Cú hích cho kinh tế số Việt Nam

Theo dự báo của các tổ chức quốc tế, AI có thể đóng góp thêm 10 - 18% vào GDP ASEAN, tương đương 1.000 tỷ USD vào năm 2030. Riêng tại Việt Nam, tốc độ tăng trưởng thị trường AI được ước tính đạt 15,8% mỗi năm, với quy mô 1,52 tỷ USD vào 2030. Xa hơn, AI có thể mang lại tới 130 tỷ USD cho nền kinh tế vào năm 2040, khẳng định vai trò là động lực tăng trưởng dài hạn.

Tuy nhiên, AI cũng đi kèm thách thức về hạ tầng. Nhu cầu tính toán ngày càng lớn kéo theo tiêu thụ năng lượng khổng lồ tại các trung tâm dữ liệu. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, đến năm 2028, AI có thể chiếm tới 20% tổng mức tiêu thụ điện của trung tâm dữ liệu, gấp đôi so với năm 2023. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải nhanh chóng tái thiết hạ tầng công nghệ, năng lượng để không bỏ lỡ làn sóng.

Tại Hội nghị Đổi mới Sáng tạo - Innovation Day 2025, nhiều chuyên gia đánh giá Việt Nam đang nổi lên như “điểm nóng” cho đầu tư trung tâm dữ liệu quy mô lớn. Lợi thế về chi phí đất đai, nhân công cạnh tranh cùng trữ lượng điện sạch dồi dào giúp Việt Nam có cơ hội vượt lên, nhất là khi Singapore và Malaysia đang đối mặt với những hạn chế về năng lượng.

Theo ông Trần Thanh Hải - Phó Tổng Giám đốc VinaCapital, Việt Nam đang trở thành lựa chọn hàng đầu của các nhà đầu tư hyperscale. Thực tế cho thấy, một quốc gia chỉ cần thu hút được một hyperscaler đầu tiên thì ngay sau đó sẽ có thêm 2 - 3 nhà cung cấp khác. Điều này có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, đưa Việt Nam trở thành “cứ điểm” mới trong bản đồ dữ liệu toàn cầu.

Ngoài chi phí và năng lượng, nguồn nhân lực trẻ, am hiểu công nghệ cũng là lợi thế quan trọng. Việt Nam có lực lượng lao động đang trong thời kỳ dân số vàng, được đào tạo ngày càng bài bản trong lĩnh vực công nghệ thông tin, điện toán đám mây, an ninh mạng. Đây là nền tảng để thu hút các doanh nghiệp quốc tế đồng thời phát triển hệ sinh thái doanh nghiệp nội địa.

Việt Nam hiện cũng đang hưởng lợi từ quá trình dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhiều tập đoàn công nghệ và sản xuất lớn đang dịch chuyển cơ sở sản xuất, kéo theo nhu cầu hạ tầng số tăng cao. Sự kết hợp giữa chuyển đổi số trong nước và dòng vốn FDI sẽ tạo cú hích cho lĩnh vực trung tâm dữ liệu, nhất là mô hình colocation và dịch vụ điện toán đám mây.

Các doanh nghiệp trong nước cũng đang nỗ lực tham gia cuộc đua. Schneider Electric, cùng nhiều công ty công nghệ Việt Nam, đã phát triển các giải pháp xây dựng trung tâm dữ liệu theo mô-đun, giúp rút ngắn thời gian triển khai, tiết kiệm chi phí. Điều này tạo điều kiện để Việt Nam bắt nhịp nhanh hơn với nhu cầu bùng nổ về năng lực xử lý dữ liệu của AI và các ứng dụng số khác.

Chớp thời cơ vàng trong 5 năm tới

Từ góc độ chính sách, TS. Trần Văn Khải - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng, 5 năm tới là “thời cơ vàng” để Việt Nam đón dòng vốn đầu tư công nghệ toàn cầu. Ông nhấn mạnh, ba yếu tố cần chuẩn bị cấp tốc là hạ tầng số, hạ tầng năng lượng và hành lang pháp lý, nhằm tạo nền tảng vững chắc cho kinh tế số phát triển.

Việt Nam đã có bước tiến trong khung pháp lý khi Quốc hội thông qua 34 luật liên quan đến đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Song song, Chính phủ đang xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo và Luật An ninh dữ liệu. Đây sẽ là hành lang pháp lý quan trọng để doanh nghiệp và nhà đầu tư yên tâm triển khai các dự án công nghệ lớn, đặc biệt trong lĩnh vực trung tâm dữ liệu.

Bộ Chính trị cũng đã ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia. Điều này khẳng định tầm nhìn chiến lược trong việc xây dựng Việt Nam thành điểm đến công nghệ mới. Quốc hội và Chính phủ cũng chuyển từ vai trò “quản lý” sang “phục vụ”, tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp tư nhân và FDI cùng tham gia.

Ngoài ra, khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ đóng vai trò trung tâm trong xây dựng hệ sinh thái trung tâm dữ liệu. Theo TS. Khải, doanh nghiệp cần chủ động bắt tay vào triển khai, từ đầu tư hạ tầng đến tổ chức hội thảo, diễn đàn kết nối để thúc đẩy hợp tác công - tư. Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân chính là lời kêu gọi hành động mạnh mẽ.

Ở góc độ doanh nghiệp, Schneider Electriccam kết đồng hành cùng Việt Nam trong việc phát triển hệ sinh thái công nghệ và trung tâm dữ liệu. Ông Đồng Mai Lâm - Tổng Giám đốc Schneider Electric Việt Nam và Campuchia nhấn mạnh, AI không còn là công nghệ tương lai mà đã trở thành động lực hiện hữu cho số hóa và tăng trưởng kinh tế, buộc chúng ta phải thay đổi cách xây dựng hạ tầng.

Việc hình thành các siêu trung tâm dữ liệu tại Việt Nam sẽ mang lại tác động lan tỏa lớn. Ngoài việc thu hút vốn đầu tư tỷ đô, đây còn là nền tảng để phát triển kinh tế số, thương mại điện tử, tài chính số và hệ sinh thái startup công nghệ. Nếu được đầu tư đúng hướng, trung tâm dữ liệu sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới, đưa Việt Nam lên vị thế cao trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu gay gắt, Việt Nam cần tận dụng lợi thế sẵn có và hành động quyết liệt để trở thành điểm đến hàng đầu của các hyperscaler. Hạ tầng số, năng lượng sạch và khung pháp lý minh bạch chính là ba trụ cột để đảm bảo thành công. Đây là thời điểm quyết định để Việt Nam khẳng định vai trò trên bản đồ kinh tế số toàn cầu.