Nhiều tín hiệu sáng

Phát biểu tại phiên thảo luận “Đối thoại giữa cơ quan quản lý, thành viên thị trường và đại diện doanh nghiệp chuẩn bị IPO” trong khuôn khổ Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2026 diễn ra chiều 4/11, bà Phạm Thị Thùy Linh – Trưởng Ban Phát triển Thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, sau 25 năm hình thành và phát triển, thị trường chứng khoán Việt Nam đã trở thành kênh huy động vốn chủ lực, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của doanh nghiệp trong nước.

Tuy nhiên, việc được FTSE Russell nâng hạng chỉ là điểm khởi đầu. Khi nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, chúng ta phải hướng đến chuẩn quốc tế để hòa nhập và phát triển bền vững hơn, bà Linh nhấn mạnh.

Theo bà Linh, trong hai tháng tới, UBCKNN dự kiến ban hành văn bản sửa đổi cho phép nhà đầu tư nước ngoài đặt lệnh qua công ty môi giới toàn cầu, mở đường cho dòng vốn ngoại thuận lợi hơn. Song song đó là đề xuất nới room sở hữu nước ngoài, rà soát danh mục ngành nghề có điều kiện để tăng khả năng tiếp cận của khối ngoại.

Một điểm nhấn đáng chú ý là định hướng đưa doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (startup) lên sàn – nhóm doanh nghiệp có đặc thù đầu tư công nghệ cao, chưa có lợi nhuận ổn định. UBCKNN đang trình dự thảo nghị định của Chính phủ để xây dựng khung pháp lý cho nhóm này, tạo cơ hội huy động vốn qua thị trường chứng khoán.

Ông Nguyễn Sơn – Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) cho biết, năm 2025 sẽ là năm bản lề của thị trường chứng khoán với hai dấu mốc quan trọng: Hệ thống KRX chính thức vận hành và Việt Nam được FTSE Russell nâng hạng từ cận biên lên mới nổi vào tháng 9/2026, sau kỳ review kỹ thuật tháng 3/2026.

Để đáp ứng yêu cầu nâng hạng, VSDC đang đồng loạt triển khai các dự án hạ tầng công nghệ trọng yếu như bỏ cơ chế pre-funding (ký quỹ trước giao dịch), xây dựng nền tảng kết nối STP (Straight Through Processing) giữa ngân hàng nước ngoài và công ty chứng khoán trong nước. Đây là bước tiến giúp thị trường giao dịch theo chuẩn quốc tế.

Theo ông Sơn, VSDC còn đang phát triển cơ chế bù trừ tập trung CCP, dự kiến vận hành giai đoạn I vào quý I/2027 với một pháp nhân độc lập. Cơ chế này sẽ giúp bỏ ký quỹ trước giao dịch, nâng cao công bằng và minh bạch cho cả nhà đầu tư trong và ngoài nước – một yêu cầu then chốt của FTSE và MSCI.

Sẵn sàng đón dòng vốn ngoại

Bên cạnh hạ tầng kỹ thuật, ông Sơn cho biết, VSDC đang chủ trì xây dựng cơ sở dữ liệu quỹ đầu tư, đánh giá và công khai hiệu quả từng quỹ nhằm tăng tính minh bạch, đồng thời chuẩn hóa cấu trúc nhà đầu tư, khuyến khích phát triển các định chế đầu tư chuyên nghiệp thay vì để thị trường phụ thuộc vào nhà đầu tư cá nhân.

Với hệ thống KRX – “trái tim công nghệ” mới của thị trường, ông Sơn nhấn mạnh cần thận trọng khi đưa vào vận hành các sản phẩm mới như bán khống, giao dịch T+0 hay giao dịch xuyên trưa để đảm bảo an toàn hệ thống.

Ngoài ra, VSDC và các cơ quan quản lý cũng đang chuẩn bị cho sàn giao dịch tín chỉ carbon, dự kiến hoạt động vào cuối năm 2025 hoặc đầu 2026, hướng tới mục tiêu phát triển xanh và bền vững, mở ra không gian đầu tư mới cho cả nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Dưới góc nhìn doanh nghiệp, ông Bùi Đăng Khoa - Giám đốc Tài chính Tập đoàn Gelex cho biết, tập đoàn đã chuẩn bị suốt hai năm cho kế hoạch IPO công ty con trong lĩnh vực hạ tầng. Giai đoạn 2026–2030 được dự báo là thời kỳ tăng trưởng cao, từ 9–10%/năm. Khi điều kiện vĩ mô thuận lợi, IPO là cách giúp doanh nghiệp huy động nguồn vốn dài hạn để đầu tư vào hạ tầng, năng lượng tái tạo và bất động sản.

Theo ông Khoa, thị trường chứng khoán là kênh vốn dài hạn, hỗ trợ doanh nghiệp giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Gelex đang đẩy mạnh tái cấu trúc văn hóa doanh nghiệp, coi minh bạch tài chính và đồng hành cùng nhà đầu tư là kim chỉ nam. Muốn giữ chân nhà đầu tư, phải đặt quyền lợi của họ lên đầu tiên. Đó là nền tảng để cùng nhau đi xa.

Bà Nguyễn Ngọc Linh - Tổng Giám đốc Chứng khoán DNSE cho rằng, thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở giai đoạn “vàng” khi vĩ mô ổn định, chính sách hỗ trợ và sản phẩm đầu tư ngày càng phong phú. Trong đó, cải cách thủ tục hành chính và số hóa quy trình đang được triển khai mạnh mẽ, giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư tiết kiệm thời gian, chi phí.

Có thể nói các yếu tố cần thiết cho sự phát triển thị trường đã sẵn sàng; điều quan trọng hiện nay là huy động và kết nối tổng thể các nguồn lực từ thể chế, công nghệ đến niềm tin nhằm tạo bước bứt phá thực sự trong năm 2026, bà Linh nhấn mạnh.