Với lợi thế về điều kiện sinh thái, khí hậu và bản sắc văn hóa độc đáo, tỉnh Cao Bằng đã và đang khai thác hiệu quả tiềm năng nông nghiệp đặc sản, biến lợi thế thành hàng hóa có giá trị cao. Từ chương trình OCOP, xúc tiến thương mại, phát triển hợp tác xã đến ứng dụng thương mại điện tử, tỉnh miền núi biên cương này đang tạo bước chuyển mình mạnh mẽ, đưa nông sản vươn xa, góp phần phát triển kinh tế nông thôn bền vững và nâng cao đời sống người dân.
Cao Bằng từ lâu được biết đến là vùng đất có điều kiện tự nhiên thuận lợi, khí hậu trong lành, thổ nhưỡng phong phú cùng nguồn gen cây trồng, vật nuôi đặc hữu. Những yếu tố này đã tạo nên hàng loạt đặc sản mang hương vị đặc trưng, in đậm dấu ấn văn hóa vùng cao.
Hiện nay, toàn Tỉnh có hơn 500 cơ sở ngành nghề và làng nghề nông thôn, trong đó hàng trăm cơ sở chế biến nông - lâm sản, hợp tác xã và các hộ sản xuất nhỏ lẻ. Đây là lực lượng nền tảng góp phần quan trọng đưa nông sản Cao Bằng trở thành hàng hóa.
Từ năm 2020, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) được triển khai mạnh mẽ. Chỉ trong vài năm, Tỉnh đã có hơn 170 sản phẩm OCOP được công nhận, chủ yếu tập trung vào nhóm thực phẩm, đồ uống, thủ công mỹ nghệ và dịch vụ du lịch cộng đồng. Trong đó, có nhiều sản phẩm tiêu biểu đã trở thành “thương hiệu vàng” của địa phương như: lạp sườn, thịt hun khói của Hợp tác xã Tâm Hòa; miến dong Tân Việt Á; gạo nếp hương Bảo Lạc; thạch đen Lê Thùy; dao rèn Phúc Sen…
Điểm nổi bật là sản phẩm miến dong Tân Việt Á đã xuất khẩu chính ngạch sang Mỹ với sản lượng 4 tấn mỗi tháng, đánh dấu bước tiến vượt bậc trong hành trình hội nhập của nông sản Cao Bằng. Đây là minh chứng rõ nét cho nỗ lực xây dựng thương hiệu và nâng cao chất lượng để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
Không chỉ dừng lại ở việc được công nhận OCOP, nhiều sản phẩm đã được gắn với chỉ dẫn địa lý, thương hiệu tập thể như hạt dẻ Trùng Khánh, quýt Trà Lĩnh, thịt bò Mông, bánh khẩu Sli Nà Giàng. Điều đó cho thấy quyết tâm của Tỉnh trong việc phát huy tiềm năng, đưa đặc sản thành thương hiệu có giá trị gia tăng cao, không chỉ phục vụ nhu cầu trong tỉnh mà còn vươn ra thị trường cả nước và quốc tế.
Nếu trước đây, nông sản Cao Bằng chủ yếu tiêu thụ qua chợ truyền thống, thì nay bức tranh thị trường đã đổi thay mạnh mẽ. Tỉnh đã triển khai hàng loạt hoạt động xúc tiến thương mại, từ tổ chức hội chợ OCOP thường niên, tham gia các triển lãm quy mô quốc gia, quốc tế cho đến tổ chức tuần hàng liên kết vùng.
Một trong những dấu ấn nổi bật là Tuần hàng giới thiệu sản phẩm Cao Bằng tại TP. Hồ Chí Minh năm 2025, quy tụ gần 80 sản phẩm đặc trưng. Sự kiện này không chỉ tạo cơ hội quảng bá mà còn giúp doanh nghiệp địa phương kết nối trực tiếp với hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi, các nhà phân phối lớn ở khu vực phía Nam.
Song song với xúc tiến thương mại truyền thống, Cao Bằng đã nhanh chóng bắt nhịp xu hướng công nghệ số. Hàng loạt sản phẩm đặc sản được đưa lên các sàn thương mại điện tử như: Shopee, Lazada, Voso, Postmart, TikTok Shop… Nhiều chương trình livestream quảng bá nông sản đã tạo hiệu ứng tích cực, giúp nông sản Cao Bằng đến gần hơn với người tiêu dùng khắp cả nước.
Không chỉ dừng ở thị trường nội địa, sản phẩm Cao Bằng đã vươn ra quốc tế. Tại Hội chợ Thương mại Việt - Lào 2025 ở thủ đô Viêng Chăn, gian hàng Cao Bằng đã đón hơn 2.000 lượt khách, kết nối thành công 6 sản phẩm vào hệ thống siêu thị Vimart - một trong những chuỗi bán lẻ lớn nhất của người Việt tại Lào. Những sản phẩm như miến dong, gạo nếp Ong, trà dược liệu, bún khô đã gây ấn tượng mạnh, mở ra cơ hội mở rộng thị trường khu vực.
Có thể nói, sự đa dạng trong kênh tiêu thụ đã giúp đặc sản Cao Bằng vừa giữ vững thị trường truyền thống, vừa chinh phục những “sân chơi” mới hiện đại, rộng lớn và cạnh tranh hơn.
Trong hành trình đưa nông sản đến tay người tiêu dùng, hợp tác xã đóng vai trò cầu nối quan trọng, giúp bà con thay đổi tư duy sản xuất và từng bước tham gia vào chuỗi giá trị.
HTX Nông nghiệp Ba Sạch (phường Thục Phán) là ví dụ điển hình. Từ một mô hình nhỏ, HTX đã đầu tư mạnh mẽ vào sơ chế, đóng gói, phát triển hơn 30 sản phẩm, trong đó 12 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao. Doanh thu năm 2024 đạt hơn 20 tỷ đồng, tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương.
HTX Miến dong Án Lại (xã Nguyễn Huệ) cũng là một câu chuyện thành công. Trước đây, người dân chỉ bán củ dong riềng tươi với giá thấp. Khi tham gia HTX, họ được hỗ trợ vốn, kỹ thuật để chế biến thành sản phẩm miến dong đạt chuẩn an toàn, mẫu mã đẹp, giá trị tăng gấp nhiều lần. Hiện sản phẩm đã có mặt tại các siêu thị, cửa hàng nông sản sạch, trở thành thương hiệu uy tín của địa phương.
Nhờ phát triển HTX, nhiều sản phẩm đã xây dựng được chỉ dẫn địa lý, thương hiệu tập thể. Đây không chỉ là yếu tố gia tăng giá trị mà còn là “tấm hộ chiếu” giúp đặc sản Cao Bằng đi xa hơn. Quan trọng hơn, mô hình HTX còn góp phần trực tiếp vào công tác giảm nghèo. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều của tỉnh từ 18% năm 2021 đã giảm xuống còn dưới 10% năm 2024, dự kiến chỉ còn 4% vào cuối năm 2025.
HTX chính là nơi tập hợp nông dân, giúp bà con thay đổi tư duy sản xuất, từ nhỏ lẻ sang liên kết, từ bán nguyên liệu thô sang chế biến sâu, từ sản xuất manh mún sang hàng hóa chất lượng cao. Đây thực sự là hạt nhân của quá trình đưa nông sản Cao Bằng ra thị trường rộng lớn.
Để sản phẩm nông sản có chỗ đứng bền vững, Cao Bằng không chỉ dừng ở khâu tiêu thụ mà đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng, chuẩn hóa quy trình. Các chủ thể OCOP được hướng dẫn xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, áp dụng kỹ thuật tiên tiến, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đăng ký sở hữu trí tuệ và thiết kế bao bì hiện đại.
Sản phẩm dao rèn Phúc Sen là minh chứng rõ ràng. Từ một nghề truyền thống của người Nùng An, sau khi được chứng nhận OCOP, sản phẩm đã thu hút nhiều khách du lịch, tiêu thụ thuận lợi hơn, mang lại thu nhập hơn 18 tỷ đồng/năm cho toàn xã. Đây là minh chứng cho giá trị văn hóa kết hợp với đổi mới sáng tạo trong phát triển sản phẩm.
Tỉnh cũng ưu tiên phát triển sản phẩm chế biến sâu và OCOP xanh, gắn với kinh tế tuần hoàn, giảm thiểu rác thải, bảo vệ môi trường. Mục tiêu đến cuối năm 2025, Cao Bằng có ít nhất 150 sản phẩm đạt 3 sao trở lên, trong đó 4-5 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao quốc gia, đồng thời 50% chủ thể OCOP tham gia kênh phân phối hiện đại.
Cùng với đó, Tỉnh khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp, hỗ trợ tham gia các hội chợ quốc tế như Trung Quốc - ASEAN, Mỹ, EU, Nhật Bản. Đây là con đường giúp nông sản Cao Bằng không chỉ được biết đến trong nước mà còn khẳng định thương hiệu trên bản đồ thế giới.
Trong xu thế hội nhập, liên kết vùng là giải pháp quan trọng để đặc sản Cao Bằng có thể vươn xa. TP. Hồ Chí Minh - trung tâm kinh tế năng động nhất cả nước đã trở thành điểm đến quan trọng để Cao Bằng quảng bá sản phẩm. Tuần hàng tại TP.HCM không chỉ mở rộng thị trường mà còn góp phần cụ thể hóa hợp tác Bắc Nam, kết nối tiêu thụ nông sản vùng cao với thị trường sôi động và cầu nối quốc tế.
Cùng với đó, sự đồng hành của các trung tâm xúc tiến thương mại, hệ thống siêu thị, sàn thương mại điện tử, doanh nghiệp logistics… đã tạo nên hệ sinh thái liên kết bền vững, giúp sản phẩm Cao Bằng tiếp cận chuỗi cung ứng toàn cầu.
Định hướng giai đoạn tới, tỉnh Cao Bằng sẽ tập trung vào 3 trụ cột: Phát triển sản phẩm mới gắn với văn hóa bản địa; Đầu tư hạ tầng chế biến, bảo quản và logistics; Đẩy mạnh chuyển đổi số, thương mại điện tử. Đây chính là con đường để nông sản Cao Bằng hội nhập bền vững,
Từ một tỉnh miền núi biên giới với sản xuất manh mún, Cao Bằng đã tạo bước chuyển mình mạnh mẽ nhờ chiến lược xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu nông sản. Bằng việc phát huy tiềm năng, đa dạng hóa kênh tiêu thụ, phát triển hợp tác xã, nâng cao chất lượng sản phẩm và liên kết vùng, Cao Bằng đã nắm trong tay “chìa khóa vàng” để mở rộng thị trường.
Hành trình này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân, mà còn góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, khẳng định khát vọng vươn lên của quê hương vùng cao biên giới trong thời kỳ hội nhập cùng đất nước
16:26 18/11/2025
