Nhiều khó khăn cản trở phát triển

Sau khi sáp nhập, thực hiện chỉ đạo của tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tiến hành rà soát tình hình hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn. Đến đầu năm 2025, toàn tỉnh Thái Nguyên (gồm Thái Nguyên và Bắc Kạn cũ) có 23.061 hộ nghèo (chiếm 5,46%), 15.482 hộ cận nghèo (3,67%), trong đó 19.354 hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số, chiếm tới 83,93% tổng số hộ nghèo. Những con số này cho thấy tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao, trong khi tiềm lực của nhiều địa phương còn hạn chế.

Thực tế tại cơ sở cho thấy, nhiều xã, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa còn đối diện nhiều thách thức. Điển hình như xã Ngân Sơn (hợp nhất từ các xã Đức Vân, Cốc Đán và thị trấn Vân Tùng), hiện có 27 thôn, khu với hơn 1.890 hộ dân, 8.260 nhân khẩu. Địa hình chủ yếu là đồi núi xen khe suối, độ dốc lớn khiến địa phương gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội.

Trên một số địa bàn vùng sâu, vùng xa thuộc tỉnh Thái Nguyên, hạ tầng chưa đồng bộ, nhiều thôn bản còn thiếu đường giao thông, điện, thủy lợi, nhà văn hóa, trường học… ảnh hưởng đến thu hút đầu tư và mở rộng sản xuất. Nguồn nhân lực cũng còn hạn chế khi phần lớn lao động chưa qua đào tạo nghề, khó tiếp cận công nghệ mới. Kinh tế sản xuất chủ yếu nhỏ lẻ, manh mún, chưa hình thành chuỗi giá trị và dễ bị tác động bởi biến động thị trường. Nguy cơ sạt lở, lũ ống, lũ quét cũng thường xuyên đe dọa đời sống và sinh kế của người dân.

Ngoài ra, thiên tai thường xuyên gây hư hỏng nhà cửa, ruộng vườn, khiến nhiều hộ vừa thoát nghèo lại rơi vào cảnh khó khăn. Hệ lụy là nhiều tuyến đường ở các xã phía Bắc bị sạt lở, cản trở giao thông, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất, giao thương và đời sống.

Đáng chú ý, hiện toàn tỉnh còn 7.900 hộ thiếu việc làm; 8.976 hộ nghèo, cận nghèo có tỷ lệ người phụ thuộc trong gia đình trên 50%; hơn 5.060 hộ có trẻ em suy dinh dưỡng; 3.764 hộ chưa có bảo hiểm y tế. Tình trạng thiếu hụt cơ bản về giáo dục, nhà ở, nước sạch, vệ sinh môi trường vẫn tồn tại: 5.099 hộ nghèo và 1.460 hộ cận nghèo có thanh niên chưa qua đào tạo hoặc không có bằng cấp; 1.808 hộ có trẻ em không học đúng độ tuổi; 4.169 hộ thiếu diện tích nhà ở; 3.616 hộ chưa được tiếp cận nước sạch và 16.574 hộ chưa có nhà tiêu hợp vệ sinh. Những con số này phản ánh rõ thách thức trong giảm nghèo và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Quyết tâm giảm nghèo bền vững

Xác định giảm nghèo là nhiệm vụ trọng tâm, Thái Nguyên đã huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc. Tỉnh chú trọng tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, khơi dậy ý chí vươn lên, từng bước xóa bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại.

Trong đó, điểm sáng nổi bật sau sáp nhập là việc triển khai hiệu quả Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát theo Công điện số 102/CD-TTg ngày 6/10/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Đến ngày 8/8/2025, tỉnh đã hoàn thành hỗ trợ 6.953 hộ, trong đó 5.426 hộ được xây mới, 1.527 hộ được sửa chữa, đạt 100% kế hoạch đề ra.

Tuy nhiên, để đạt mục tiêu giảm nghèo bền vững đến năm 2030, tỉnh cần tiếp tục đồng bộ nhiều giải pháp. Trọng tâm là phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội tại các xã khó khăn, tăng khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu; nhân rộng mô hình sản xuất gắn với doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác; chú trọng hỗ trợ phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số, hộ mới thoát nghèo.

Bên cạnh đó, tỉnh sẽ đẩy mạnh đào tạo nghề, tạo việc làm bền vững, mở rộng tín dụng chính sách, ứng dụng công nghệ số trong kết nối cung - cầu lao động. Phong trào “Cả nước chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau” tiếp tục được triển khai sâu rộng, gắn với biểu dương, khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân tiêu biểu.

Giảm nghèo bền vững là quá trình lâu dài, đòi hỏi nguồn lực lớn và sự phối hợp chặt chẽ. Việc Thái Nguyên kiên định mục tiêu, triển khai đồng bộ chính sách, công khai minh bạch trong quản lý nguồn lực sẽ là cơ sở quan trọng để nâng cao chất lượng sống cho người dân, đảm bảo an sinh xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong những năm tới.