cách quản lý cụ thể thì giao cho cơ quan thuế. Riêng về bảo mật thông tin, Luật Quản lý thuế đã nói rõ trách nhiệm của cơ quan thuế và các luật khác cũng quy định về việc này.

Ông Nguyễn Văn Được kiến nghị, Luật Quản lý thuế (thay thế) cần định danh rõ các hành vi trốn thuế, khai sai, vi phạm thủ tục thay vì quy định cụ thể mức phạt hay tình tiết giảm nhẹ.

Với đề xuất về bỏ tổ chức thi chứng hành nghề đại lý thuế, ông Được nêu quan điểm nên duy trì tổ chức thi, bởi vì, chứng chỉ này là ranh giới pháp định để đảm bảo chất lượng người hành nghề. Tuy nhiên, ông Được đề xuất có thể mở rộng đối tượng được miễn thi.

Không xử phạt hành vi kê khai sai từ 5 đến 10 năm trước

Về nội dung thời gian điều chỉnh kê khai sai, một số ý kiến tại Hội nghị cho rằng, Dự thảo Luật sửa đổi thời gian này từ 10 năm xuống còn 5 năm, trong khi thực tế có những doanh nghiệp làm kế toán từ 7 đến 10 năm chưa quyết toán.

Việc giới hạn 5 năm sẽ gây khó khăn, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn. Do đó, nhiều chuyên gia kiến nghị giữ nguyên quy định cho phép doanh nghiệp điều chỉnh kê khai trong vòng 10 năm.

Ông Nguyễn Văn Được cho rằng, việc rút ngắn thời gian điều chỉnh xuống 5 năm để giảm tải hạ tầng công nghệ, tài nguyên quốc gia và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật.

Mặc dù vậy, ông Được cũng chỉ ra khoảng trống trong Dự thảo không hề có điều khoản xử lý cho giai đoạn từ 5 đến dưới 10 năm.

Ông Được đề nghị cơ quan thuế cần tiếp cận quy định của pháp luật kế toán về điều chỉnh hồi tố và phi hồi tố. Cụ thể, trong 5 năm thì cho kê khai điều chỉnh như cũ; trên 5 năm và dưới 10 năm thì cho điều chỉnh phi hồi tố vào năm phát hiện, tức là ghi nhận số thuế tăng lên đóng vào ngân sách, vẫn tính tiền chậm nộp nhưng không phạt.

Điều này giúp giải quyết bản chất sai sót, giảm tải hệ thống và nâng cao hiệu quả quản lý của cơ quan thuế mà không làm thất thoát nguồn thu ngân sách Nhà nước.

Theo ông Trần Ca - Giám đốc Công ty TNHH Đại lý thuế ACC Thái Bình Dương, việc áp dụng các quy định mới để khóa mã số thuế hoặc ngăn chặn phát hành hóa đơn đối với các doanh nghiệp có vấn đề trong quá khứ gây khó khăn, làm đứt gãy chuỗi cung ứng và ảnh hưởng đến doanh nghiệp và nền kinh tế.

Ông Trần Ca kiến nghị cần có một lộ trình hoặc thời gian nhất định để doanh nghiệp có cơ hội khắc phục, xử lý các trách nhiệm và được tiếp tục phát hành hóa đơn, kinh doanh trong thời gian đó. Cơ quan chức năng cần ràng buộc về thời gian xử lý hồ sơ và chịu trách nhiệm nếu doanh nghiệp không thực hiện.

Đối với hoạt động cho thuê bất động sản (BĐS), ông Trần Văn Quân - Giám đốc Công ty TNHH Vietnam Tax Accounting Consultancy (VNTAC) cho biết, trường hợp kinh doanh BĐS nhỏ lẻ, không bắt buộc đăng ký kinh doanh theo Luật Kinh doanh BĐS và Nghị định số 68/2025/NĐ-CP, nhưng một số nơi vẫn yêu cầu phải đăng ký kinh doanh mới cấp phép kê khai thuế.

Đối với trường hợp cá nhân người nước ngoài không định cư tại Việt Nam và sở hữu nhiều căn hộ chung cư cho thuê, cơ quan thuế yêu cầu nhập số điện thoại cho từng tài sản. Điều này gây nhiều vướng mắc khi thực hiện thủ tục. Do đó, ông Quân đề nghị cần làm rõ và thống nhất cách xử lý cho trường hợp này.

Về nội dung này, Trưởng Ban chính sách của HTCAA khẳng định, pháp luật kinh doanh không cấm cá nhân Việt Nam đăng ký hộ kinh doanh cho thuê nhà.

Đối với người nước ngoài, mặc dù không thể thành lập hộ kinh doanh, nhưng theo quy định, khi phát sinh thu nhập chịu thuế tại Việt Nam, họ phải đăng ký thuế và cơ quan thuế phải cấp mã số thuế, việc từ chối là không đúng quy định.

Ngoài những vấn đề trên, ông Nguyễn Văn Được cũng nêu một số điểm khác trong Dự thảo Luật cần được xem xét như: Trách nhiệm kiểm tra thuế trong trường hợp doanh nghiệp giải thể, phá sản, tổ chức lại.

Hiện nay, trong Dự thảo không có quy định rõ ràng về trách nhiệm của cơ quan thuế trong việc xác định nghĩa vụ thuế trước khi giải quyết thủ tục phá sản. Ông Được đề xuất cần quy định rõ trách nhiệm này.  

Về nội dung chuyển trụ sở, mặc dù Dự thảo tiến bộ hơn khi chỉ yêu cầu quyết toán thuế khi chuyển trụ sở nếu có rủi ro cao. Tuy nhiên, ông Được cho rằng không nhất thiết phải kiểm tra thuế riêng cho trường hợp này vì rủi ro có thể được xử lý bằng kiểm tra chuyên đề.