Tín hiệu phục hồi rõ nét của khu vực doanh nghiệp Việt Nam

Thanh Hằng

Tháng 9/2025 ghi nhận bức tranh tích cực của khu vực doanh nghiệp Việt Nam. Số lượng doanh nghiệp thành lập mới, vốn đăng ký và lao động đều tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước, cho thấy nền kinh tế đang hồi phục rõ nét sau thời gian dài đối mặt với nhiều biến động.

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), trong tháng 9, cả nước có 16,8 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, tổng vốn đăng ký 165,7 nghìn tỷ đồng và 97 nghìn lao động. So với tháng 8, các chỉ tiêu này giảm lần lượt 17,9%, 49,2% và 9,3%. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm 2024, lại tăng mạnh 49,8% về số doanh nghiệp, 78,6% về vốn và 53,9% về lao động.

Số lượng doanh nghiệp thành lập mới, vốn đăng ký và lao động đều tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước.
Số lượng doanh nghiệp thành lập mới, vốn đăng ký và lao động đều tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước.

Bình quân mỗi doanh nghiệp thành lập mới có vốn đăng ký 9,9 tỷ đồng, giảm 38,1% so với tháng trước nhưng vẫn tăng 19,2% so với cùng kỳ. Cùng với đó, 10,7 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, giảm nhẹ 13,6% so với tháng 8 nhưng tăng 65,7% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là tín hiệu cho thấy niềm tin kinh doanh đang dần hồi phục.

Tính chung chín tháng năm 2025, cả nước có 145 nghìn doanh nghiệp thành lập mới với tổng vốn đăng ký 1,42 triệu tỷ đồng và 874 nghìn lao động, tăng lần lượt 18,9%, 22,6% và 18,9% so với cùng kỳ năm 2024. Mức tăng này phản ánh rõ xu hướng mở rộng đầu tư và sản xuất của khu vực tư nhân trong nước.

Vốn đăng ký bình quân một doanh nghiệp đạt 9,8 tỷ đồng, tăng 3,1% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, tổng vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế đạt 4,72 triệu tỷ đồng, tăng hơn 104% so với năm trước. Điều này cho thấy dòng vốn đang lưu chuyển mạnh mẽ, phản ánh sự tin tưởng của nhà đầu tư vào môi trường kinh doanh trong nước.

Cả nước cũng có 86,4 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 41,3% so với cùng kỳ năm 2024. Tính chung, hơn 231,3 nghìn doanh nghiệp gia nhập thị trường trong 9 tháng đầu năm, tăng 26,4%. Bình quân mỗi tháng có 25,7 nghìn doanh nghiệp thành lập mới hoặc quay lại hoạt động – con số kỷ lục trong nhiều năm qua.

Xét theo khu vực kinh tế, khu vực dịch vụ vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất với 111,3 nghìn doanh nghiệp mới, tăng 20,4% so với cùng kỳ năm 2024. Khu vực công nghiệp và xây dựng có 32,4 nghìn doanh nghiệp, tăng 14,5%, trong khi khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản có 1.332 doanh nghiệp, tăng 10,6%.

Sự tăng trưởng ở cả ba khu vực phản ánh cơ cấu kinh tế đang mở rộng theo hướng toàn diện. Các doanh nghiệp dịch vụ tiếp tục là động lực chính, trong khi lĩnh vực sản xuất và nông nghiệp đang lấy lại đà phát triển, góp phần cân bằng và củng cố nền tảng kinh tế nội địa.

Bên cạnh tín hiệu tích cực, quá trình sàng lọc vẫn diễn ra mạnh. Trong tháng 9, có 4.564 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh, 6.160 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ giải thể và 4.182 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 9,1% so với tháng trước và tăng 160,6% so với cùng kỳ năm 2024.

Tính chung chín tháng, có 99,5 nghìn doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, tăng 14,5%; 53,2 nghìn doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ giải thể, giảm 13,5%; và 22,3 nghìn doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 45%. Trung bình mỗi tháng có 19,4 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Theo các chuyên gia, điều này cho thấy nền kinh tế đang trải qua quá trình tái cơ cấu tự nhiên. Những doanh nghiệp yếu kém, không đủ năng lực cạnh tranh sẽ dần rời thị trường, tạo không gian cho các doanh nghiệp có năng lực quản trị và tài chính tốt phát triển bền vững hơn.

Kết quả điều tra xu hướng kinh doanh trong quý III/2025 của doanh nghiệp ngành chế biến, chế tạo cũng phản ánh bức tranh sáng màu. Có 33,6% doanh nghiệp đánh giá tình hình sản xuất - kinh doanh tốt hơn quý II, 44,2% ổn định và chỉ 22,2% gặp khó khăn.

Dự kiến quý IV/2025, 40,8% doanh nghiệp dự báo tình hình kinh doanh sẽ tốt hơn, 41,7% giữ ổn định và chỉ 17,5% cho rằng khó khăn hơn. Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) lạc quan nhất, với 83,2% doanh nghiệp dự kiến duy trì hoặc cải thiện hoạt động so với quý trước.

Về khối lượng sản xuất, 35% doanh nghiệp cho biết tăng trong quý III so với quý II, 42,2% ổn định và 22,8% giảm. Dự báo quý IV, 39,9% doanh nghiệp kỳ vọng sản lượng tăng, 43,4% giữ ổn định và 16,7% dự báo giảm. Tỷ lệ lạc quan tăng phản ánh kỳ vọng phục hồi của khu vực sản xuất.

Đối với đơn đặt hàng, 31,1% doanh nghiệp có lượng đơn tăng trong quý III; 46,3% ổn định và 22,6% giảm. Dự báo quý IV, 38% doanh nghiệp cho biết đơn hàng sẽ tăng, 45,6% ổn định và 16,4% giảm. Riêng đơn hàng xuất khẩu, 32,3% doanh nghiệp dự kiến tăng trong quý IV, cho thấy tín hiệu tích cực từ thị trường quốc tế.

Nhìn chung, các chỉ số cho thấy, khu vực doanh nghiệp Việt Nam đang phục hồi mạnh mẽ cả về quy mô lẫn niềm tin. Dù còn không ít thách thức, xu hướng tăng trưởng ổn định, vốn đầu tư dồi dào và sự lạc quan lan tỏa trong cộng đồng doanh nghiệp hứa hẹn đóng góp tích cực cho tăng trưởng GDP những tháng cuối năm.