Tận dụng hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do

Phát biểu khai mạc phiên họp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên- Trưởng Ban Chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế nhấn mạnh, đây là phiên họp đầu tiên của Ban Chỉ đạo sau khi được kiện toàn theo Quyết định số 1812/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, đây là những bước đi quan trọng, là cơ sở cho việc triển khai hiệu quả các hoạt động của Ban Chỉ đạo trong thời gian tới.

Tại Phiên họp Các Ủy viên Ban Chỉ đạo, đại biểu tham dự đã chia sẻ thẳng thắn, đóng góp các ý kiến cụ thể, thiết thực; cho thấy các bộ, ngành, địa phương đã có nhiều nỗ lực trong việc cụ thể hóa chủ trương, nghị quyết của Đảng và Chính phủ, gắn kết nhiệm vụ hội nhập kinh tế quốc tế với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của từng ngành, từng địa phương. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ trong thực thi các hiệp định thương mại tự do, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận thị trường, mở rộng xuất khẩu, thu hút đầu tư và thúc đẩy cải cách thể chế trong nước.

Tuy nhiên, các thành viên Ban Chỉ đạo liên ngành cũng nhận định tình hình trước mắt vẫn còn không ít khó khăn, thách thức, trong bối cảnh thế giới và khu vực đang diễn biến nhanh chóng và phức tạp. Xung đột thương mại, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, các vấn đề mới nổi như thuế quan với Hoa Kỳ, các vụ kiện phòng vệ thương mại, hàng rào kỹ thuật xanh của EU, hay những yêu cầu mới về phát triển bền vững… đang đặt ra những vấn đề cần phải xử lý cả trong ngắn và dài hạn.

Thống nhất các ý kiến tại phiên họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên- Trưởng Ban Chỉ đạo liên ngành nhận định, theo đánh giá của nhiều tổ chức trên thế giới, quy mô nền kinh tế nước ta đứng thứ 32 và độ mở nền kinh tế thuộc top dẫn đầu; kim ngạch xuất nhập khẩu tăng trưởng rất nhanh qua hàng năm, tăng 47% từ 2020 đến nay. Nếu năm 2020, giá trị kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 545 tỷ USD thì đến năm 2025, kết quả này sẽ lập một con số kỷ lục mới, khoảng 920 - 930 tỷ USD.

Từ một nền kinh tế tự cung tự cấp, Việt Nam đã vươn ra thế giới thông qua việc gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và ký kết các Hiệp định thương mại tự do (FTA)… Tính đến thời điểm hiện nay, Việt Nam đã có 20 FTA được ký kết và đàm phán; trong đó có 17 FTA đã và đang thực thi với các nền kinh tế lớn trên thế giới, chiếm 90% GDP toàn cầu.

Về thu hút đầu tư FDI, Việt Nam là một trong số 15 nước thu hút đầu tư FDI rất thành công, đặc biệt là trong khoảng 10 năm trở lại đây với tốc độ tăng trưởng khoảng 20 - 25 % trăm/năm. Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài. Về thương mại điện tử, nhất là thương mại điện tử xuyên biên giới, Việt Nam cũng có tốc độ tăng trưởng rất mạnh, khoảng 22 - 25%/năm. Hiện nay, Việt Nam là một trong 5 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam không thể chỉ đo đếm bằng sự mở cửa của nền kinh tế, bằng số lượng các FTA được ký kết, hay số vốn FDI đầu tư vào Việt Nam, thậm chí không đo bằng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng lên hàng năm mà cần phụ thuộc vào năng lực nội tại của nền kinh tế đất nước, và sự tham gia của doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Việt Nam đã thành công trong thu hút đầu tư, thành công trong đàm phán ký kết các FTA, nhưng lợi ích Việt Nam được hưởng trong tiến trình hội nhập chưa được như kỳ vọng. Điều này đòi hỏi chúng ta phải nâng tầm quá trình hội nhập quốc tế về kinh tế.

Chủ động tham gia xây dựng các quy tắc, tiêu chuẩn quốc tế

Để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ đã đề ra, đồng thời phát huy vai trò của các cơ quan điều phối liên ngành, Bộ trưởng đề nghị các thành viên Ban chỉ đạo liên ngành, các Bộ, ngành, địa phương trong thời gian tới tổ chức triển khai đồng bộ, bảo đảm tiến độ, chất lượng các nhiệm vụ được giao. Đồng thời, tiếp tục triển khai đàm phán và thực thi hiệu quả các FTA. Tập trung xử lý các vấn đề tồn tại để khai thác hiệu quả 17 Hiệp định/thỏa thuận thương mại đã ký kết, tiếp tục đẩy mạnh mở rộng và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu thông qua việc nghiên cứu các thị trường mới, tiềm năng, còn dư địa khai thác tại Trung Đông, châu Phi, Châu Mỹ Latinh… Đồng thời thúc đẩy đàm phán các Hiệp định thương mại tự do mới như khởi động đàm phán Hiệp định ưu đãi thương mại (PTA) với Pakistan; tiến hành các thủ tục cần thiết để tiến tới khởi động đàm phán Hiệp định FTA với GCC và MERCOSUR.

Bên cạnh đó, ưu tiên tập trung nguồn lực thực hiện nhiệm vụ tiếp tục đàm phán thương mại đối ứng với Hoa Kỳ để đạt được cam kết thuận lợi nhất cho Việt Nam, hướng tới một Hiệp định thương mại toàn diện, công bằng, cân bằng và bền vững. Chú trọng công tác cảnh báo, khuyến nghị tới các địa phương, hiệp hội ngành hàng doanh nghiệp các giải pháp ứng phó kịp thời và phù hợp với chính sách thuế quan của Hoa Kỳ. Tăng cường nắm bắt, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ các địa phương, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp có hoạt động thương mại xuất nhập khẩu với Hoa Kỳ.

Thúc đẩy hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực mới như chuyển đổi năng lượng, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, chuyển giao công nghệ, ứng dụng các thành tựu khoa học, đổi mới sáng tạo để xây dựng phát triển các ngành công nghiệp mang tính nền tảng. Chủ động, tích cực tham gia xây dựng các quy tắc, tiêu chuẩn quốc tế về các công nghệ mới đảm bảo an toàn và cùng có lợi, thúc đẩy nâng cao năng lực và chuyển giao công nghệ trong các FTA mà Việt Nam là thành viên.