 |
| Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam đang được thúc đẩy mạnh mẽ. |
Quyết tâm mạnh mẽ
Theo ông Võ Xuân Hoài - Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), từ chủ trương chính sách của Đảng, đến thể chế pháp luật của Nhà nước đang cho thấy quyết tâm chính trị rất lớn để thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Từ Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, đến Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (sửa đổi), và nhất là các nghị định, quyết định của Chính phủ về nhóm công nghệ chiến lược, quỹ hỗ trợ đầu tư, hợp tác công - tư trong lĩnh vực phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; phát triển nguồn nhân lực bán dẫn… đã và đang tạo cơ chế, điều kiện thuận lợi, thúc đẩy mạnh mẽ đổi mới sáng tạo.
Đáng chú ý, lần đầu tiên, Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo 2025 đã thể chế hóa khái niệm "công nghệ chiến lược"; xác định đây là những công nghệ có tác động sâu rộng đến phát triển kinh tế – xã hội, góp phần tạo ra năng lực cạnh tranh cốt lõi của quốc gia, bảo đảm độc lập, tự chủ và an ninh công nghệ quốc gia. Luật quy định Nhà nước tập trung nguồn lực cho các công nghệ có tác động lan tỏa, tạo đột phá, bảo đảm an ninh công nghệ quốc gia.
Trên cơ sở đó, Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược, là bước triển khai trực tiếp của Nghị quyết 57-NQ/TW và Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Tạo định hướng cho đầu tư, nghiên cứu và phát triển (R&D), nhân lực và hợp tác quốc tế về các lĩnh vực công nghệ, từng bước phát triển hệ sinh thái công nghệ chiến lược.
Thời gian tới, nhiều văn bản pháp luật về khoa học công nghệ, chuyển đổi số được ban hành; có thể kể đến: Luật Dữ liệu, Luật An ninh mạng, Luật Viễn thông, Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp.
Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo không ngừng lớn mạnh
Từ những động lực mạnh mẽ nói trên, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Việt Nam đã và đang phát triển mạnh mẽ, trên phương diện hạ tầng, nguồn nhân lực… Theo đó, cơ sở hạ tầng số tiếp tục phát triển với sự tăng trưởng ấn tượng của Internet, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và đảm bảo hoạt động phục vụ phát triển kinh tế. Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) và 3 khu Công nghệ cao tại TP. HCM, Hòa Lạc (Hà Nội) và Đà Nẵng được thành lập. Cùng với đó, Việt Nam đã có hơn 240 trường đại học, gần 160 trường đào tạo chuyên ngành công nghệ kỹ thuật; mỗi năm có khoảng 134.000 sinh viên theo học.
Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) hiện cũng đang bảo trợ 15 Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và chuyên gia tại 22 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có 5 Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và chuyên gia ngành công nghệ chiến lược: Bán dẫn, Trí tuệ nhân tạo, An ninh mạng, Hàng không vũ trụ và thiết bị bay không người lái, Lượng tử.
| Nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như NVIDIA, Samsung, Meta, Marvell, Google, Dassault Systèmes... đã đầu tư lớn tại Việt Nam, đồng thời cam kết đầu tư mới và mở rộng đầu tư, nhất là trong lĩnh vực mới như điện tử, chip bán dẫn, nghiên cứu phát triển, trí tuệ nhân tạo… |
Ông Võ Xuân Hoài cũng đã nêu ra những con số thống kê cho thấy bức tranh tăng trưởng của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam cũng đang cho thấy nhiều gam màu sáng.
Theo đó, hiện Việt Nam ở nhóm đầu thế giới về sự cải thiện chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII), là quốc gia có 14 năm liên tiếp có sự nâng hạng về chỉ số này. Năm 2025, GII Việt Nam giữ nguyên vị trí thứ 44/139 quốc gia, duy trì thứ hạng của năm 2024. Việt Nam có sự cải thiện ở đầu vào đổi mới sáng tạo (tăng 3 bậc, lên 50) và vẫn đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN. Ngoài ra, Việt Nam lần đầu tiên dẫn đầu thế giới ở chỉ số "Xuất khẩu hàng hóa sáng tạo". Sản phẩm số của doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục phát triển và xuất khẩu đi khắp thế giới.
Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu sản phẩm số tăng từ 113,5 tỷ USD năm 2021 lên 117,3 tỷ USD năm 2023. Năm 2024, xuất khẩu sản phẩm số, đặc biệt là máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, tiếp tục là ngành đóng góp lớn nhất, đạt hơn 72,58 tỷ USD, tăng trưởng mạnh 26,6% so với năm trước. Kinh tế số đóng góp khoảng 18% GDP năm 2024, dự kiến đạt 30% GDP vào năm 2030.
"Năm 2025, Việt Nam đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8,3-8,5%; trong đó, động lực tăng trưởng từ công nghệ và đổi mới sáng tạo là rất lớn", ông Hoài đánh giá.
