Được tổ chức theo sáng kiến của Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva nhằm ứng phó sự leo thang của các biện pháp thương mại đơn phương, Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến là dịp để các nhà lãnh đạo BRICS trao đổi quan điểm về cách đối phó các rủi ro bắt nguồn từ sự gia tăng các biện pháp đơn phương, nhất là trong thương mại quốc tế, cũng như cách mở rộng cơ chế đoàn kết, phối hợp và thúc đẩy thương mại nội khối.

Các nhà lãnh đạo BRICS đã đạt được đồng thuận về nhu cầu hướng tới một trật tự quốc tế công bằng, cân bằng và bao trùm hơn; đồng thời tái khẳng định cam kết bảo vệ chủ nghĩa đa phương và cải cách các thể chế quốc tế. BRICS chỉ trích mọi hình thức bảo hộ thương mại, nhấn mạnh sự cần thiết của việc duy trì hệ thống thương mại đa phương; trong đó, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là yếu tố cốt lõi.

Các thành viên BRICS cho rằng cần ủng hộ cải cách WTO. Cam kết giảm dần các rào cản phi thuế quan sẽ giúp BRICS trở thành đối tác thương mại ổn định, cùng có lợi.

Sau khi mở rộng từ 5 lên 11 quốc gia thành viên, nhóm BRICS đã đạt sự đồng thuận thúc đẩy cải cách các thể chế toàn cầu. Đầu tháng 7 vừa qua, các bộ trưởng tài chính của các quốc gia thuộc nhóm đã đưa ra đề xuất chung về việc cải tổ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), trong đó có việc tăng quyền biểu quyết cho các quốc gia đang phát triển trong định chế tài chính này.

Nhiều thành viên BRICS cho rằng, hiện tồn tại những bất công khi quyền biểu quyết của các quốc gia BRICS chưa phản ánh đúng thực tế khách quan và vai trò quan trọng của khối tại các thể chế tài chính.

Trong phát biểu tại hội nghị trực tuyến lần này, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva cho rằng, các quốc gia BRICS đang trở thành nạn nhân của những biện pháp thương mại không công bằng và phi lý, đồng thời chỉ trích việc áp thuế như một hình thức gây áp lực kinh tế.

Tổng thống Brazil trước đây đã từng thẳng thắn chỉ trích mô hình kinh tế tân tự do khi ông dẫn số liệu cho biết, chỉ trong một thập kỷ qua, khoảng 3.000 tỷ phú trên thế giới đã thu về hơn 6.500 nghìn tỷ USD, trong khi dòng chảy hỗ trợ quốc tế sụt giảm và gánh nặng nợ nần của các nước đang phát triển ngày một gia tăng.

Theo nhà lãnh đạo Brazil, mô hình tân tự do đang ngày càng làm sâu sắc thêm sự bất bình đẳng toàn cầu. Các cơ chế hiện tại đang tạo ra một “Kế hoạch Marshall ngược”, khi các nền kinh tế mới nổi thực chất lại đang tài trợ cho các nước phát triển, và chủ nghĩa bảo hộ tạo ra những bất lợi nghiêm trọng cho các nước đang phát triển.

BRICS đang dần trở thành tập hợp các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển quy mô lớn nhất thế giới. Chiếm gần 40% GDP toàn cầu và gần một nửa dân số thế giới, BRICS là nhóm các nền kinh tế đang nổi hàng đầu của Nam bán cầu. BRICS và các nước phương Nam đang hướng tới vị trí tiên phong nỗ lực làm sống động lại hợp tác đa phương, đẩy mạnh kết nối, xây dựng lòng tin và hợp tác giữa các nước phát triển và đang phát triển.

Để nâng cao tự chủ chiến lược, BRICS nhận thấy cần tập trung vào phát triển và củng cố các động lực tăng trưởng kinh tế, tích cực đi đầu hợp tác phát triển và khai thác tiềm năng tăng trưởng của các lĩnh vực mới nổi.

Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến những thay đổi nhanh chưa từng thấy, các quy tắc và trật tự quốc tế bị thách thức nghiêm trọng, thẩm quyền cũng như tính hiệu quả của các thể chế đa phương tiếp tục bị suy yếu, các nước BRICS quyết tâm thúc đẩy cải cách quản trị toàn cầu, đồng thời ưu tiên các vấn đề của các nước đang phát triển, nhằm xây dựng một trật tự thế giới đa cực, toàn diện hơn.