Vẫn còn khoảng cách vùng miền trong xây dựng nông thôn mới

Ngọc Linh

Trong tiến trình đổi mới đất nước, xây dựng nông thôn mới (NTM) là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa thành thị và nông thôn. Trong những năm qua, phong trào xây dựng nông thôn mới đã lan tỏa khắp cả nước, ghi những dấu ấn đậm nét song vẫn tồn tại khoảng cách giữa các vùng miền.

Trong giai đoạn mới cần bảo đảm sự phát triển đồng đều, hài hòa giữa các vùng miền trong cả nước.
Trong giai đoạn mới cần bảo đảm sự phát triển đồng đều, hài hòa giữa các vùng miền trong cả nước.

Kết quả thực hiện chương trình xây dựng NTM vùng đồng bằng sông Hồng là một trong những điểm sáng trong phong trào xây dựng NTM cả nước. Ngay từ khi bắt đầu chương trình, năm 2010, các tỉnh đồng bằng sông Hồng đã xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, cần được triển khai đồng bộ. Các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương đã ban hành nhiều nghị quyết, kế hoạch cụ thể, lấy xây dựng NTM làm tiêu chí đánh giá hiệu quả lãnh đạo. Hệ thống chính trị từ tỉnh đến xã đều tích cực vào cuộc, cùng sự chung tay của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể quần chúng và Nhân dân. 

Sau hơn một thập kỷ triển khai, vùng đồng bằng sông Hồng đã dẫn đầu cả nước về số lượng xã, huyện đạt chuẩn NTM. Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia, vùng đồng bằng sông Hồng hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM với 1.471/1.471 xã (đạt tỷ lệ 100% số xã) đạt chuẩn NTM, tăng 0,8% so với cuối năm 2021. Trong đó có 906 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (tăng 737 xã so với cuối năm 2021) và 364 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (tăng 342 xã so với cuối năm 2021); bình quân vùng đạt 19 tiêu chí/xã. Ở cấp huyện, toàn vùng có 104 đơn vị cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM (tăng 21 đơn vị so với cuối năm 2021), trong đó, đã có 20 huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao và có 8 tỉnh được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Đứng thứ hai là vùng Đông Nam Bộ với 402/408 xã (chiếm 98,5%) đạt chuẩn NTM (tăng 18,8% so với cuối năm 2021, hoàn thành vượt 3,6% so với kế hoạch được giao), trong đó có 296 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (tăng 158 xã so với cuối năm 2021) và 73 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (tăng 66 xã so với cuối năm 2021); bình quân vùng đạt 18,9 tiêu chí/xã (tăng 0,3 tiêu chí so với cuối năm 2021). Ở cấp huyện, toàn vùng có 31 đơn vị cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM (tăng 06 đơn vị so với cuối năm 2021), trong đó, đã có 08 huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao; có 02 tỉnh được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Vùng Đồng bằng sông Cửu Long cũng đã hoàn thành vượt 16,5% so với kế hoạch được giao khi có 1.149/1.233 xã (chiếm 93,2%) đạt chuẩn NTM (tăng 22% so với cuối năm 2021,). Trong tổng số 1.149 xã đạt chuẩn NTM thì có 519 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (tăng 449 xã so với cuối năm 2021) và có 121 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (tăng 121 xã so với cuối năm 2021); bình quân vùng đạt 18,5 tiêu chí/xã (tăng 0,9 tiêu chí so với cuối năm 2021). Trong vùng còn có 01 xã (0,1%) chỉ đạt dưới 10 tiêu chí. Ở cấp huyện, toàn vùng có 76 đơn vị cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM (tăng 39 đơn vị so với cuối năm 2021), trong đó, đã có 11 huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao; có 03 tỉnh được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Bắc Trung Bộ là vùng có khí hậu khắc nghiệt, thường xuyên hứng chịu bão lũ, hạn hán, gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất nông nghiệp và đời sống nhân dân; cơ sở hạ tầng ở nhiều nơi còn yếu kém, tỷ lệ hộ nghèo cao, thu nhập của người dân thấp hơn mặt bằng chung cả nước. Do đó kết quả thực hiện chương trình NTM ở Bắc Trung Bộ chưa đạt như kỳ vọng. Toàn vùng có 1.049/1.275 xã (82,3%) đạt chuẩn NTM (tăng 13,6% so với cuối năm 2021, đạt 94,6% kế hoạch được giao), trong đó có 337 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (tăng 278 xã so với cuối năm 2021) và 73 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (tăng 66 xã so với cuối năm 2021); bình quân vùng đạt 17,8 tiêu chí/xã (tăng 0,6 tiêu chí so với cuối năm 2021). Trong vùng còn 49 xã (3,8%) chỉ đạt dưới 10 tiêu chí. Ở cấp huyện, toàn vùng có 47 đơn vị cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM (tăng 25 đơn vị so với cuối năm 2021), trong đó, đã có 07 huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao.

Việc triển khai chương trình NTM tại vùng duyên hải Nam Trung Bộ và vùng Tây Nguyên cũng đạt chưa cao. Cụ thể, vùng Duyên hải Nam Trung Bộ có 585/766 xã (chiếm 76,4%) đạt chuẩn NTM (tăng 12,8% so với cuối năm 2021, đạt 95,4% kế hoạch được giao), trong đó có 177 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (tăng 161 xã so với cuối năm 2021) và 27 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (tăng 26 xã so với cuối năm 2021); bình quân vùng đạt 17,5 tiêu chí/xã (tăng 0,8 tiêu chí so với cuối năm 2021). Trong vùng còn có 15 xã (1,9%) chỉ đạt dưới 10 tiêu chí. Ở cấp huyện, toàn vùng có 23 đơn vị cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM (tăng 08 đơn vị so với cuối năm 2021).

Trong khi đó vùng Tây Nguyên chỉ có 379/580 xã (65,3%) đạt chuẩn NTM (tăng 10,9% so với cuối năm 2021, đạt 96,2% kế hoạch được giao), trong đó có 61 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (tăng 38 xã so với cuối năm 2021) và 20 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (tăng 15 xã so với cuối năm 2021); bình quân vùng đạt 16,7 tiêu chí/xã (tăng 0,4 tiêu chí so với cuối năm 2021). Trong vùng còn có 33 xã (5,7%) chỉ đạt dưới 10 tiêu chí. Ở cấp huyện, toàn vùng có 12 đơn vị cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM (tăng 06 đơn vị so với cuối năm 2021).

Vùng trung du và miền núi phía Bắc là nơi có địa hình hiểm trở, nguồn lực hạn chế, đời sống người dân còn khó khăn, nên kết quả thực hiện chương trình xây dựng NTM có khoảng cách khá xa với vùng đồng bằng sông Hồng. Toàn vùng chỉ có 1.049/1.936 xã (chiếm 54,2% tổng số xã) đạt chuẩn NTM (tăng 10,9% so với cuối năm 2021, đạt 90,3% kế hoạch giao), trong đó có 271 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (tăng 243 xã so với cuối năm 2021) và 67 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (tăng 61 xã so với cuối năm 2021); bình quân vùng đạt 15 tiêu chí/xã (tăng 0,4 tiêu chí so với cuối năm 2021). Một số tỉnh có tỷ lệ xã đạt chuẩn NTM thấp hơn nhiều so mức chung như: Cao Bằng 12,2%, Điện Biên 22,6%, Hà Giang 29,1%, Bắc Kạn 30,5%,...; cả vùng còn có 278 xã (14,3%) chỉ đạt dưới 10 tiêu chí.

Trong giai đoạn mới, việc giải quyết khoảng cách trong xây dựng nông thôn mới cần được coi là nhiệm vụ trọng tâm, nhằm bảo đảm sự phát triển đồng đều, hài hòa giữa các vùng miền trong cả nước.