Cú huých mạnh cho thị trường và nền kinh tế

Theo thông báo mới nhất của FTSE Russell, thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier) lên thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging), có hiệu lực từ ngày 21/9/2026, sau kỳ đánh giá tạm thời vào tháng 3/2026. Đây được xem là bước ngoặt lịch sử, đưa Việt Nam tiến sâu hơn vào bản đồ tài chính toàn cầu.

Ông Trần Hoàng Sơn- Giám đốc Chiến lược Thị trường, Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS) nhận định, việc nâng hạng không chỉ khẳng định nỗ lực cải cách của Việt Nam trong nhiều năm qua, mà còn là tín hiệu niềm tin mạnh mẽ từ cộng đồng đầu tư quốc tế.

Trước đó, Việt Nam đã được FTSE đưa vào danh sách theo dõi (Watch List) từ năm 2018. Sau nhiều cải thiện, đặc biệt là triển khai cơ chế giao dịch không cần ký quỹ trước (NFP) và xử lý giao dịch thất bại (Fail Trade Handling) từ cuối năm 2024, các rào cản kỹ thuật lớn đối với nhà đầu tư nước ngoài đã được tháo gỡ.

Theo ước tính của VPBankS, việc nâng hạng có thể giúp Việt Nam thu hút từ 3 - 7 tỷ USD dòng vốn quốc tế, trong đó khoảng 1,5 tỷ USD đến từ các quỹ thụ động (ETF) khi cổ phiếu Việt Nam được thêm vào bộ chỉ số FTSE Emerging Market. Dòng vốn chủ động (active funds), thường gấp 5 lần ETF, có thể tiếp tục đổ vào sau đó, tạo ra hiệu ứng lan tỏa lớn cho thanh khoản và định giá thị trường.

“Tác động tích cực không chỉ dừng ở vốn ngoại, nâng hạng sẽ giúp thanh khoản thị trường tăng mạnh, giá trị giao dịch hàng ngày có thể đạt 2-3 tỷ USD, đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp cải thiện minh bạch, quản trị và chất lượng niêm yết”, ông Sơn nhấn mạnh.

Việc được xếp vào nhóm mới nổi cũng nâng cao hình ảnh và vị thế kinh tế Việt Nam trong khu vực, củng cố niềm tin nhà đầu tư, thúc đẩy IPO và cổ phần hóa, qua đó giúp thị trường chứng khoán trở thành kênh huy động vốn trung tâm cho tăng trưởng GDP, hướng tới mục tiêu trên 8% năm 2025 và hai con số giai đoạn 2026-2030.

Hành trình hướng tới chuẩn MSCI và tầm nhìn đến 2030

Để duy trì vị thế và hướng tới chuẩn nâng hạng của MSCI, vốn khắt khe hơn FTSE, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2014/QĐ-TTg (tháng 9/2025) phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam với lộ trình 4 giai đoạn đến năm 2030.

Trong ngắn hạn (2025–2026), Việt Nam tập trung hoàn thiện hạ tầng và khung pháp lý, đặc biệt là triển khai cơ chế Đối tác bù trừ trung tâm (CCP), ra mắt hệ thống công nghệ giao dịch mới KRX vào tháng 5/2025, đồng thời ổn định thị trường ngoại hối để đảm bảo thanh toán an toàn.

Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 245/2025/NĐ-CP, mở rộng cửa thị trường vốn thông qua: Rút ngắn thời gian IPO và niêm yết xuống còn 3-6 tháng; Linh hoạt hóa giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL); Cấp mã giao dịch điện tử tức thì cho nhà đầu tư ngoại; và chuẩn hóa công bố thông tin bằng tiếng Anh cho doanh nghiệp lớn.

Các bước đi này được đánh giá là “đòn bẩy chính sách” để Việt Nam lọt vào danh sách theo dõi (watchlist) của MSCI vào tháng 6/2026 và có thể được nâng hạng chính thức lên thị trường mới nổi vào năm 2027.

Ở giai đoạn trung hạn (2027-2028), mục tiêu là đạt chuẩn IFRS cho 80% doanh nghiệp niêm yết, đồng thời chuyển toàn bộ cổ phiếu từ HNX sang HOSE, hoàn thiện CCP và cơ chế thanh toán bù trừ quốc tế. Đến giai đoạn dài hạn (2029-2030), Việt Nam hướng tới FTSE Advanced Emerging, phát triển sản phẩm phái sinh, chỉ số ESG, và phấn đấu đạt xếp hạng tín nhiệm “Investment Grade”.

Theo Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến 2030, quy mô vốn hóa thị trường Việt Nam dự kiến đạt 120% GDP, tương đương hơn 400 tỷ USD, trong khi giá trị giao dịch bình quân mỗi phiên có thể đạt 3-5 tỷ USD. Cùng với sự phát triển của hơn 2.000 doanh nghiệp niêm yết và 20 triệu tài khoản đầu tư, thị trường chứng khoán sẽ trở thành trụ cột huy động vốn chủ lực cho nền kinh tế.

“Tăng thanh khoản sẽ giúp thị trường chứng khoán trở thành kênh vốn chính, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững, nhưng bên cạnh đó cần có cơ chế giám sát dòng vốn, tranh được những rủi ro khi toàn cầu có biến động”, chuyên gia của VPBankS lưu ý.

Với lộ trình rõ ràng, quyết tâm chính sách và nền tảng kinh tế vĩ mô vững vàng, Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, tiến gần hơn đến chuẩn mực của các nền tài chính mới nổi hàng đầu châu Á, hướng tới mục tiêu trở thành nền kinh tế thu nhập cao vào năm 2045.