Theo Văn bản số 8390/VPCP‑V.I ngày 8/9/2025, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình đã giao Thanh tra Chính phủ chủ trì phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Công an và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) khẩn trương thành lập Đoàn thanh tra ngay trong ngày 9/9/2025.

Mục tiêu là kiểm tra việc chấp hành chính sách, pháp luật của các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh vàng, từ phòng, chống rửa tiền đến việc lập, sử dụng hóa đơn chứng từ liên quan.

Trường hợp phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật, yêu cầu chuyển thông tin và hồ sơ sang cơ quan Công an để xử lý; kết quả thanh tra phải được báo cáo Thủ tướng trong tháng 9/2025.

NHNN cũng được giao nhiệm vụ báo cáo định kỳ trước 11 giờ thứ Sáu hàng tuần lên Thủ tướng Chính phủ và Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình về tình hình thị trường vàng.

Các chỉ đạo này được đưa ra trong bối cảnh giá vàng trong nước liên tục tăng mạnh, phản ánh nhiều yếu tố cả trong nước và quốc tế.

Từ đầu tháng 9 đến nay, giá vàng SJC đã tăng hơn 5 triệu đồng mỗi lượng, hiện đã lên mức 135,8 triệu đồng/lượng chiều bán ra. Giá vàng thế giới đang thiết lập những kỷ lục mới, hiện đã vượt 3.650 USD/ounce, tăng hơn 6% chỉ trong vòng chưa đầy hai tuần.

Theo giới phân tích, giá vàng quốc tế tăng do kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cắt giảm lãi suất, đồng USD suy yếu, cùng với các yếu tố địa chính trị và nhu cầu dự trữ từ các ngân hàng trung ương toàn cầu. Trong khi giá vàng trong nước chịu nhiều ảnh hưởng của giá vàng thế giới, nguồn cung còn hạn chế.

Trước đó, tại Công điện số 159/CĐ-TTg ngày 7/9/2025 về định hướng chỉ đạo, điều hành chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ, Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu NHNN theo dõi sát diễn biến giá vàng trong nước và quốc tế, đồng thời triển khai ngay các công cụ điều tiết thị trường theo thẩm quyền để thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước – quốc tế, không để tình trạng đầu cơ, thao túng, găm hàng gây bất ổn thị trường.

Tại Họp báo Chính phủ vào chiều 6/9/2025, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết, NHNN đang gấp rút hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, có hiệu lực từ ngày 10/10/2025.

Nghị định mới đã cho phép mở rộng quyền sản xuất vàng miếng cho các tổ chức, doanh nghiệp đủ điều kiện, thay vì chỉ một đơn vị độc quyền như trước đây.

Theo phân tích từ các chuyên gia, việc mở rộng quyền sản xuất vàng miếng cho các tổ chức đáp ứng điều kiện được kỳ vọng sẽ giúp ổn định thị trường vàng và hỗ trợ cho đồng nội tệ (VND) trong trung và dài hạn. 

Cũng cần lưu ý rằng, trước khi có những chỉ đạo mới này, từ năm 2024, NHNN đã tiến hành thanh tra 6 đơn vị gồm 4 doanh nghiệp lớn hoạt động kinh doanh vàng và 2 ngân hàng.

Kết quả thanh tra công bố ngày 30/5/2025 cho thấy, một số vi phạm về hóa đơn, chứng từ, phòng chống rửa tiền, cạnh tranh không lành mạnh. Mức phạt hành chính lên tới hàng trăm và hàng tỷ đồng; đồng thời, NHNN đã chuyển hồ sơ một số doanh nghiệp sang cơ quan Công an để điều tra làm rõ.

Ngoài ra, cuối tháng 8/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ‑CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong điều hành thị trường vàng.

Có thể thấy, với sự vào cuộc đồng bộ của Chính phủ và các bộ ngành liên quan cùng cơ chế giám sát chặt chẽ, thị trường vàng sẽ dần được đưa về quỹ đạo ổn định và lành mạnh. Đây là tín hiệu tích cực, khẳng định quyết tâm của Chính phủ trong việc giữ vững kinh tế vĩ mô.